Toksykologia sądowo-lekarska Flashcards
Co wpływa na efekt toksyczny?
- droga przyjęcia
- dawka wchłonięta
- szybkość wchłaniania i wydalania trucizn
- rozpuszczalność
- stężenie
- indywidualne cechy ustroju
Objętość dystrybucji - definicja
Czy substancja zostanie w kompartmencie centralnym czy przejdzie do innych tkanek
Inne: hipotetyczną objętość płynów ustrojowych, w której lek, po równomiernym rozmieszczeniu, osiągałby takie samo stężenie jak we krwi.
Kannabinoidy - lipofilne czy hydrofilowe? Jakie to ma znaczenie sądowo-lekarskie?
Bardzo lipofilne, można wykryć długo po zastosowaniu
Definicja dawki toksycznej
najmniejsza ilość substancji chemicznej wywołująca efekt toksyczny po wniknięciu do organizmu, skutkujący zatruciem bądź zaburzeniami czynnościowymi.
Definicja dawki śmiertelnej
Wartość LD oznacza dawkę potrzebną do spowodowania śmierci określonego procenta badanych zwierząt określonego gatunku po jej wchłonięciu daną drogą.
(LD50, LD100)
Są to stare dane bo komisja bioetyczna się już nie zgodzi na takie badania
Podział trucizn w medycynie sądowej
- Powodujące zmiany anatomiczne
a. działające miejscowo
b. trucizny miąższowe - Niepowodujące tych zmian:
a. lotne
b. trucizny krwi (zmieniają zabarwienie krwi i narządów)
c. trucizny działające na drodze czynnościowej
Z czego robi się opium? (ma w składzie morfinę, kodeinę, papawerynę i inne)
Z łodyg i niedojrzałych makówek maku lekarskiego
Środki działające podobnie do alkoholu to…
- amfetamina i pochodne
- kokaina
- THC
- opioidy
- benzodiazepina
Jakie testy na środki działające podobnie do alkoholu są używane? Kto ich używa? Czy mają wartość dowodową?
- testy na ślinę
- policja
- razem z dmuchankiem w alkomat nie mają wartości dowodowej, trzeba delikwenta zawieźć na SOR i pobrać z KRWI!!
Wykrywanie ksenobiotyków we włosach - jak się je pobiera?
- pobrać 6cm włosa od skalpu, z potylicy
- podzielić na kawałki po 1cm (włosy tam rosną ok. 1cm/1mc) -> mamy przekrój pół roku
Okres wykrywania ksenobiotyków w różnych materiałach biologicznych
włosy: 1tydzień do 2 lat
mocz, pot: 3-4 dzień
ślina, krew: 24h
Jaki materiał do wykrycia ksenobiotyków pobierzemy postmortem i skąd?
- krew
- z żyły udowej
(bad. ilościowe)
Tlenek węgla - zaw. w powietrzu a efekt
0,2% CO - ostre zatrucie
1% CO - natychmiastowy zgon
Tlenek węgla - jaki próg zawartości we krwi jest dla zgonu?
50% HbCO (karboksyhemoglobina)
2 krytyczne narządy w zatruciu CO
mózg, serce
Stan “pod wpływem” alkoholu - jaka wartość, jakie implikacje prawne?
> 50ng/ml (0,5 promila) we krwi (0,25mg/l wydychane)
wg. k.k. przestępstwo a nie wykroczenie
Stan “po spożyciu” alkoholu - jaka wartość, jakie implikacje prawne
0,2-0,5 promila we krwi (0,1-0,25mg/l wydychane)
wg. k.k. wykroczenie
THC - który kwiatostan (żeński/męski) ma najwięcej zwz. psychoaktywnych?
żeński
Na jaki związek są testy z moczu na marihuanen?
kw. kanabinolowy (nie psychoaktywny)
Iluprocentowe alkohole są szybciej wchłaniane, a które wolnej?
15-30% bardzo szybko wchłaniane
piwa i wóda dużo wolniej
Etanol - gdzie się gromadzi?
Jest polarny - tam gdzie woda, tam i on
Ile % spożytego alkoholu musi zostać zmetabolizowana?
90%…..
im większe stężenie etanolu we krwi, tym więcej wydali się bez zmetabolizowania, przez płuca i z moczem
Czy aldehyd octowy wywołuje jakieś zmiany w org.?
Tak, anatomiczne….
Gdzie można oceniać metabolity etanolu, i jakie one są? (nie chodzi o krew czy mocz)
Włosy (glukuronid etylu, siarczan etylu)
Co to zespół antabusowy?
Antabus, Esperal - środki zaw. disulfiram
On blokuje metabolizm etanolu na aldehydzie octowym -> kac gigancior
Metabolit glikolu i jego efekty…
Kw. szczawiowy -> wytrącają się szczawiany wapnia -> niewyd. nerek
Ile alkoholu metabolizuje się na godzinę, jakiej eliminacji to odpowiada?
8-12g (śr.10) na 1h
to odpowiada eliminacji β60=0,2promila (te 60 to minuty)
Zgony po etanolu - w zależności od fazy
I. w fazie resorpcji
II. w fazie eliminacji
III. o charakterze metatoksycznym
IV. Przypadki złożone (np. wypadki na budowie, powieszenie, utonięcie)
Rachunki retrospektywne w alkohologii - kiedy nie można?
Po “nadpiciu” - gdy oskarżony zeznaje że po wypadku se golnął na stresa
Rachunek prognostyczny w alkohologii - wzór
Cmax=A/pr
Cmax - stężenie alko we krwi (‰)
A - ilość etanolu wypita
pr - zredukowana masa ciała
Kiedy można robić rachunki retrospektywne w alkohologii?
- Stężenie alkoholu we krwi było wyższe niż 0,4 ‰.
- Czas od zdarzenia do pobrania próby krwi nie był dłuższy niż 6 godzin.
- W chwili zdarzenia i 1-szego badania krwi badana osoba znajdowała się w fazie eliminacji alkoholu z ustroju.
- Badana osoba nie spożywała alkoholu po zdarzeniu.
- Badanie krwi co najmniej 2-3 krotnie
Wzór rachunek retrospektywny
A=cpr
A - ilość alkoholu znajdująca się w danym momencie w organizmie w [g]
c - znalezione stężenie alkoholu w [mg/g], co odpowiada stężeniu w [‰]
p - ciężar ciała [kg]
r - współczynnik rozmieszczenia tj. współczynnik podziału alkoholu pomiędzy tkankami a
krwią. Wartość „r” zależy od zawartości wody oraz tkanki tłuszczowej w organizmie.
Stosujemy mężczyźni – 0,7, kobiety – 0,6. Jest on niezależny od ilości spożytego alkoholu.
Nie piłeś alkoholu, ale AlcoBlow pokazał + - czemu?
Cuksy z alkoholem lub przepłukanie ust płynem z etanolem
Jakie urządzenie do wykrywania stężenia alkoholu jest używane przez policjantów i jest dowodowe?
Alkomat taki duży Siemens
Alkohol fizjologiczny - jakie stężenie, czy może być źródłem błędu przy pomiarach?
od 0,01 do 0,05‰
nie będzie źródłem błędu
alkohol endogenny - kiedy się wydziela, w jakich ilościach, z czego, jaki poziom się uznaje w orzecznictwie
- po śmierci, np. z glukozy we krwi
- do 0,5‰ alkoholu
- w orzecznictwie uznaje się jego poziom do 0,7-,8‰, czasem więcej w uzasadnionych przypadkach (bo np. ubezpieczalnia może nie chcieć wypłacić polisy rodzinie)
- można zabezpieczyć krew od razu po przyjechaniu zwłok (ale jak wtedy wyjdzie więcej to rodzina nie może kombinować z powyższym wytrychem i nie wypłacą polisy)
Trucizny powodujące zmiany anatomiczne, działające miejscowo - jakie? Co robią?
-Żrące kwasy, ługi
-w miejscu zetknięcia z tkankami powodują denaturację białek,
rozległą martwicę
Trucizny powodujące zmiany anatomiczne, trucizny miąższowe - jakie?
- sole metali ciężkich
- niektóre metale ziem alkalicznych (arszenik)
- grzyby - działanie toksyczne po upływie kilku lub kilkunastu godzin –
uszkodzenia narządowe - nerek, wątroby, serca
Trucizny nie powodujące zmian anatomicznych - lotne
pary działają toksycznie na OUN, płyn wypity doustnie
jest wysoko toksyczny oraz mogą drażnić skórę
- rozpuszczalniki organiczne
- alkohole
- benzyna, węglowodory
Trucizny nie powodujące zmian anatomicznych - trucizny krwi - co robią, jakie?
– zmieniają zabarwienie krwi i narządów
- tlenek węgla - COHb
- związki methemoglobinotwórcze (MetHb) (azotyny, azotany, chlorany, anilina, nitrobenzen)
- HCN tworzy cyjanhemoglobinę (CNHb)
Trucizny nie powodujące zmian anatomicznych - działające na drodze czynnościowej - badanie pośmiertne + jakie są?
– nie powodują żadnych wyraźnych uszkodzeń narządów widocznych w badaniu pośmiertnym
- leki, narkotyki, pestycydy, inne
% COHb a objawy
10-20% - ucisk w okolicy czołowej, lekkie bóle głowy, rozszerzenie skórnych naczyń krwionośnych
20-30% - ból głowy, pulsowanie w skroniach, uczucie zmęczenia, zawroty głowy, nudności
30-40% - osłabienie, zawroty głowy, mroczki przed oczami, wymioty osłabienie mięśniowe, ↓CTK
40-50% - ↑tętna, oddechu; lęk, chęć ucieczki, paraliż mięśni, zgon
Co stanowi zagrożenie w pożarach?
działanie wysokiej temperatury
działanie gazów toksycznych :
- tlenku węgla (CO)
- cyjanowodoru (HCN)
- tlenków azotu, siarki, innych
Narkotyki w PL - co podlega karze?
- posiadanie i przerabianie prekursorów (do 2 lat),
- nielegalna produkcja narkotyków (do 5 lat),
- posiadanie większych ilości środków odurzających (do 5 lat),
- handel (do 10 lat), export i import (do 5 lat + grzywna)
Amfetamina i wypadki drogowe - jakie stężenie we krwi to wykroczenie, a jakie to przestępstwo?
25-50 ng/ml - wykroczenie
>50 ng/ml - przestępstwo
THC i wypadki drogowe - jakie stężenie we krwi to wykroczenie, a jakie to przestępstwo?
1-2,5 ng/ml - wykroczenie
>2,5 ng/ml - przestępstwo
Wchłanianie alkoholu - w ciągu pierwszych 30 min. wchłania się ile alkoholu?
Połowa wypitego
Śmiertelna dawka etanolu, metanolu, glikolu dla człowieka
Etanol:
3-5g/kg masy ciała
Przeciętnie 150-300g (jednorazowo)
Metanol i glikol: 30-100g
Uszkodzenia narządowe po etanolu, metanolu i glikolu a zmiany sekcyjne
Sekcja ujemna:
- etanol - wątroba
- metanol - narz. wzroku
Obraz sekcyjny uszkodzenia nerek:
-glikol - nerki
Materiał biologiczny w badaniach alkoholu - jaki podstawowy?
Od żywych:
- krew
- mocz
- powietrze wydychane
Sekcyjny:
- krew
- mocz
Materiał biologiczny w badaniach alkoholu - jaki alternatywny?
Od żywych:
- włosy
- ślina
Sekcyjny:
- żółć
- PMR
- limfa ucha
- płyn z gałki ocznej
- włosy
Zgon w wyniku zatrucia etanolem - w fazie resorpcji - kiedy, jaka przyczyna, jaki obraz sekcyjny, oznaczenia etanolu
- przyczyna: nagłe porażenie ośrodka oddechowego i naczyniowo-ruchowego
- konkurs wypijania butelki na czas
- krew >4,5‰, w moczu mniej niż we krwi
- Sekcyjnie: silne przekrwienie mózgu i opon M-R, bierne przekrwienie wszystkich narządów wewnętrznych
Zgon w wyniku zatrucia etanolem - w fazie eliminacji - jaka przyczyna, obraz sekcyjny, oznaczenia etanolu
- przyczyna: niewyd. krążeniowa, hipoglikemia, zab. elektrolitowe
- krew >3‰, w moczu więcej niż we krwi
- Sekcyjnie: silne przekrwienie mózgu i opon M-R, bierne przekrwienie narz. wewnętrznych
Zgon w wyniku zatrucia etanolem - o charakterze metatoksycznym
(nie ma alko we krwi, ale zgon był przez skutki alko w organizmie)
-przyczyna: osłabienie mech. odpornościowych organizmu, zaburzenia elektrolitowe, niewyd. krążeniowa, obrzęk płuc, zmiany w narządach
Kiedy można postawić hipotezę o śmierci wskutek upojenia śmiertelnego, gdy brak innej przyczyny śmierci?
alkohol we krwi 3‰ i więcej
Wzór Widmarka
Ct=Ca+(β60*t)
Ct – stężenie alkoholu we krwi w chwili zdarzenia
Ca – stężenie alkoholu w 1-szej badanej próbie
β60 – współczynnik eliminacji godzinowej (0,2‰)
t – czas [godz.] dzielący zdarzenie od 1-go badania krwi
Kierowca ma 1,2‰ we krwi, kiedy może jechać?
1,2:0,2 (współczynnik eliminacji godzinowej) = 6h
+ czas wchłaniania:
-2h po kolacji
-0,5h na czczo
-> w sumie 6-8h
Jakie będzie stężenie alkoholu we krwi mężczyzny 80kg, po spożyciu 0,7l wina (12%, 0,8g/ml)?
Rachunek prognostyczny:
Promile we krwi = ilość alkoholu w organizmie w gramach / (masa ciała*współczynnik - dla kobiet 0,6; mężczyzn 0,7)
7000,120,8 = 67g alko we krwi
67/(80kg*0,7)=1,2‰
