Tyt - Yaşam Bilimi Biyoloji Flashcards
İsmi ve bunu yapan kişler
Canlı Bilimi
Biyoloji
Biyolog
Canlıların Ortak Özellikleri
- Hücresel Yapıda Olma
- Solunum
- Beslenme
- Boşaltım
- Uyarılara Tepki
- Hareket
- Homeostazi
- Adaptasyon
- Metabolizma
- Organizasyon
- Üreme
- Büyüme ve Gelişme
Sayılarına göre hücreler:
Tek
Çok
Yapısına göre hücreler
Prokaryot
Ökaryot
Solunum çeşitleri
Aerobik
Anaerobik
Fermantasyon
Beslenme çeşitleri
Ototrof
- Kemoototrof
- Fotoototrof
Heterotrof
- Herbivor
- Karnivor
- Omnivor
Metabolizma
Anabolizma
Katabolizma
Bazal metabolizma
Büyüme ve Gelişme
Tek
Sitoplazma artışı
Çok
Sitoplazma artışı
Hücre sayısının artması
Canlıların temel bileşenleri
Organik Bileşenler
İnorganik Bileşenler
İnorganik Bileşenler
Su
Mineraller
Asit
Baz
Tuz
Organik Bileşikler
Protein
Lipit
Karbonhidrat
Hormon
Enzim
Nükleik Asit
ATP
Vitamin
Özellikler,
Su
Yapıcı
Düzenleyici
Onarıcı
Asit
Ekşi
H+
Baz
Acı
OH-
Tuz
Asit + Baz = Tuz + Su
Mineraller
Kalsiyum (Ca)
Fosfor (P)
Potasyum (K)
Sodyum (Na)
Magnezyum (Mg)
Demir (Fe)
Çinko (Zn)
İyot (I)
Kükürt (S)
Flor (F)
Kalsiyum (Ca)
Süt ve süt ürünleri
Vücutta en fazla bulunan
Kemik ve dişe katılma
Kas kasılması
Sinir hücrelerinin çalışması
Kan pıhtılaşması
Fazla
¤ Kemik erimesi
¤ Raşitizm
¤ Sinirsel iletimde aksaklık
¤ Kan pıhtılaşmasında gecikme
Az
¤ Böbrek taşı
¤ Kireçlenme
Süt ve süt ürünleri
Fosfor (P)
Diş, kemik, DNA, RNA, ATP yapısında
Fosfolipitlerde
pH dengelenmesi
Eksik
¤ Kemik ve diş gelişiminde zarar
¤ Enerji metabolizması normal çalışmaz
Fazla
¤ Kalsiyum miktarını azaltır
Süt ürünleri, yumurta, et, tahıl, deniz ürünleri, baklagiller
Potasyum (K)
Asit Baz dengesi
Sinir hücrelerinde uyardı taşıma
Kalp ritminin düzenlenmesi
Eksik
¤ Kaslarda kramp
¤ Kalp ritminde bozukluk
¤ Yorgunluk
¤ Sinirsel iletimin aksaması
¤ İskelet kaslarının çalışma ritminde bozulm
Fazla
¤ Böbrek yetmezliği
¤ Kalp sorunları
¤ El ve ayaklarda karıncalanma
Süt ve süt ürünleri, turunçgiller, patates, kuruyemişler, muz
Sodyum (Na)
Kas kasılması
Sinirsel iletim
Asit Baz ve su dengesi
Eksik
¤ Kas krampları
¤ Sinirsel iletimin aksaması
¤ İştahsızlık
Fazla
¤ Yüksek tansiyon
¤ İshal
¤ Titreme
¤ Kusma
Sofra tuzu, maden suyu, kuruyemiş, hamsi, taze sebzeler
Magnezyum (Mg)
Kemik ve dişlerin yapısına katılma
Kas çalışması
Protein ve ATP sentezi
Klorofil pigmentinin yapısı
Eksik
¤ Sinir sistemi bozuklukları
¤ Kas krampları
¤ Migren
¤ Saç dökülmesi
¤ Yorgunluk
¤ Şeker hastalığı
Demir (Fe)
Hemoglobinin yapısına katılma
Solunum ve fotosentezde görevli enzimlerin çalışması
Eksik
¤ Anemi
¤ Tırnaklarda çökme
¤ Bitki yapraklarında sararma
Fazla
¤ Zehirlenme
¤ Damar sertliği
¤ Erken yaşlanma
Kuru üzüm, domates, fasulye, yumurta sarısı, karaciğer, deniz ürünleri, kuruyemişl
Çinko (Zn)
İnsülin hormonu ve bazı enzimlerin çalışması için gerekli
Enzim yapısına katılır
Eksik
¤ Bağışıklıkta zayıflama
¤ Tırnaklarda şekil bozukluğu
¤ Cilt bozuklukları
¤ Algıda zayıflama
¤ Yaraların geç iyileşmesi
¤ Saç dökülmesi
Fazla
¤ Baş dönmesi
¤ Yüksek ateş
¤ Ciltte sararma
Kuruyemiş, buğday, yumurta, balık, süt ürünleri, et, kuru baklagiller
Iyot (I)
Tiroksin hormonunun yapısına katılma
Eksik
¤ Basit guatr
¤ Kretenizm
İyotlu tuz, deniz ürünleri
Kükürt (S)
Amino asitlerin yapısına katılma
Saç, tırnak, cilt sağlığı için
Eksik
¤ Deride solgunluk
¤ Saç dökülmesi
Fazla
¤ Alerjik rahatsızlık
Tavuk eti, kırmızı et, havuç, soğan, yumurta, maydanoz, sarımsak, kuru fasulye, fındık, fıstık, badem
Flor (F)
Diş ve kemiklerin yapısına katılma
Eksik
¤ Diş çürümesi hızlanır
Tavuk eti, çay, balık, kabuklu deniz ürünleri
Klor (Cl)
Bazı hormonların çalışmasında
Mide asitinin üretilmesinde
Asit - baz dengesi
Hücre içi ve dışı su dengesi
Eksik
¤ Sindirim sorunları
¤ Büyümede bozukluklar
Görevlerine Göre Besinler
Enerji Vericiler
=> Karbonhidratlar
=> Yağlar
=> Proteinler
Düzenleyiciler
=> Su
=> Mineraller
=> Proteinler
=> Vitaminler
=> Steroitler
Yapıcı - Onarıcılar
=> Proteinler
=> Madensel tuzlar
=> Su
=> Yağlar
=> Karbonhidratlar
Çeşitleri
Karbonhidratlar
Basit Şekerler (Monosakkaritler)
Çift Şekerler (Disakkaritler)
Kompleks Şekerler (Polisakkaritler)
Çeşitleri
Monosakkaritler
Tiroz (Üç Karbonlular)
Pentoz (Beş Karbonlular)
Heksoz (Altı Karbonlular)
Trioz
Fosfogliseraldehit (PGAL)
-> Fotosentezde üretilir
-> Glikoz yapımında kullanılır
-> Solunumda ara ürün
Pentoz
Riboz
Deoksiriboz
Heksoz
Glikoz
Galaktoz
Fruktoz
Disakkaritler
Glikoz + Glikoz = Maltoz + H₂O
Glikoz + Galaktoz = Laktoz + H₂O
Glikoz + Fruktoz = Sükroz (Sakkaroz) + H₂O
Polisakkarit
Nişasta
Glikojen
Selüloz
Kitin
Lipitler
Nötral Yağlar (Trigliseritler)
-> Doymuş Trigliseritler
-> Doymamış Trigliseritler
Fosfolipitler
Steroitler
Trigliserit
Gliserol + 3 Yağ Asidi => Nötral Yağ + 3 H₂O
Beta Karoten
-> Yeşil, turuncu, sarı sebzelerde bulunur
-> A vitamini öncüsü lipit
Amino asit çeşidi sayısı
Esansiyel sayısı
20
8 Temel Esansiyel Zorunlu
Aktivasyon Enerjisi
Kimyasal tepkimelerin başlamasını sağlayan enerji
Enzim Türleri
Basit Enzim
Bileşik Enzim (Holoenzim)
-> Protein kısmı apoenzim
-> Yardımcı kısım
Enzimde yardımcı kısım
Kofaktör
K, Mg, Ca
Koenzim
B grubu vitaminler
Vitaminler
ADEK
BC
B Vitamini
Koenzim
Bazıları bağırsaktaki bakteriler tarafından üretilir
Eksik
¤ Anemi
¤ Yorgunluk
¤ Kaslarda kramp
¤ Tırnaklarda kırılma
¤ Saç dökülmesi
¤ Sinirsel bozukluk (Beriberi gibi)
¤ Pellegra
¤ Erken bunama
Et, süt, yumurta, karaciğer, yeşil sebzeler, kuruyemiş, tahıllar, meyve
C Vitamini
Antioksidan (kanser önleyici)
Bağışıklık
Bağ doku sağlığı
Demir emilimini arttırır
Güneşe karşı gözleri korur
Katarakt oluşumunu engeller
Damar içi yapısını korur (kalp krizi riskini azaltır)
Eksik
¤ Diş eti kanaamsı (skorbüt)
¤ Eklemlerde ağrı
¤ Yaraların geç iyileşmesi
¤ İştahsızlık
¤ Büyüme ve gelişmede gerileme
Taze sebze ve meyveler
A Vitamini
Provitamin A (Beta Karoten) şeklinde alınır
Karaciğerde A vitaminine dönüşür
Hücre yenilenmesi
Bakteri ve virüslere karşı direnç
Sperm oluşumu ve embriyo gelişimi
Karanlıkta görme
Eksik
¤ Deride keratin miktarı artar ve pul pul dökülür
¤ Kemik ve dişlerin yapısında zayıflama
¤ Vücut direncinde azalma
Fazla
¤ Zehirlenme
¤ Avuç içi ve deri sarı
Balık, karaciğer, tereyağı (hayvansal gıdalar); koyu yeşil, turuncu sebzeler
D Vitamini
Kalsiyum ve fosfor emilimini artırma (böbreklerden atılımını azaltır)
Kemik ve dişlerin yapısını güçlendirme
Kalbin çalışma ritmi
Kanser hücre oluşumunu engelleme
Ultraviyole ışınlarla deride üretilen öncü madde
“karaciğer ve böbreklerde” aktifleştirilir
Eksik
¤ Raşitizm
¤ Osteoporoz (kemik erimesi)
¤ Osteomalazi (kemik yumuşaması)
Fazla
¤ Kireçlenme
¤ Böbrek taşı
Balık yağı, karaciğer, süt ürünleri, tereyağı
E Vitamini
Görme
Büyüme
Üreme
Kan yapımı
Embriyonun sağlıklı gelişimi
Bağışıklık sisteminin çalışması
Antioksidan
Eksik
¤ Sperm üretiminin azaltılması
¤ Kasların zayıflaması
¤ Hücrelerde zar yapısının bozulması
¤ Kırmızı kan hücrelerinin kolayca parçalanması
E Vitamini
Görme
Büyüme
Üreme
Kan yapımı
Embriyonun sağlıklı gelişimi
Bağışıklık sisteminin çalışması
Antioksidan
Eksik
¤ Sperm üretiminin azaltılması
¤ Kasların zayıflaması
¤ Hücrelerde zar yapısının bozulması
¤ Kırmızı kan hücrelerinin kolayca parçalanması
E Vitamini
Görme
Büyüme
Üreme
Kan yapımı
Embriyonun sağlıklı gelişimi
Bağışıklık sisteminin çalışması
Antioksidan
H₂O₂ parçalanması
Tümor oluşumunu engeller
Eksik
¤ Sperm üretiminin azaltılması
¤ Kasların zayıflaması
¤ Hücrelerde zar yapısının bozulması
¤ Kırmızı kan hücrelerinin kolayca parçalanması
Tahıllar, yumurta sarısı, kuruyemişler, yeşil yapraklı bitkiler, bitkisel yağlar
K Vitamini
Oksijenli solunumda,
Kanın pıhtılaşmasında görevli enzimlerin yapısına katılır
Eksik
Pıhtı süresi uzar