Vaattonus regulatie Flashcards
Waarvoor is de vaattonus regulatie?
Voor he in stand houden van de juiste bloedtoevoer naar organen, zodat er een goede uitwisseling is van gassen, ionen, nutriënten en signaalstoffen
Waardoor worden de bloeddruk en bloedflow geregeld?
Het hart, de nieren en arteriën
Hypertensie
Veel natrium in bloed –> meer water vastgehouden –> bloedvolume neemt toe –> bloeddruk omhoog
Opbouw bloedvaten
- Intima
- Media
- Adventitia
Intima
Endotheelcellen en receptoren voor het vasomotor effect
- vormt barriere
- helpt bij bloedstolling
- helpt bij angiogenese (vorming nieuwe bloedvaten)
- zorgt voor vasomotorisch effect
media
glad spierweefsel en receptoren voor vasomotor effect
adventitia
bestaande uit fibroblasten, vetcellen en bindweefsel. Grote arterien hebben een tunica adventitia die vaak een rol spellen mbt vetcellen
pericyten
zitten om de vaatwand die uit endotheelcellen bestaat voor capillairen; zorgen voor bloedvatstabilisatie en regulatie van de bloedstroom
Door wat worden de bloeddruk en flow geregeld?
Vooral door arteriolen, deze hebben een dunne spierwand die kan samentrekken
- capillairen hebben ook kleine bijdrage
Vaattonus regulatie op macro
Het centrale zenuwstelsel en perifere organen geven stoffen af > komen bij gladde spiercellen en endotheelcellen in media en intima
functie endotheelcellen
bescherming bloed tegen ontstekingscellen, voorkomen stolling en vormen van een barriere (bloed-hersenbarriere bijvoorbeeld)
centrale regulatie
via het sympatische en parasympathische systeem. Bij beide komen zenuwuiteinden op vaatwanden.
- sympatisch: storting van noradrenaline
Niet alleen in hersenen, maar ook via nier en bijnier
lokale regulatie
ieder willekeurig orgaan kan eigen regulerend hormoon afgeven, respons verschilt per lichaamscel
soort respons is afhankelijk van
receptor type of locatie van de receptor
- adrenaline kan in het ene orgaan vaten laten dilateren maar in een ander orgaan laten contraheren
Raynauds fenomeen
Veel endotheline > teveel constrictie > huid kleurt wit
parasympathische vaattonus regulatie
Acetylcholine bindt aan M3-receptor (muscarine) en veroorzaakt een dilatatie
sympatische vaattonus regulatie
werkt via directe zenuwuiteinden op de vaatwand > norepiphrine wordt afgegeven of via de bijnier adrenaline aan bloedstroom
- adrenaline kan aan a1 receptoren binden > toename intracellulaire Ca concentratie en depolarisatie > vasoconstrictie
- b2 receptoren zullen dilatatie veroorzaken met adrenaline
vasoconstrictie
- norepinephrine bindt aan a1 receptoren in
gladde spiercel - Ca2+ uit SR en zorgt voor depolarisatie
- Actiepotentiaal > Ca kanalen open
- Ca ionen buiten de cel en nog meer depolarisatie
- Actine en myosine schuiven over elkaar > verkleining
a1 receptor antagonist
voorkomt vasoconstrictie en wordt voorgeschreven bij hypertensie (urapidil en ketanserine); niet chronisch gebruik, alleen acuut
calciumantagonisten
helpen tegen essentiele hypertensie en angina pectoris; houdt intracellulaire calcium gehalte laag (dihydropyridine en adalat nifedipine)
vasoldilatatie
- acetylcholine bindt aan muscarinereceptor
- endotheelcel geeft EDRF af; Ca2+ concentratie wordt verlaagd door kanalen te sluiten en stimuleren daarnaast de synthese van cAMP en cGMP
- directe relaxatie door actine en myosine te ontkoppelen of verlagen Ca gehalte
EDRF
endothelium derived relaxation factor
Categorieën EDRF
- prostaglandines (prostacycline)
- nitric oxide (NO)
- ED hyperpolarizing factor (EDHF)
- vasoldilatoirde peptiden (CNP, CGR)
Prostaglandines proces
- Activatie van muscarinereceptor zorgt voor afgiftearachidonzuur uit de fosfolipiden in het celmembraan van de endotheelcel
- Het enzym cyclo-oxogenase zet dit om in dilatoire prostaglandines –> migreren naar gladde spiercel
- receptor op gladde spiercel zorgt voor directe verlaging van de Ca concentratie of doet dit via de aanmaak van cAMP
cyclo-oxygenase remmers
kunnen ontstekingen tegengaan; paracetemol
prostaglandines zijn betrokken bij
- vaattonus regulatie
- bronchoconstrictie
- bevalling
- inflammatie
- pijnprikkels
- bloedstolling
prostacycline analogen
iloprost, gebruikt bij pulmonale hypertensie
COX remmers
verbeteren barriere endotheel; gebruikt tegen reuma, onstekingen of pijn
Nitrietoxide proces
- muscarine wordt geactiveerd –> verhoging Ca concentratie door opening Ca kanalen in endotheelcel
- Deze activeert eNOS –> dit zet L-arginine om en splitst NO af
- NO gaat naar gladde spiercellen > bindt aan GC die cGMP produceert
- Kan direct voor dilatatie zorgen, maar kan ook via verlaging Ca concentratie
NO donoren worden bijv ingezet tegen angina pectoris
Renine-angiotensine systeem
Angiotensinogeen (uit lever) wordt in de nieren omgezet door renine in Angiotensine I > vooral in de logen wordt ACE angiotensine I omgezet in angiotensine II
EDCF
- Angiontensine II bindt aan een angiotensine II type 1 receptor op de gladde spiercel
- contractie gladde spiercel door depolarisatie en open Ca kanalen
- Ca verhoging zorgt voor contractie via de afgifte van endotheline 1 of constrinctieve PG
Medicijnen op EDCF systeem
ACE inhibitors, Ang II type 1 receptor antagonisten en renine inhibitors
worden gebruikt bij hypertensie, hartfalen en nefropathie
EDCF stimulatie
acetylcholine, shear stress (ET1), angiotensine II, vasopressine en trombine
EDRF stimulatie
acetylcholine, bradykinine, substance P, serotonine en shear stress
