Thema 4; Maag Darm Lever Flashcards
Gut-associated lymphoid tissue (GALT)
Het immuunsysteem van het spijsverteringsstelsel
Bevindt zich in dunne en dikke darm
Voornamelijk in Peyer’s patches in ileum
Chrons disease
Fout bij immunologische functie
Er ontstaan ontstekingsreacties in de darmen, wat een witte kleur geeft op de wand
Welke mechanismes zorgen voor de regulatie van het spijsverteringskanaal?
- Endocriene mechanisme; afgifte peptiden aan bloed
- vnl gastrine
- Neurale mechansime; via nervus vagus
- Paracrine mechanisme; histamine van ECL cellen (enterochromaffiene-achtige cellen)
Waardoor wordt het gastro-intenstinale (GI) systeem geregeld?
- Enterisch zs; eigen zenuwstelsel van maagdarmkanaal
- Autonome zs
- parasympatisch en sympatisch
- stuurt etherisch zs aan
- GI hormonen; CCK, gastrine, motility, secretine, VIP
- Imuunsysteem; mast cellen
Enterisch zenuwstelsel
- Sensorische (afferente) neuronen
- Mechano- en chemo-receptoren
- Interneuronen
- myenterische plexus en submucosale plexus
- Efferente secretomotor neuronen
- gladde spiercellen
- epithelial cellen (secretoire cellen)
- bloedvaten
- etherische endocriene cellen
Acetylcholine; stimulerende motor functie
Vasoactive intestinale peptide (VIP); inhiberende motorfunctie
Gastro-intenstinale (GI) beweeglijkheid
- Segmentale contracties
- Peristaltische contracties
- Reservoir functie; sluitspieren
Gladde spiercellen van het darmkanaal
Reageren op neurale, hormonale of mechanische stimulatie
Kunnen spontaan elektrische activiteit initiëren van pacemaker stromingen
- depolariserende stroming; Ca2+ current
- Hyperpolariserende stroming; K+ current
Waarin is de oesophagus ingedeeld?
- UES; upper esophageal sphincter
- dwarsgestreept
- hoogste rustdruk van alle GI sluitspieren
- LES; lower esophageal sphincter
- glad spierweefsel
- hoge rustdruk
- relaxeerd 5-8 sec na sluiten UES
Innervatie van LES van oesophagus
LES wordt aangestuurd door nervus vagus
VIF (vagale inhiberende fiber) onder invloed van VIP spelen een rol bij het relaxeren van de sphincter
VEF (vagale exhiberende fiber) onder invloed van Acetyl-choline spelen een stimulerende rol bij het sluiten en gesloten houden van de sphincter
Wat zijn de verschillende soorten peristaltiek van de oesophagus?
- Primaire peristaltiek; treedt op na slikken
- Secundaire peristaltiek; geactiveerd bij rek
- bijvoorbeeld bij verstikking
Achalasie
Zenuwvezels in oesophagus raken ontstoken en verdwijnen. LES kan hierdoor niet meer tot relaxatie komen.
Het gevolg is een mega oesophagus boven de LES
Pneuomodilatatie
Behandeling tegen achalasie
Er wordt een ballon geplaatst om spiervezels kapot te maken, zodat de LES wel kan relaxeren.
Als dit niet lukt wordt de Heller procedure uitgevoerd, waarbij chirurgisch de volledige kringspier verwijderd wordt.
Migrating Motor Complex (MMC’s)
- MMC’s zijn aangestuurd door motiline
- MMC’s eindigen altijd in het terminale ileum, maar kunnen vanaf de maag overal starten
- MMC’s bestaan alleen in nuchtere toestand (onderbroken door voeding)
- MMC’s zorgen voor het verplaatsen van de voedsel bolus over een grote afstand
Beweeglijkheid van de maag
Neurale en hormonale signalen worden geactiveerd door feedback mechanismen
MMC’s laten een aantal keer per dag stukken groter dan 2 mm door naar het duodenum
Beweeglijkheid dikke darm
- Segmentatie; voor maximaal contact tussen darmslijmvlies en maaginhoud
- Mass peristaltiek; over lang tract knijpt de darm samen
Sphincters van het rectum
- Interne sphincter; relaxeerd bij plotselinge drukverhoging
- Externe sphincter; opent pas bij onwillekeurige contractie
- dwarsgestreept spierweefsel
Hirschprung disease
Ziekte waarbij de neurale crest cellen niet volledig zijn ingedaald naar het rectum bij de embryonale ontwikkeling. Hierdoor ontstaat er een abnormaal segment zonder ganglion cellen.
Hierdoor is de interne sphincter niet instaat tot relaxatie, wat leidt tot extreme constipatie
Wat zijn de namen van de galwegen en waar lopen ze tussen?
- Ductus hepatica (dexter/sinistra/communis); in lever tot splitsing met galblaas duct
- Ductus cysticus; richting galblaas
- Ductus choledochus; vanaf splitsing met galblaas richting duodenum
Papil van Vater
De papil van Vater is de uitmonding van de galwegen en de pancreas in het duodenum.
Wat zijn de fasen van galsecretie?
- Actieve secretie van gal door hepatocyten in canaliculi
- Er wordt vloeistof toegevoegd door de grotere galwegen; bicarbonaat rijk (900cc/24h)
- Opslag in galblaas; concentratie wordt 10 tot 20x verhoogd
- Gal wordt onder invloed van cholecytokinine en acetylcholine naar duodenum gestuurd
Wat is de samenstelling van gal?
Gal- en vetzuren 59%
Fosfolipiden 30%
Elektrolyten 8%
Cholesterol 6%
Proteïnen 4%
Galpigment 3%
Waar vindt de synthese van galzouten plaats?
Galzouten worden gemaakt uit cholesterol in de lever (een beetje in de darm)
Enterohepatische kringloop
Galzouten worden vanuit de darmen weer opnieuw opgenomen na hun werking bij de vetopname in de darm.
De meeste galzouten worden in het ileum opgenomen (een deel ook in colon)
6 tot 8 keer per dag wordt de kringloop gevolgd
Per dag vindt er 10 tot 20% verlies van galzouten plaats door ontlasting.
Hoe vindt de vorming en uitscheiding van bilirubine stapsgewijs plaats?
- Erythrocyt (rode bloedcellen) worden opgenomen door het reticuloendotheliale systeem (RES)
- Haem van bloedcel wordt afgebroken in macrofaag tot biliverdine
- Biliverdine wordt in macrogaag omgezet tot ongeconjugeerd Bilirubine
- Ongeconjugeerd Bilirubine is niet wateroplosbaar en dus afhankelijk van een transport eiwit
- Ongeconjugeerd Bilirubine bindt aan serum albumine
- Het ongeconjugeerd Bilirubine wordt opgenomen door hepatocyt
- De lever zet het Bilirubine om in geconjugeerd Bilirubine
- Bilirubine wordt uitgescheiden in gal, waardoor het wateroplosbaar is
(8. Volgen van de enterohepatische kringloop) - In ileum en colon wordt geconjugeerd Bilirubine omgezet in urobilinogeen
- Urobilinogeen wordt uitgescheiden via faeces of nieren
Icterus
Geelzucht na ophoping van Bilirubine
Een probleem met de afbraakroute
Prehepatisch; hemolyse (te veel afbraak)
Intrahepatisch; hepatitis, zwangerschap, niet uitscheiden gal
Extrahepatisch; probleem in galafvoerbuizen
Problemen met welke afvoerbuizen (ducti) leidt wel of niet tot icterus?
- Ductus cysticus geeft geen geelzucht; alleen de galblaas is afgesloten, waardoor gal nog wel de darmen bereikt
- Ductus choledochus geeft wel geelzucht
- Afsluiting bij de papil van Vater zorgt voor icterus en afsluiting van pancreassappen
Galstenen
Samenstelling door hypersaturatie van cholesterol of galpigment
Wat is de definitie van diarree?
Fysiologisch; toegenomen faecaal water met faecesgewicht van meer dan 200 gram per dag
Klinisch; toegenomen waterigheid, volume en frequentie (>3x per dag ) van de stoelgang
Wat is de vochtbalans in verschillende delen van het Gastro-intestinale systeem?
- Mond; +3,5 L (intake en speeksel)
- Maag; +2,0 L (maagsap)
- Duodenum; +2,0 L (pancreassap en gal)
- Dunne darm; -5,5 L (secreet en absorptie)
- Dikke darm; -1,9 L (absorptie)
In totaal ongeveer 0,1 L in ontlasting per dag
Wat bevat de dunne darm wel dat de dikke darm niet heeft?
Villi en opname nutriënten
Wat is het oppervlakte verschil tussen de dunne darm en colon?
De dunne darm heeft een oppervlakte van 200 m2 en de colon maar 25 m2
Wat is het verschil tussen crypten en villi?
Crypten zijn voor secretie en villi voor absorptie
Hoe ontstaat diarree?
- Dunne darmziekte; ileocoecale flow is meer dan de absorptie capaciteit van de colon
- colon kan max 4,5 L per 24h absorberen
- Colonziekte; verstoord absorptiefunctie en/of toegenomen secretie
Wat is secretogeen stimulerend bij diarree?
- Bacteriële enterotoxinen; v. Cholerae, e. Coli, c. Difficile
- Hormonen; gastrine, prostaglandines, etc.
- Neurotransmitters; serotonine, VIP, histamine etc.
Wat is absorptie verhogend in de darmen?
- Somatostatine
- Mineralocorticoiden
- Glucocorticoiden
ORS (oral rehydration solution)
ORS stimuleert dat SGLT1 werkzaam blijft, zodat er nog voldoende Na en glucose/aminozuren uit het darm lumen worden geresorbeerd.
Water volgt de resorptie van natrium, wat op die manier uitdroging voorkomt.
Wat is het verschil tussen acuut en chronisch diarree?
Acuut:
- Korter dan 2 tot 4 weken
- Meestal infectieus; bacterieel of viraal
Chronisch:
- Langer dan 2 tot 4 weken
- Bijna nooit infectieus m.u.v. parasitair
Wat is het verschil in diarree met dunne darm of colon oorzaak?
Dunne darm
- Meestal volumineus
- Lage frequentie
- Vaak malabsorptie
Colon
- Kleine hoeveelheden, bloed en slijm
- Hoge frequentie
- Geen malabsorptie
Wat zijn symptomen van functionele oorzaak van diarree?
Langer dan 6 maanden intermitterend
Nooit ‘s nachts
Minder dan 500 g per 24h
Krampen (intermitterende) pijn
Pijn gaat omlaag na defaecatie
Vaak slijm, maar nooit bloed bij ontlasting
Wat zijn symptomen van organische oorzaak van diarree?
Weken-jaren constant
Gehele dag/nacht
Meer dan 500 g per 24h
Constant of juist geen pijn
Pijn gaat niet omlaag na defaecatie
Soms bloed bij ontlasting
Wat zijn kenmerken en oorzaken van osmotische diarree?
Kenmerken:
- stopt bij vasten
- hoge osmolariteit
- niet volumineus
Oorzaken:
- malabsorptie koolhydraten/vet (pancreasinsufficientie, coeliakie)
- slecht absorbeerbare stoffen (sorbitol, lactulose, Na2SO4, MgSO4)
- genetisch defect
Wat zijn kenmerken en oorzaken van secretoire diarree?
Kenmerken:
- stopt niet bij vasten
- normale osmolariteit
- waterig, volumineus
Oorzaken:
- bacteriële enterotoxine (v.cholera, e.coli, c.difficile)
- invasie van darmwand (salmonella)
- hormonen (VIP, gastrine, carcinoid)
Hoe bereken je de osmolariteit en wat is deze gewoontelijk?
2x (Na + K) = 290 mOsm/kg