Brainscape's Knowledge GenomeTM

Browse over 1 million classes created by top students, professors, publishers, and experts.


See full index

Bioleg uned 2 > Uned 2.3a Ymaddasiadau ar gyfer cludiant (anifeiliaid > Flashcards

Uned 2.3a Ymaddasiadau ar gyfer cludiant (anifeiliaid Flashcards

1
Q

Nodweddion systemau cliudiant

A
  • cyfrwng addas: i gludo
  • systemau o bibellau: ffurfio rhwydaethau canghennog
  • pwmp: symud gwaed yn y pibellau
  • falfiau: cynnal llif un cyfeiriad
  • pigment resbiradol: cynyddu cyfaint yr ocsigen mae’n gallu ei gludo
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

Dau systemau cylchrediad gwaed

A
  1. agored
  2. caeedig
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

System Cylchredaid Agored e.e. pryf

A
  • gwaed pwmpio ar bwysedd isel gan calon hir
  • gwaed yn cael ei pwmpio o’r galon i geudod gwaed o fewn ceudod y corff
  • gwaed yn trochi’r meinweoedd yn uniongyrchol ac yn cyfnewid defnyddiau
  • dim llawer o reolaeth dros cyfeiriad
  • gwaed mynd nol i’r galon yn araf
  • falfiau a thonnau o gyfangiad cyhyrau’n symud gwaed
  • dim pigment resbiradol - ddim yn cludon ocsigen
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

System Cylchrediad Gwaed Caeedig e.e. pryf genwair

A
  • gwaed yn cael ei pwmpio ar bwysedd uchel
  • gwaed yn cylchredeg mewn system barhaus o bibellau gwaed
  • ddim yn cael eu trochi’n uniongyrchol gan y gwaed ond gan hylif meinweol
  • rheoli cyfeiriad y llif
  • llif gwaed yn eithaf cyflym
  • gwaed symud gan waith pwmpio’r ffug- galonnau
  • cynnwys pigment resbiradol
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

Cylchrediad Gwaed mewn Pryfaid

A
  • calon yn pwmpio gwaed drwy’r aorta tuag at y pen
  • gwaed yn gwagio i geudod y corff
  • dod i gysylltiad yn uniongyrchol a’r organau
  • mandyllau yw’r ostia sy’n gadael i’r gwaed lifo’n ol i mewn i’r galon
  • dim pigmentau resbiradol
  • cael ei gludo’n uniongyrchol i’r meinweoedd yn y system draceol
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

Cylchrediad Gwaed mewn Pryfed Genwair

A
  • system cylchrediad gwaed gaeedig
  • ddim yn dod i gysylltiad uniongyrchol a’r organau
  • cynnwys pigment resbiradol haemoglobin i gludo ocsigen
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

Dau fath o systemau cylchrediad gwaed caeedig

A
  1. Cylchrediad Sengl: gwaed yn teithio drwy’r galon unwaith
  2. Cylchrediad Dwbl: gwaed yn teithio drwy’r galon ddwywaith
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

Cylchrediad Gwaed Sengl - Pysgod

A
  • calon yn pwmpio gwaed deocsigenedig i’r tagellau
  • gwaed ocsigenedig yn cael ei gludo i’r meinweoedd
  • mae’r gwaed yn mynd drwy’r galon unwaith yn ystod pob cylchred o gwmpas y corff
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

Cylchrediad Gwaed Dwbl - Mamolion

A
  • ysgyfeiniol a systemig
  • ochr dde caloon pwmpio gwaed deocsigenedig i’r ysgyfaint
  • gwaed ocsigenedig dychwelyd i’r galon
  • pob cylchred mae’r gwaed yn mynd drwy’r galon ddwywaith
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

Manteision Cylchrediad Gwaed

A
  • cylchrediad ar wahan i’r corff a’r ysgyfaint
  • gwahanu gwaed
  • cynnal pwysedd gwaed uchel
  • pwysedd gwaed is i’r ysgyfaint sy’n atal gwasgedd hydrostatig
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

Cynnwys System ddwbl gaeedig

A
  • pwmp i gynnal pwysedd gwaed
  • falfiau i reoli cyfeiriad llif
  • pibellau i ddosbarthu’r gwaed
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

3 math o bibell gwaed

A

*Rhydweli: cludo gwaed o’r galon i feinweoedd
*Gwythien: cludo gwaed o feinweoedd y corff yn ol i’r galon
*Capilari: haws i gyfnewid sylweddau rhwng y gwaed a meinwoedd y corff

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

Adeiledd sylfaenol Rydweliau a Gwythiennau

A
  • endotheliwm yn haen fewnol a thrwch o un gell: darparu leinin llyfn i leihau ffrithiant ac yn lleied a phosibl o wrthiant i lif y gwaed
  • haen canol yw’r tunica media: gwneud o ffibrau elastig a chyhyr anrhesog: fwy trwchus yn y rhydweliau oherywdd newid mewn llif a phwysedd
  • haen allanol, tunica externa: gwneud o ffibrau colagen sy’n gwrthsefyll ymestyn yn ormodol
  • gwythiennau ddiamedr waliau teneuach na’r rhydweliau gan fod pwyseddis
  • gan gwythiennau falfiau cilgant i atal ol lifiad
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

Adeiledd Capilariau

A
  • ffurfio rhwydwaith: gwely capilariau
  • waliau tenau, dim ond haen o endotheliwm
  • bylchau bach yn caniatau rai cydrannau gwaed ollwng allan i’r meinweoedd o’u cwmpas nhw
  • capilariau’n athraidd i ddwr a sylweddau wedi hydoddi fel glwcos
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

Newidiadau i bwysedd gwaed yn y pibellau gwaed

A

*Aorta a rhydweliau: pwysedd uchaf yn yr aorta a’r rhydweliau, pwysedd codi a gostwng yn rhythmig, cyd fynd a chyfangu a llaesu fentriglau
*Rhydweliynnau: ffrithiant a waliau’r pibellau’n achosi i bwysedd gostwng, aa mawr ac maent yn gul, pwysedd yn gostwng yn sylweddol, addasu eu diamedr i reoli llif gwaed, bellach oddi wrth y galon
*Capilariau: aa trawstoridaol enfawr, lleihau pwysedd, arafu llif y gwaed, rhoi amser i gyfnewid sylweddau, pwysedd hefyd yn gostwng, sylweddau’n gollwng i’r meinweoedd
*Gwythiennau: ddim yn rythmig, pwysedd isel

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

Y Galon

A
  • lleoli yn y thoracs
  • wedi’i gwneud o gyhyr cardiaidd
  • rhydweliau coronaidd yn cludo ocsigen, glwcos a metabolynnau eraill i’r feinwe cyhyr cardiaidd
  • cynnwys pedwar siambr
  • siambrau ar y dde wedi’u gwahanu yn llwyr o’r rhai ar y chwith gan wal o gyhyr: gwahanfur
17
Q

Gwaed deocsigenedig

A
  • dychwelyd i’r galon drwy’r fena cafa
  • mynd i’r atriwm de
  • atriwm de’n llawn gwaed
  • wal yr atriwm yn cyfangu
  • gorfodi’r falf deirlen i agor
  • gwaed yn mynd i’r fentrigl de
  • fentrigl de’n llawn gwaed
  • wal y fentrigl yn cyfangu o’r apig i fyny
  • gorfodi gwaed i fyny
  • falf deirlen yn cau
  • falf gilgant yn agoriad y rhydweli ysgyfeiniol yn cael ei gorfodi i agor
  • gwaed yn cael ei gludo i’r ysgyfaint
18
Q

Gwaed Ocsigenedig

A
  • dychwelyd i’r galon yn y rhydweli ysgyfeiniol
  • atriwm chwith yn llenwi a gwaed ac yna’n cyfangu
  • falf ddwylen yn cael ei gorfodi i agor
  • gwaed lenwi’r fentrigl chwith
  • fentrigl chwith yn llawn
  • fentrigl yn cyfangu
  • gorfodi gwaed i fyny
  • cau’r falf ddwylen
  • gorfodi’r falf gilgant wrth agoriad yr aorta i agor
  • gwaed yn cael ei orfodi i mewn i’r aorta ac ymlaen i’r corff
19
Q

Falfiau

A
  • falfiau yn cael eu gorfodi i agor gan gynnydd mewn pwysedd
  • tendonau’n sownd wrth y falfiau i atal y falf rhag troi’r tu chwith allan
20
Q

Y Gylchred Gardiaidd

A

= dilyniant o ddigwyddiadau sy’n gwneud un curiad calon
1. systole atriaidd
2. systole fentriglaidd
3. diastole fentriglaidd
4. diastole
= angen gwybod ble mae rhain yn digwydd yn y galon

21
Q

Systole Atriaidd
(y gylchred gardiaidd)

A
  • atria’n cyfangu
  • gwaed llifo drwy’r falfiau atrio- fentriglaidd i mewn i’r fentriglau
  • pwysedd mwy isel: waliau tenau’r atria
  • falfiau’n cau i atal ol-lifiad
22
Q

Systole Fentriglaidd
(y gylchred gardiaidd)

A
  • fentriglau’n cyfangu
  • falfiau atrio- fentriglaidd yn cau: falfiau cilgant yn yr aorta a’r rhydweli ysgyfeinol agor
  • gwaed yn llifo i’r rhydweliau
  • systole fentriglaidd yn para tua 0.3 eiliad
  • pwysedd uwch yn y fentriglau
  • wal fentrigl chwith, trwchus a gryf gan fod angen pwmpio gwaed o gwmpas y corff i gyd
23
Q

Diastole Fentriglaidd
(y gylchred gardiaidd)

A
  • cyhyr y galon yn llaesu
  • gwaed llifo o’r gwythiennau i mewn i’r atria
  • cylchred cardiaidd yn dechrau eto
24
Q

Newidiadau Pwysedd yn y Galon

A
  1. systole artiaidd. atria’n cyfangu: cynyddu pwysedd, gwaed gorfodi drwy’r falfiau atrio-fentriglaidd
  2. falfiau atrio- fentriglaidd cau, pwysedd cynyddu
  3. systole fentriglaidd. fentrigl cyfangu, pwysedd cynyddu cyflym
  4. falfiau cilgant agor, pwysedd uchel
  5. pwysedd cynyddu yn yr aorta
  6. falfiau cilgant cau, pwysedd gostwng
  7. aorta’n adlamu’n elastig, pwysedd cynyddu
  8. pwysedd parhau i gostwng
  9. falf atrio- fentriglaidd agor, pwysedd fentrigl gostwng
  10. atria’n llenwi
  11. wal fentrigl yn llaesu
  12. fentriglau’n cyfangu
25
Q

Rheoli Curiad Calon

A
  • cyhyr cardiaidd yn fyogenig (curo ar ben ei hun)
  • cyfangu ac yn llaesu’n rythmig
  • cylchred gwardiaidd yn cael ei chychwyn gan y nod sinwatriaidd
26
Q

Nod Sinwatriaidd (SAN)

A
  • gweithredu fel rheoliadur
  • gosod rhythm yr holl gelloedd
  • cyfangu ychydig bach yn gyflymach
  • cydosod ton o weithgarwch trydanol sy’n lledaenu yn gyflym dros waliau’r atria i gyd
  • ddau atriwm yn cyfangu
    ar yr un pryd
27
Q

Nod atrio- fentriglaidd

A
  • fentriglau’n cyfangu ar yr atria
  • codi don gyffroad wrth iddi ledaenu drwy’r atria
28
Q

Sypyn His

A
  • ar ol 0.1 eiliaid mae’r AVN yn pasio’r ysgogiad i lawr i’r sypyn his
  • yn canghennu gan ffurfio: meinwe Purkinje
  • ysgogiad trydanol yn cael ei drosglwyddo i waelod y gwahanfur i’r apig
29
Q

ECG

A

= Electrocardiogramau
- mesur y gweithgarwch trydanol sy’n digwydd yn y galon wrth iddi guro
- ffordd gyflym o gasglu gwybodaeth i adnabod problemau sy’n effeithio ar y galon
- cysylltu a brest y claf
- mae’r gweithgarwch yn ymwneud a’r ysgogiadau trydanol
*QRS: fentriglau’n cyfangu syth ar ol pigyn
*P: systole
*T: diastole

30
Q

Cyfrifo cyfradd gyfartalog curiad y galon bob munud wrth orffwys

A
  • cyfrwch nifer o pigau; hwn yw nifer curiadau’r galon mewn 4 eiliad
  • lluoswch nifer o bigau a 15 (60/4 = 15)
  • bydd hyn yn rhoi nifer cyfartalog curiadau’r galon bob munud
31
Q

Gwaed - celloedd coch

A
  • cymhareb aa i gyfaint fawr
  • llwybr tryledu byr
  • siap disg ddeugeugrwm
  • ddim cnewyllyn, dim mitocondria a dim reticwlwm endoplasmig: golygu mwy o le i foleciwlau haemoglobin: cynyddu faint o ocsigen y gellir ei gludo
  • hefyd yn gallu galw nhw’n erythrocytau
32
Q

Cromlin Ddaduniad Ocsigen

A
  • dangos sut mae haemoglobin yn ymddwyn ar wahanol wasgedd rhannol ocsigen
  • haemoglobin sydd wedi cyfuno a’r swm mwyaf posibl o ocsigen yn ddirlawn
  • cromlin ddaduniad siap S nodweddiadol
  • yn yr ysgyfaint: gwasgedd rhannol ocsigen uchel, hameoglobin 95-98% dirlawn ag ocsigen
  • mewn meinweoedd sydd wrthi’n resbiradu: gwasgedd rhannol ocsigen isel, dirlander haemoglobin tua 20-25%
33
Q

Effaith Bohr wedi symlhau

A
  • caniatau i haemoglobin ryddhau ocsigen yn fwy rhwydd fyth wrth gyrraedd meinweoedd sy’n resbiradu
  • Effaith Bohr yn symud gromlin ddaduniad i’r dde
34
Q

Egluro Effaith Bohr

A
  • CO2 yn cael ei gynhyrchu gan y meinweoedd
  • mae carbonig anhydras yn catalyddu’r adwaith rhwng CO2 a dwr i ffurfio asid carbonig
  • asid carbonig yn daduno i ffurfio ionau H+ a HCO3-
  • ionau HCO3- tryledu allan o gell coch
  • cyfuno ag ionau Na+ i ffurfio sodiwm hydrogen carbonad
  • cydbwyso symudiad ionau a gwefr negatif tuag allan
  • symudiad clorid, sy’n cynnal niwtraliaeth electrocemegol
35
Q

3 ffordd gludo CO2

A
  1. mewn hydoddiant mewn plasma (5%)
  2. ar ffurf sodiwm hydrogen carbonad (85%)
  3. wedi’i gyfuno a haemoglobin ar ffurf carbamino- haemoglobin (10%)
36
Q

Organebau sy’n byw mewn amgylchedd a gwasgedd rhannol ocsigen isel

A
  • rhai anifeiliaid wedi addasu i fyw mewn cynefinoedd heb lawer o ocsigen
  • cromliniau syth ar cromliniau daduniad yn symud i’r chwith yn dweud bod gan haemoglobin affinedd uwch ag ocsigen
37
Q

Hylif rhyng-gellol

A

Bioleg uned 2 (5 decks)

Brainscape helps you reach your goals faster, through stronger study habits.
© 2024 Bold Learning Solutions. Terms and Conditions