vCollege 3 De patiënt met spondylarthropathie (patiënt demonstratie 1) Flashcards
Welke ziektebeelden vallen onder spondylartropathie?
- m. Bechterew (spondylitis ankylopoetica)
- reactieve artritis
- artritis psoriatica
- artritis bij een inflammatoire darmziekte
- ongedifferentieerde spondylartropathie
wat zijn kenmerken van een spondylartropathie?
- enthesiopathie: aanhechtingspijn van (skelet)spieren aan bot
- sacro-iliitis: pijn in lage rug, heup en billen
- dactylitis: worsttenen en -vingers
- afwezigheid Reumafactoren
- artritis schouder en heupen
- HLA-B27
- asymmetrische artritis van enkels en knieën
- mucocutane betrokkenheid (Crohn)
- uveitis, conjunctivitis
wanneer komt artritis psoriatica voor? hoe vaak?
Meestal 30-50 jaar
Man : vrouw = 1:1
incidentie: 3-10 per 100 000
prevalentie: 50-150 per 100 000
Hoe uit artritis psoriatica zich?
- 75% heeft eerst psoriasis
- 10% heeft eerst artritis
- 15% tegelijk
Kenmerken:
- nagelafwijkingen
- dactylitis
- enthesitis
- axiale ziekte
- psoriasis
- perifere artritis
wat is kenmerkend voor de artritis bij artritis psoriatica?
- grote gewrichten: knie, heup, enkels, pols
- asymmetrie
- DIP betrokkenheid –> LET OP: dit past niet bij RA
wat is kenmerkend aan de diagnostiek van artritis psoriatica?
- Lab: BSE, CRP vaak niet verhoogd
CCP/R voor uitsluiten RA - overweeg infecties
- HLA-B27 –> vooral bij axiale betrokkenheid
wat zijn de criteria voor artritis psoriatica?
CASPAR-criteria:
1. huidige psoriasis: in het verleden of bij familie
2. typische nagelpsoriasis: nagel laat los (oligolysis) of verkruimelt, putjes, keratose onder de nagel, olievlekken
3. RF is -
4. huidige dactylitis of in het verleden
5. specifieke bosafwijkingen, zoals juktra-articulaire botvormig
wat is kenmerkend tussen het verschil met artritis psoriatica en RA?
RA:
- vaak meer gelijkmatig verdeelt over de gewrichten van de hand of voet
- MCP, PIP
artritis psoriatica:
- heel onregelmatige verdeling over de gewrichten
- DIP en PIP
wat zijn de types artritis psoriatica?
- asymmetrische (oligo)artritis: 70% –> grote gewrichten, asymmetrisch
- Symmetrische (poly)artritis: 25% –> lijkt op RA, GEEN RF
- DIP artritis: 5%
- artritis multilans: schade aan gewrichten met mutilerende vorm
- spondylitiswa
wat is te zien op de röntgenfoto bij artritis psoriatica?
- erosies
- gewrichtsspleetversmalling
- juxta-articulaire bosformatie
- osteolysis
- periostitis
wat is de behandeling van artritis psoriatica?
- methotrexaat
- toevoegen sulfalzine of plaquenil
–> overweeg over te slaan bij enteritis, spondylitis, dactylitis, ernstige psoriasis - TNF-blokker/IL-17 blokker
- IL-12/23 blokker. IL-23 blokker/JAK-remmer
Kijken welk kenmerken van de ziekte actief is en hier de behandeling op aan passen
wat is een reactieve artritis?
Een vorm van artritis die ontstaat na een infectie, meestal met een interval van enkele dagen tot wekenw
wat is kenmerkend voor een reactieve artritis?
Trias van:
- artritis
- urethritis
- conjunctivitis
wat zijn de meest voorkomende verwekkers van een reactieve artritis?
Darmbacterien
- salmonella
- shigella
- yersinia
- campylobacter
- c. difficile
Urogenitaal: chlamydia trachomatis
wat is de diagnostiek van reactieve artritis?
- typische musculoskeletale afwijkingen
- voorafgaande infecties –> niet altijd duidelijk
- uitsluiten of minder waarschijnlijk maken van andere oorzaken
wat staat er in de DD van reactieve artritis?
- artritis bij IBD
- septische artritis
wat is de behandeling van een reactieve artritis?
- NSAID –> geen effect op de artritis, maar wel op de onderliggende infectie
- lokaal of oraal prednison
- chronische zieke patienten: sulfasalazine (SASP) of methotrexaat
- AB indien bekende en aanwezige verwekker
wat zijn kenmerken van m. Bechterew?
chronische, systemische inflammatoire aandoening met onbekende oorzaak die zich manifesteert vooral in WK
1. inflammatoire rugklachten:
- ontstaan < 40 jaar
- s nachts wakker worden
- ochtendstijfheid die beter wordt bij beweging
2. sacro-iliitis
3. beperkte beweeglijkheid van de WK
4. enthesitis: drukpijnlijk, vaak in de hak, maar ook in de rug –> verbeterd bij NSAID
5. pijn en stijfheid thorax
6. extra-articulaire manifestaties:
- darmziekte
- oogontsteking
- huidontsteking
7. soms artritis van grote gewrichten
80-90 is HLA-B27+
wat is kenmerkend voor inflammatoire rugklachten?
- nachtelijke rugpijn, optredend na enkele uren slaap
- ochtendstijfheid voor minimaal 30 min
- stijfheid/klachten nemen af bij bewegen
- geleidelijk ontstaan
- langer bestaan (> 3 mnd)
- klachten beginnen < 40 jaar
- klachten verminderen bij gebruik van NSAIDs!!!!
wat is kenmerkend bij de diagnostiek van Bechterew?
X:
- sclerose zijkant gewricht
- erosies
- squaring wervels
- verbening ligamenten
- wervels aan elkaar gegroeid
- Bamboo spine indien onbehandeld = eindstadium
CT:
- ossale afwijkingen
MRI:
- synovitis
- erg sensitief, niet zo specifiek
Verkalkingen kunnen zichtbaar worden
wat is de behandeling van Bechterew?
- NSAIDs
- leefstijl adviezen
- ergotherapie
- oefentherapie
- evt TNF-a blokkers
wat is een belangrijke test bij bechterew?
Flexie-index
- rechtopstaand: streep thv spina iliaca + 10 cm daarboven
- vooroverbuigen
- afstand meten tussen streepjes
a) normaal: moet toenemen met minimaal 5 cm
b) Bechterew: geen toename of < 5 cm
- meting nogmaals herhalen –> 2e is beste
Meten afstand van grond tot handen
–> beweeglijkheid WK
Hoe vaak komen rugklachten voor en hoe vaak Bechterew?
Bij wie vooral?
80% van de bevolking heeft rugklachten
0,1% hiervan heeft bechterew
Mannen > vrouwen
