Thema 3; Schildklier en Bijnier Flashcards
TRH
Thyrotropinevrijmakend hormoon
Uit hypothalamus
TSH
Thyroid stimulerend hormoon
Uit hypofyse oiv TRH
Schildklierhormoon
T4; 80 - 90%
T3; 10 - 20% (meest actief)
Schildklierhormoon is heel actief en moet dus gebonden zijn aan bindingseitwit (99,7% gebonden) aan thyrobindingglobuline (TBG)
Beide hebben negatieve feedback op TRH en TSH productie
Hoe verloopt de synthese van schildklierhormoon?
- Bloed met jodium langs schildklierepitheel cel
- NIS symporter neemt jodium op samen met natrium
- Pendrine aan apicale membraan transporteert jodium naar lumen van colloid
- Tegelijkertijd met jodium-transport vindt stimulatie van TG-synthese plaats
- TG (ThyroGlobuline) wordt follikel lumen in gepompt (colloid)
- Enzym TPO laat TG joderen (I- erbij)
- Het TG-complex wordt in de epitheelcel opgenomen
- Lysosome vormt TG-complex tot endolysosoom
- Er vindt proteolyse plaats, waarbij T3 en T4 wordt vrijgemaakt in de cel
- T3 en T4 wordt uit cel gehaald en afgegeven aan bloed
Wat is het effect van anticonceptie op TGB en hoeveelheid vrije T4?
Door anticonceptie wordt er meer TBG geproduceerd door de lever, waardoor het vrije T4 verlaagd wordt.
Er ontstaat een steady state door terugkoppeling van het vrije T4. Er wordt meer TSH en TRH geproduceerd, wat de T4 productie verhoogd.
Het vrije T4 komt weer tot de normaalwaarde, maar het totale T4 is verhoogd.
Om deze reden is het belangrijk om alleen het vrije T4 te meten in het bloed.
Hoe en waar vindt de perifere omzetting plaats van schildklierhormoon?
- In lever, nier en in mindere mate schildklier, onder invloed van deiodinase type 1
- vorming T3 en T4
- In brein, hypofyse en in mindere mate spierweefsel, long en macrofagen, onder invloed van deiodinase type 2
- omzetting van T4 in T3
- In brein, huid, placenta, lever, foetus, onder invloed van deiodinase type 3
- afbraak van T3 naar T2 en T4 naar rT3 (inactieve stand)
Deiodinase enzymen
Deiodinase enzymen zijn verantwoordelijk voor de controle van de activiteit van metabolisme van schildklierhormoon systemisch en plaatselijk.
Als TSH stijgt, worden de D1- en D2-enzymen hoger gereguleerd, de omzettingssnelheid van T4 naar T3 stijgt.
Schildklier metabolisme in target cell
- T3 of T4 wort opgenomen in de cel
- T4 wordt omgezet in T3 door D2
(3. T4 wordt omgezet in rT3 of T3 in T2 door D3) - T3 bindt met T3-receptoren op nucleus
- TR en RxR complex bindt aan T3-response-element
- Er vindt transcriptie plaats waaruit mRNA ontstaat
- mRNA wordt getransleerd tot eiwitten die schildklier effect bewerkstelligen
Wat zijn de effecten van het schildklierhormoon?
- Groei en ontwikkeling; bot en brein
- Metabolisme; rust metabolisme, maag-darmkanaal
- Adrenerge effecten; verhoogde gevoeligheid catecholamine en hoeveelheid
CRH
Corticotrope releasing hormone
Geproduceerd in hypothalamus
ACTH
Adrenocorticotroop hormoon
Geproduceerd in hypofyse onder invloed van CRH
POMC
Voorafgaand door hypofyse gemaakt onder invloed van CRH
Splitst is alfa-MSH en ACTH
Cortisol
Geproduceerd in bijnierschors onder invloed van ACTH
Cortisol bindt aan glucocorticoide receptoren van lichaamscellen
Cortisol koppelt negatief terug op CRH en ACTH productie
Anatomie bijnier en welke hormonen worden er geproduceerd?
- Bijnierschors; steroid hormonen
- Zona glomerulosa; aldosterone
- Zona fasciculata; cortisol
- Zona reticularis; androgene
- Bijniermerg; catecholamines
Hoe verloopt de productie van steroid hormonen in de bijnierschors?
Alle bijnierschors hormonen worden gemaakt uit cholesterol.
Cholesterol wordt omgezet in pregnenolone, dat alle routes kan volgen.
Het enzym beta-21-hydroxylase is nodig voor de omzetting van aldosterone en cortisol
Welke systeem zijn verantwoordelijk voor de verschillende zona van de bijnierschors?
Zona glomerulosa is afhankelijk van het RAAS systeem
- produceert aldosteron
Zona fasciculata en reticularis zijn afhankelijk van ACTH
Wat zijn symptomen van hypocortisolisme?
Vermoeidheid
Anorexie/misselijkheid
Diarree/gewichtsverlies
Buikpijn
Spier-/gewrichtspijn
Vaak een delay respons
Waar is hypocortisolisme bij lichamelijke onderzoek aan te herkennen?
- Hyperpigmentatie
- Okselhaar verlies bij vrouwen
- Verlaagde bloeddruk als laat symptoom
Wat zijn de oorzaken van bijnierinsuffincientie (hypocortisolisme)?
- Primair; in bijnier
- auto immuun adrenalitis
- infectieuze adrenalitis
- aangeboren defecten
- Centraal; hypofyse, hypothalamus
- hypofyse adenoom
- corticosteroïden (overdosering)