College 2 Artritis en osteomyelitis Flashcards
1
Q
Welke vormen van osteomyelitis zijn er?
A
HOEFT NIET ALLEMAAL TE LEREN
- acute of hematogene OM: > 90%
- subacute of focale OM: na ongelukken, trauma’s, bijtwonden of steekletsel
MO: pseudomonas - chronische OM: bij diabetische voet of onbehandelde OM
- pussende wond
- langzaam beloop - postoperatieve OM
- oppervlakkig gelegen botten (stermum)
- MO: huidflora (s epidermidis)
- typisch 1-2 wk post-OK - neonatale OM:
- agressief beloop
- multifocaal
–> Snel hematogene verspreiding (door slechte afweer neonaat)
MO: s. aureus, gram- MO
- Andere zijn vaker focaal en dit is multi-focaaal
2
Q
wat is de pathogene van een acute OM?
A
- vanuit keel of huidinfectie (bvb krentenbaard) of open wond
- bacterie in bloedbaan
- via bloedvaatjes naar metafyse (tussenstuk tussen epifyse en diafyse)
- trage bloedstroom door capillairbed EN vaatrijk
- fenestraties in endotheel en weinig Mf
- hechtingsreceptoren op bacterie (bvb s. aureus)
- holletje maken
- uitgroei bacteriële producten (IC komen hier slecht bij)
- release van bacteriele producten –> malaise en koorts (door cytokines als reactie van IS)
- occlusie van bloedvaten –> necrose en sekwestervorming –> toename druk in bot –> pijn
- influx neutrofielen
- pus via Haverse systeem en kanalen van Volkmann naar subperiostaal geperst –> tumor en rubor
3
Q
Wanneer krijgt men symptomen van een acute OM?
A
Pas als bij botvlies komt (dus naar buiten) –> bestaat dan wel al even
4
Q
wat zijn symptomen van een acute OM?
A
- Niet belasten/bewegen van aangedane ledemaat!!!! = alarmsignaal
- koorts
- malaise
- lokale drukpijn –> vroeg symptoom
- tumor en rubor: PAS als pus naar subperiostaal wordt gedrukt!!
5
Q
waarvan zijn de symptomen afhankelijk?
A
Begrenzingen
- uitbreiding naar subperiostaal
- uitbreiding naar gewricht –> Itt volwassen waarbij dit bijna nooit gebeurt gebeurt dit bij kinderen wel vaker!
6
Q
wanneer is het IS van een kind gelijkend met die van een VW?
A
Va 7 jaar
7
Q
Welke gewrichten zijn gevoelig voor de doorbraak van een OM?
A
Schouder en heup –> kapsel gewricht. ligt over de metafyse heen –> snelle doorbraak
8
Q
wat is een complicatie die we bij kinderen willen voorkomen?
A
uitbreiding naar gewricht (artritis) –> meer kans op schade (Door destructie van kraakbeen –> herstelt slecht)
9
Q
Bij wie komt acute OM het meest voor?
A
jonge kinderen (2-5 jarigen) –> hebben nog slechtere afweer
10
Q
waarom is de epifyse en diafyse minder gevoelig voor OM?
A
Omdat hier sterker doorbloed waardoor meer neutrofielen die bacterie kunnen opruimen
11
Q
wat is de locatie van acute OM?
A
- vooral lange pijpbeenderen
70% in humerus, femur en tibia
–> via collaterale ook zaaiing naar gewricht mogelijk
12
Q
wat is de diagnostiek van een OM?
A
- vooral klachten
- infectieparameters: CRP, BSE, Leuko’s
- kweken: bloed (LET OP: als AB gegeven al kan fout-negatief), biopt, pus uit fistel en synoviale vloeistof
- beeldvorming
a) röntgenfoto: pas afwijkingen in laat stadium –> in vroeg stadium GEEN afwijkingen vaak
b) echo
c) MRI: beste diagnostiek –> DUUR en niet altijd beschikbaar + narcose –> vaak niet doen
d) CT
e) 99Tc-scan
13
Q
wat zijn afwijkingen die zichtbaar zijn op een X? Waarvoor is het nog meer nuttig?
A
LAAT:
- ophelderingen
- periostveranderingen
- sekwester vorming
Nevenindicatie: uitsluiten fractuur en maligniteit
14
Q
wat kunnen we zien op een echo bij een OM? wat is de waarde?
A
Sensitief bij ervaren radioloog
- periost verdikking
- hypogene zones
- zeer geschikt indien ook artritis
- ook voor echogeleide punctie
15
Q
wat is de waarde van de MRI (en CT) bij OM?
A
- heel sensitief ook in de vroege fase!
- beste techniek (MRI)
- bij twijfelgevallen inzetten
- vooral voor WK en bekken
- aankleuren oedeem
16
Q
wat is de 99Tc-scan bij OM?
A
Technetium scan
- indien onduidelijk beeld
- als < 1 jaar voor uitsluiten poly-OM
- zelden gebruikt
- via infuus
- geen narcose
- verhoogde bot ombouw zichtbaar maken
- al in vroege fase positief
- geschikt voor febris ecg (koorts)
- geschikt bij vooral multifocale vormen (neonaten)
17
Q
wat zijn de vaak voorkomende verwekkers van OM?
A
- S. aureus voor > 90% –> CAVE: kan ook endocarditis geven bij kinderen
- Kingella kingae: steeds vaker voorkomen, ook bij jonge kinderen juist
–> milder beeld en geen endocarditis - andere verwekkers afhankelijk onderliggende pathologie
18
Q
wat is de behandeling van een acute OM?
A
- AB op s. aureus (fluclox)
- eerst IV, later PO
- voor 3-4 wk - chirurgische drainage indien:
- combi met artritis
- chronische OM
- sekwestervorming (abces) –> gaat niet weg met AB - spoelen bij secundaire artritis mn bij heup omdat weinig ruimte
—> Pus kan schade geven aan kraakbeen
19
Q
wat zijn complicaties van acute OM?
A
- artritis
- sekwester
- fistels
- recidief OM: ong 4%
- chronische OM
- groeiremming aangedane pijpbeenderen (epifysairschijf)
- pathologische ffracturen
–> komen niet vaak meer voor
20
Q
wat is bepalend voor de prognose?
A
- snelle diagnose
- adequate AB behandeling
- zo nodig drainage
21
Q
wat geeft vaak de meest problemen bij een OM? Wat betekent dit?
A
Betrokkenheid van
- heupgewricht
- schoudergewricht
–> redenen om eerder in te grijpen
22
Q
Wat komt bij VW voor ipv OM?
A
Septische artritis –> vaak bacterieel
23
Q
wat zijn de subtypes van Septische artritis?
A
- normale bacteriële artritis
- gonococcen artritis
- mycobacteriele artritis
24
Q
wat zijn de meest bekende verwekkers van Septische artritis?
A
- s. aureus 60%
- ß-hemolytische streptokok: 10-30%
- overige gram- staven
25
voor welke bacterien moeten we indekken bij empirische behandeling van een Septische artritis?
- s. aureus
- gram- staven
26
wat zijn kenmerken van een Septische artritis?
- acuut ontstaan
- zieke patient
- koorts
- ontstekingsparameters in bloed verhoogd (CAVE: bij prednison wel, maar bij biologicals niet altijd!!)
- 80-90% mono-articulair
27
wat is de simpelste test voor een artritis?
Bewegingsbeperking
28
wat gebruiken we als criteria voor een artritis?
1. zwelling gewricht
2. gewricht beperkt
3. pijn bij bewegen van het gewricht
--> indien ≥ 2 positief
29
wat kunnen gevolgen zijn van een Septische artritis?
- vrijkomen proteolytische enzymen (weefselafbraak)
- verlies kraakbeen en bot
- gewrichtsdestructie door
a) OF ontsteking
b) OF beperking in gebruik
30
wat zijn risicofactoren voor een Septische artritis?
- hoge leeftijd
- DM
- beschadigd gewricht
- gewrichtsprothese
- recente gewrichtschirurgie
- huidinfecties
- gestoorde afweer: medicamenteus, co-morbiditeit
31
welke gewrichten zijn vaak aangedaan bij een Septische artritis?
1. knie 55%
2. Heup 11%
3. enkel 8%
4. schouder 8%
5. pols 7%
6. elleboog 6%
7. overig 5%
32
Hoe vaak is een Septische artritis poly-articlair en waneer spreken we hier van?
Bij 12%
Als ≥ 2 gewrichten
33
Wat is de diagnostiek van een Septische artritis?
- kliniek
- gewrichtspunctie
- bloedkweek: 3 --> niet steeds uit hetzelfde naaldje
--> voor uitsluiten contaminatie
--> Kijken of zelfde kweek als in gewricht
34
Hoe kan de bacterie het gewricht bereiken bij een Septische artritis?
1. hematogeen: meestal
2. uitbreiding infectie uit osteomyelitische haard in epifyse of metafyse --> vooral bij kinderen
3. Lymfogeen vanuit infectiebron dichtbij --> DM met diabetische voet
4. iatrogeen
5. penetrerend gewrichtsletsel
35
wat is de behandeling van een Septische artritis?
1. ontlasten ontsteking
a) frequent puncteren: 1-2/dag tot kweken negatief en duidelijke verbetering
b) artroscopie
2. AB
3. verwijderen gewrichtsprothese of osteosythese materiaal
Scopie vs puncteren: geen verschil in uitkomst bij Septische artritis
36
wanneer doen we een artroscopie voor ontlasting van een Septische artritis?
indien:
- gewricht niet goed toegankelijk is voor punctie bvb heup
- gewricht met punctie niet goed te ontlasten is --> bvb door BW schotten in gewricht
- contra-indicaties tegen frequent puncteren
- septische artritis van de heup bij kinderen
- bij kinderen sowieso vaak liever voor scope omdat eenmalig naar gewricht
37
wat zijn belangrijke parameters in de behandeling van Septische artritis?
- kliniek: verbetering patient
- ontstekingsparameters: vooral CRP (BSE daling duurt wat langer)
- kweek van synoviale vocht
- celgetal van synoviale vocht
- bloedkweken: herhalen tot negatief
38
wat is de DD van een Septische artritis?
vooral kristalartropathie
CAVE: alleen bij volwassenen!!!
a) jicht: uraatkristallen (naaldjes in punctie)
b) pseudojicht: calciumpyrofosfaatkristallen (blokjes in punctie)
39
wat zijn de uitkomsten van Septische artritis?
- mortaliteit: 10-15%
- verlies van gewrichtsfunctie: 25-50%
- afname zelfstandig functioneren: 205
40
wat zijn instinkers bij Septische artritis?
- acute mono-Septische artritis bij een patient met een bekende gewrichtsziekte bvb RA
- Septische artritis bij immunosuppressieve medicatie --> vertroebelen het beeld
41
Wat kan lijken op een Septische artritis maar is het niet?
1. huidinfecties tpv gewricht
a) erysipelas
b) cellulitis
2. bursitis
42
wat is de DD van Septische artritis bij kinderen?
- artritis als premalgine verschijnsel bij leukemie
- systemische juveniele artritis = Still's disease
- virale artritis
CAVE: kristalartropathien komen NIET voor bij kinderen
43
wat is de presentatie bij kinderen met een Septische artritis?
- meer systemisch ziek
- gezwollen, pijnlijk gewricht staat NIET op de voorgrond
- VOORGROND: minder belasten en regressie mbt motoriek
44
Welke gewrichten zijn bij kinderen vaak aangedaan bij een Septische artritis?
- 40% knie
- 28% heup --> vaker dan bij volwassenen (daar maar 11%)
45
wat is vaak de verwekker van een Septische artritis bij kinderen?
Hib --> niet meer sinds vaccinatie
46
wat is de uitkomst van Septische artritis bij kinderen?
- mortaliteit is lager
- minder verlies van functie
- minder verlies van dagelijks functioneren
- aantasten van groeischijven waardoor groeistoornis van de omliggende botten
47
waar kijken we naar bij een gewrichtspunctie?
1. gramkleuring: meestal negatief
CAVE: als NEGATIEF --> SLUIT een Septische artritis NIET UIT
2. kweek: duurt 48h tot positief
3. celgetal op synoviaal vocht: Leuko's > 30 000/mm
--> Kan bij Septische artritis en kristalartropathie
NIET: bij RA of PA
4. kristallen
48
wat is beallgnrijk bij een positief bloedkweek?
- kan ook haarden geven op andere plekken
- bij ouderen: kan leiden tot endocarditis --> dagelijks naar hart luisteren voor nieuwe soufflés
49
Wat voor soorten jicht zijn er? Bij wie komt dit NIET voor?
1. primaire jicht: urinezuur niet goed uitscheiden
2. secundaire jicht" door ernstig gestoorde nierfunctie
NOOIT primaire jicht bij:
- mannen < 30 jaar
- vrouwen > 50 jaar
50
waarom krijgen vrouwen jicht pas op een laterale leeftijd dan mannen?
Oestrogenen zorgen voor betere uitscheiding van urinezuur
51
wat is pseudojciht?
Chondrocalcinosis erbij zien = verkaling van kraakbeen
Wie: oudere patienten
Waar: door artrose aangedane gewrichten --> hier neerslag van calciumpyrofosfaat kristallen
Pathogenese:
- trauma of griep
- kristallen komen los/vrij (zitten dus in/op kraakbeen/gewricht)
- Binden aan eiwitten
- door IS gezien als lichaamsvreemd
- neurofielen gaan de kristallen fagocyten
- kunnen niet goed afbreken
- heftige immuun respons
52
wat moet je altijd doen bij verdenking op een Septische artritis?
Gewrichtspunctie
53
wat is een hele belangrijke risicofactor voor een Septische artritis?
Preëxistente gewrichtsziekte
