Verstandelijke beperking & Neuropsychologie Flashcards
Biologische psychiatrie
vakgebied dat stelt dat alle psychische problemen
veroorzaakt worden door stoornissen in de hersenen.
Neuropsychologie
wetenschappelijke discipline die kennis wil vergaren over de relatie tussen hersenen en gedrag, bij zowel intacte als beschadigde individuen en zowel bij
dieren als bij mensen.
Klinische neuropsychologie
toegepaste discipline van neuropsychologie.
Neuropsychologie in de praktijk. Het gaat hierbij om stoornissen in de hersenfuncties
als gevolg van aangeboren of opgelopen hersenaandoeningen.
Ontwikkelingsneuropsychologie
wetenschappelijke discipline die zich bezighoudt
met onderzoek naar hersen-gedragsrelaties, binnen de context van het onrijpe, maar
snel ontwikkelende brein en de toepassing van deze kennis op de klinische praktijk.
Brain hypothesis
de hersenen zijn verantwoordelijk voor de waarneming, het denken,
voelen en het gedrag. Al ons gedrag, gedachten, gevoel en waarneming wordt geproduceerd door de hersenen. Daarom is elke stoornis of afwijking in de hersenen direct te herleiden tot een stoornis in gedrag, perceptie, emotie, o.i.d.
Dit is een manier van denken binnen de neurowetenschappen
Modulaire benadering
verdeling van de hersenen in gebieden / modules. Elke module is verantwoordelijk voor zijn taak
Executive control network (taakpositief, three large scale networks)
een netwerk dat actief is bij doelgericht gedrag, bijvoorbeeld als je nadenkt over een vraag.
Salience network (taakpositief, three large scale networks)
een netwerk dat geactiveerd wordt als we iets interessant
vinden, waar onze aandacht naar toe getrokken wordt. Dit netwerk monitort de
omgeving. Prikkels die interessant zijn worden waargenomen en activeren dit netwerk
default mode network (taaknegatief, three large scale networks)
een netwerk van gebieden in de hersenen dat vooral actief is in een toestand van rust, waarin men niet op gebeurtenissen in de buitenwereld is gericht.
Twee typen hersendysfuncties zijn…
- Aangeboren of verworven structurele afwijkingen
- Functionele problemen in de communicatie op celniveau (receptoren, ion-kanalen, neurotransmitterstoffen, neuromodulatoren) en tussen hersengebieden
Neurogenese migratie diffrentiatie
Productie van neuronen
Apoptose
Na zes maanden zwangerschap worden de neuronen die
geen verbindingen maken, met andere neuronen of
andere delen van het zenuwstelsel, opgeruimd. Dit
heet apoptose en het proces wordt in gang gezet door
de neuron zelf.
Synaptogenese
Synapsen zijn de verbindingen tussen
neuronen. Als een neuron in staat is tot het maken van synapsen, gebeurt dit
massaal. Er kunnen wel tienduizenden verbindingen ontstaan. Dit vind grotendeels na de geboorte plaats en bereikt het hoogtepunt tussen leeftijd 2 en 5 jaar.
Kinderen hebben op dat hoogtepunt de maximale capaciteit om nieuwe dingen te leren.
Myelinisering
De uitlopers van neuronen (axonen) worden voorzien van een vetachtig, wit laagje
(myeline). In de hersenscans wordt dit gezien als de witte gebieden. Door myeline
verhoogt de snelheid van het actiepotentiaal door het axon en kan informatie sneller verstuurd worden van het ene naar het andere neuron.
Neuroplasticiteit
het vermogen van de hersenen om zijn functie en organisatie te wijzigen door nieuwe ervaringen of hersenschade.
use-it-or-lose-it-principe:
verbindingen in de hersenen die worden gebruikt, worden sterker en verbindingen die niet worden gebruikt, worden geëlimineerd.
Crowding
overname van functies door andere hersengebieden
Growing into deficit
de gevolgen van de vroege hersenbeschadigingen kunnen zich pas veel later openbaren in het leven
neuropsychologische
testbatterij
een serie taakjes die verschillende neurocognitieve functies meten.
Bijvoorbeeld de NEPSY-II
Inhibitie
remming van een impuls.
Diagnostic overshadowing
Wanneer je als professional het gedrag van de cliënt koppelt aan de gediagnosticeerde stoornis terwijl dit een andere oorzaak heeft
Noem het verschil tussen psychiatrische zorg (vroeger) en psychologische zorg (nu) in de gehandicaptenzorg
Psychiatrische zorg richtte zich meer op beeldvorming, wie is dit en hoe helpen we hem/haar?
Psychologische zorg kijkt verder, zoekt naar achterliggende oorzaken, gebruik van testen, verklarend, wetenschappelijk onderzoek.
Welk classificatie middelen (2) wordt naast de DSM-5 gebruikt in de gehandicaptenzorg?
DC-LD = Diagnostic Criteria for psychiatric disorders for use with adults with Learning Disabilities / mental retardation (alleen voor volwassenen)
DM-ID = Diagnostic Manual – Intellectual Disability (kinderen en volwassenen)
Diagnostiek bij een verstandelijke beperking is ingewikkeld door…
- Problemen zijn altijd complex.
- Problemen zijn altijd contextafhankelijk door een wisselwerking tussen
persoonskenmerken en de sociale omgeving. - Problemen zijn multicausaal: verklaringen in biologisch, cognitief en omgevingsdomein
- Diagnosticeren is moeilijk door een gebrek aan goede instrumenten en doordat de
informatie die je verzamelt afhankelijk is van de informanten
Bruikbare diagnostische instrumenten in de gehandicaptenzorg:
Speciaal ontwikkeld voor een VB: VOG, SGZ, ESSEON,
SEO-R
Niet speciaal ontwikkeld wel bruikbaar: WISC of CBCL en TRF.
Observatie en diagnostisch interview
er steeds meer gebruik gemaakt van een tweegroepenbenadering in plaats van het onderscheid op basis van IQ. De twee groepen zijn:
- Licht verstandelijke beperking / zwakbegaafd.
- Matig tot diep verstandelijke beperking.
Discrepante persoonlijkheidsstructuur
verschil tussen het sociaal-emotioneel niveau en
het cognitieve niveau. Dit wordt meestal uitgedrukt in leeftijdsequivalenten: bijv. cognitief niveau 5 jaar, sociaal-emotioneel niveau 3 jaar.
Wat zijn de drie domeinen die vallen onder adaptief functioneren? (VB)
Conceptuele domein: geheugen, taal, probleemoplossend vermogen
Sociale domein: inleven, empathie
Praktisch domein: ADL
