Torbiel korzeniowa Flashcards

1
Q

Istotne znaczenie ma morfologiczne rozróżnienie…

A

korzeniowej torbieli kieszeniowej i prawdziwej torbieli korzeniowej

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

czym różni się korzeniowa torbiel kieszeniowa (torbiel zatokowa) od prawdziwej torbieli korzeniowej?

A

Korzeniowa torbiel kieszeniowa - wyściółka nabłonkowa torbieli posiada przyczep wokół ujścia kanału korzeniowego, skutkiem czego jej wnętrze ma połączenie ze światłem kanału korzeniowego.
Natomiast światło prawdziwej torbieli korzeniowej nie ma połączenia z systemem komory zęba, co ma istotne znaczenie kliniczne.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

Inna nazwa torbieli korzeniowej (RC)?

A

torbiel okołowierzchołkowa

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

Patogeneza RC - Co jest punktem wyjścia RC?

A

Reszty nabłonkowe Malasseza znajdujące się w ozębnej objętej procesem zapalnym związanym z obecnością martwiczo zmienionej miazgi zęba.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

Fazy procesu powstania RC

A
  1. Faza inicjacji (tworzenia ziarniniaka okołowierzchołkowego)
  2. Faza tworzenia torbieli
  3. Faza wzrostu torbieli
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

Czynnik warunkujący rozpoczęcie procesu rozwoju RC

A

endotokstyny bakteryjne uwalniane z martwiczo zmienionej miazgi wypełniającej komorę i kanały korzeniowe:

  • lipopolisacharyd (LPS)
  • kwas lipotejchojowy (LTA)
  • produkty bakteryjnej przemiany metabolicznej
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

Podstawowe znaczenie w powstawaniu RC mają endotoksyny uwalniane przez jakie szczepy?

A
  • Actinobacillus actinomycetemcomitans
  • Porphyromonas gingivalis
  • Escherichia coli
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

Toksyny bakteryjne aktywują układ odpornościowy poprzez:

A

receptory rozpoznające tzw. wzorce molekularne związane z patogenami (PAMP)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

Istotną rolę w rozwoju ziarniniaka okołowierzchołkowego, a następnie RC, ma przede wszystkim odpowiedź immunologiczna …..

A

typu komórkowego, w której biorą udział aktywowane limfocyty T

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

Podczas inicjacji rozwoju RC proporcje między limfocytami nie są stałe, znamiennie częściej jednak dominują limfocyty…

A

Th

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

Pewną rolę w patogenezie RC odgrywa również humoralna odpowiedź odpornościowa, przy czym odsetek limfocytów B w obrębie ziarniniaków okołowierzchołkowych zwykle waha się w granicach ……, natomiast w dalszych etapach rozwoju torbieli obserwuje się wzrastającą liczbę ………………

A

20%

plazmocytów

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

Aktywowane limfocyty T są źródłem wielu ……, przy czym w inicjacji rozwoju RC kluczową rolę odgrywają ………..

A

cytokin

dwie z nich: IL-1 i IL-6

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

Co robią cytokiny IL-1 i IL-6?

A

stymulują proliferację reszt nabłonkowych Malasseza

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

W obszarze wzrastającego ziarniniaka okołowierzchołkowego dochodzi do …… pCO2 i ……. pO2, co ……….. proliferację reszt nabłonkowych Malasseza

A

spadku pCO2
wzrostu pO2
stymuluje

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

Końcowym efektem procesów prowadzących do pobudzenia proliferacji reszt nabłonkowych Malasseza jest…..

A

powstanie ziarniniaka okołowierzchołkowego

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

W przebiegu fazy tworzenia torbieli w obrębie litej zmiany dochodzi do….

A

powstania światła torbieli, której wnętrze zostaje wyścielone proliferującym nabłonkiem zębopochodnym

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

Jedna z najbardziej prawdopodobnych hipotez tworzenia się torbieli korzeniowej (tzw. teoria ropnia) zakłada, że

A

komórki nabłonkowe (posiadające wrodzoną tendencję do narastania na obnażoną powierzchnię tkanki łącznej) proliferując otaczają ognisko ostrego zapalenia (ropnia lub martwicy) powstałego w obrębie tkanki łącznej i wyścielając istniejącą przestrzeń tworzą ostatecznie torebkę torbieli

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

Teoria martwicy centralnej (niedożywienia)

A

Podczas powiększania się wysp nabłonkowych komórki znajdujące się w centralnej części wyspy są coraz słabiej odżywiane, aż w końcu ulegają martwicy rozpływnej tworząc światło torbieli.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q

Teoria zlewających się pasm nabłonka

A

Wzrastające we wszystkich kierunkach pasma nabłonkowe zlewają się ze sobą przestrzennie tworząc strukturę kuli, a zamknięta w jej obrębie tkanka łączna ulega degeneracji.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
20
Q

Enzymy odpowiadające za degradację macierzy zewnątrzkomórkowej

A

metaloproteinazy (MMP)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
21
Q

Podstawowy czynnik biorący udział w fazie wzrostu torbieli?

A

Wzrost ciśnienia hydrostatycznego

22
Q

Torebka torbieli stanowi ……………, a w jej wnętrzu dochodzi do ……….., powoduje to …………………., który odpowiada za ………………..

A
  1. półprzepuszczalną błonę
  2. gromadzenia się składników komórkowych, które uległy rozpadowi w drugiej fazie jej rozwoju
  3. wzrost ciśnienia osmotycznego w świetle torbieli
  4. wzrost jej rozmiarów
23
Q

Znaczenie czynników wzrostowych w zależności od zmieniającego się rozmiaru

A

wzrost ciśnienia osmotycznego ma kluczowe znaczenie tylko w okresie, kiedy torbiel jest jeszcze małych rozmiarów, wraz z jej wzrostem większej istotności nabierają czynniki związane z proliferacją komórkową

24
Q

Obecnie wiadomo już, że proces resorpcji kości w przebiegu wzrostu zmian patologicznych, w tym RC, związany jest z ………., krytyczną rolę w tym względzie odgrywa zaburzenie równowagi w układzie …….

A
  1. rekrutacją i różnicowaniem osteoklastów

2. RANKL/RANK/OPG

25
Q

Za co odpowiada białko RANKL obecne w ścianie RC?

A

za rekrutację osteoklastów i w konsekwencji niszczenie kości na obwodzie torbieli

26
Q

RC jest ….. spotykaną torbielą kości szczękowych, stanowiąc …..% torbieli zębopochodnych i ……% wszystkich torbieli kostnych tego obszaru anatomicznego

A
  1. najczęściej
  2. 62%
  3. 52,5%
27
Q

U pacjentów w jakim wieku RC pojawia się najczęściej?

A

Jej występowanie notuje się u pacjentów w każdym wieku, ale NAJCZĘŚCIEJ między 20. a 50. rokiem życia

28
Q

Rozwój RC w odniesieniu do zębów mlecznych

A

Sporadyczny, mniejszy niż 1% przypadków RC.
Najczęściej dotyczy zębów mlecznych trzonowych żuchwy, w dalszej kolejności mlecznych trzonowych szczęki i mlecznych siecznych

29
Q

Lokalizacja RC

A

60% w szczęce
40% w żuchwie
Obszar wybitnie predysponowany: okolica górnych zębów siecznych bocznych

30
Q

Obraz kliniczny

A
  • długo bezobjawowa
  • następnie niebolesne wygórowanie kości (w szcz. str. wargowa/policzkowa oraz podniebienna wyr. zęb., w żuchwie przedsionkowa)
  • wygórowanie początkowo twarde ulega ścieńczeniu (objaw chrzęstu pergaminowego (Dupuytrena)(egg shell cracking))
  • w zaawansowanych stadiach RC całkowity zanik części korowej kości - wówczas chełbotanie
  • nierzadko przemieszczenie sąsiednich zębów
  • obumarcie miazgi zębów objętych przez RC
31
Q

Wał Gerbera

A

Wpuklenie się torbieli w obręb jamy nosowej, co powoduje powstanie charakterystycznego wygórowania dna jamy nosowej - wał Gerbera, który przemieszcza małżowinę nosową dolną ku górze (objaw Oppikoffera)

32
Q

objaw Oppikoffera

A

Wpuklenie się torbieli w obręb jamy nosowej, co powoduje powstanie charakterystycznego wygórowania dna jamy nosowej - wał Gerbera, który przemieszcza małżowinę nosową dolną ku górze (objaw Oppikoffera)

33
Q

Torbiel rozwijająca się w odcinku bocznym szczęki może wzrastać w kierunku …………, co wymaga w pierwszej kolejności różnicowania z ……………

A
  1. światła zatoki szczękowej

2. pseudotorbielą zatoki szczękowej (PC)

34
Q

Przydatnym badaniem diagnostycznym jest …………, możliwa do przeprowadzenia w przypadku ścieńczenia lub przerwania blaszki korowej kości. Zawartość torbieli stanowi …………..

A
  1. punkcja cienkoigłowa

2. płyn o charakterystycznej bursztynowej barwie z zauważalną opalescencją kryształków cholesterolu

35
Q

Diagnostyka radiologiczna RC

A

RTG zębowe oraz pantomograficzne

36
Q

Obraz radiologiczny RC

A

regularnych kształtów jednokomorowy ubytek struktury kostnej rozwijający się zawsze w związku z korzeniem zęba posiadającym martwą miazgę lub uprzednio leczonym endodontycznie, zwykle w jego okolicy okołowierzchołkowej

37
Q

Co można często zaobserwować na obwodzie ubytku kostnego w przypadku RC?

A

osteosklerozę

38
Q

Badanie przydatne w różnicowaniu pomiędzy RC a ziarniniakiem okołowierzchołkowym jest…

A

cyfrowa analiza gęstości optycznej kości w obrazie radiologicznym, jednakże nie daje ona możliwości definitywnej oceny

39
Q

Czym jest boczna torbiel korzeniowa?

A

W rzadkich przypadkach RC może umiejscawiać się na bocznej powierzchni korzenia zęba; określa się ją wówczas boczną torbielą korzeniową, a takie jej położenie związane jest z obecnością zgorzelinowej miazgi w jednym z bocznych kanałów zębinowych.

40
Q

Z czym należy różnicować boczną torbiel korzeniową?

A

Z torbielą przyzębną boczną (LPC)

41
Q

Torbiel resztkowa

A

W pewnych przypadkach RC może rozwijać się z okołowierzchołkowej ziarniny zapalnej, która nie została usunięta podczas łyżeczkowania zębodołu po ekstrakcji zęba z martwą miazgą.

42
Q

Wyściółkę torbieli stanowi…

A

nabłonek wielowarstwowy płaski nierogowaciejący różnej grubości, nacieczony przez neutrofile

43
Q

Co może zawierać nabłonek wyściełający torebkę?

A

komórki kubkowe, apokrynowe lub łojowe oraz ziarna melaniny

ciałka szkliste Rushtona lub zwapnienia

44
Q

W przypadkach z bardzo intensywnym odczynem zapalnym nabłonek proliferuje tworząc…

A

tzw. arkady, imitując szkliwiaka

45
Q

Różnicowanie hist-pat

A
  • inne torbiele zębopochodne

- szkliwiak jednokomorowy

46
Q

Leczenie torbieli kieszeniowej a leczenie RC

A

O ile torbiele kieszeniowe mogą istotnie ulec zanikowi po przeprowadzeniu leczenia endodontycznego, o tyle prawdziwe RC wymagają zwykle interwencji chirurgicznej

47
Q

Metody leczenia RC

A

Wyłuszczenie (extripatio)
lub
Wyłyżeczkowanie (excochelatio)

48
Q

Decyzja o pozostawieniu zęba przyczynowego (po jego uprzednim przeleczeniu endodontycznym) wymusza przeprowadzenie podczas zabiegu usunięcia torbieli również….

A

resekcji wierzchołka/wierzchołków zęba przyczynowego

49
Q

Rozległe torbiele, których jednoczasowe usunięcie wiązałoby się z uszkodzeniem pęczków naczyniowo-nerwowych zębów sąsiednich czy przyległych struktur anatomicznych (nerw zębodołowy dolny, bł. śl. jamy nosowej czy zatoki szczękowej) powinny być leczone…..(jak?)

A

dwuetapowo

50
Q

Nieustępowanie torbieli bądź jej nawrót po przeprowadzeniu leczenia endodontycznego może sugerować ………….. i jest wskazaniem do …………..

A
  1. obecność prawdziwej postaci RC, a nie jej formy kieszeniowej
  2. leczenia chirurgicznego
51
Q

kontrola po leczeniu kanałowym zębów będących przyczyną RC

A

Konieczna jest okresowa kontrola po leczeniu kanałowym zębów będących przyczyną RC. O ile po 6 miesiącach ubytek w kości nie ulega zmniejszeniu należy podjąć leczenie chirurgiczne.