Thema 3 veroudering vanuit gezondheidspsychologisch perspectief Flashcards
Biologische veroudering en leeftijdgerelateerde aandoeningen
Wat is biogerontologie? em wat is biologische veroudering
- Wat zijn beschadigende factoren?
- Wat zijn herstelmechanismen?
- Wat is homeostase? en wat wordt er met cascade breakdown bedoeld?
Biologische veroudering en hun gevolgen
- Wat wordt er met kwantitatieve vermindering bedoeld?
- Wat wordt er met kwalitatief verlies bedoeld?
Wat is geriatrie?
- Wat wordt er onder pathologisch verstaan?
Wat is de disposable soma-theorie?
- Wat veroudert er niet in het lichaam?
- Wat blijkt uit onderzoek over wat de maximale levensduur is?
Regelmatig inspannen leidt tot betere prestaties (use it or lose it).
Wat voor biologische veranderingen treden er op binnen het: Zie hier rechts
- Hart en wat zijn de belangrijkste hartaandoeningen?
- Longen
- Nieren
- Blaas genitalia
- gezichtsvermogen
- gehoor
- Reuk en smaak
- Hersenen
- Mond, maag en darmen
- Beweging
- infecties
Wat is diabetes type 1 en type 2?
- Welke wordt ouderdomsdiabetes genoemd?
Psychofarmaca
Ouderen zaak vaak gevoeliger voor psychofarmaca dan jongeren. Daarom is het belangrijk interventies in te steken op niet psychofarmaca.
Wat zijn bijwerkingen bij antidepressiva en antipsychotica
- Anticholinerge effecten
- Antihistaminerge bijwerkingen
- Antiadrenerg effect
- Serotonerge bijwerkingen
Hart
- adaptatievermogen neemt af
- Pompfunctie neemt af
- Bij hartfalen pompfunctie van het hart verminderd
- Coronaire hartziekte: vernauwing van de kranslagader
- hartfalen: verminderde pompfunctie
- ritmestoornis: grotere kans op beroerte en onregelmatige hartslag
- Geleidingsstoornis: storing in prikkelgeleiding
Long
- Belangrijkste aandoeningen: COPD en luchtweginfectie
- Maximaal vermogen van zuurstof opnemen neemt af
Nieren
- Gemiddelde bloeddoorstroming neemt af. Hierdoor worden afvalstoffen minder verwijderd
Blaas en genitalieën
- Incontinentie stijgt door verschillende oorzaken
Zintuigen
- Zicht gaat achteruit. Presbyopie: stijve lens, Staar: ooglens troebel, glaucoom oogzenuwbeschadiging
- Gehoor: presbyacusie: ouderdomsslechthorendheid
- Reuk en smaak worden minder
Zie samenvatting Aniek
Optimaal gezonde en minder gezonde veroudering
De levensverwachting neemt toe. Dit door ziekte voorkomen en betere gezondheidszorg.
Gezondheid is meer dan alleen de afwezigheid van ziekte.
- Wat is gezonde veroudering? En waarom is dit te idealistisch en statisch? Leg daarom figuur uit op pagina 63 van Travis.
Leg de Zelfdeterminatietheorie van Deci en Ryan uit. Welke drie basisbehoeften horen hierbij?
Onderzoek wijst uit dat het hebben van een lichamelijke ziekte een risicofactor is. Er dient te worden gefocust op het aanpassingsproces. Deze bestaat uit drie fasen. Welke zijn dit? P.64 belangrijke ook icm studietaak
De acceptatie- en aanpassingsfase vragen om ondersteuning. Hiervoor ontwikkelde Kübler-Ross het vijf fasenmodel p. 65. leg uit. Dit wordt ook wel de rouwcurve genoemd.
- Wat is kritiek hierop.
autonomie: zelf regie voeren
competentie: ergens goed in willen zijn
Sociale verbondenheid: mensen willen zich verbonden voelen in een betekenisvolle relatie.
Determinanten van zieke te gezonde veroudering.
Invloed van leefstijl op gezondheid en zelfredzaamheid van ouderen
- Wat doet bewegen met het ouder worden? Zie hier rechts LaFortuna
- Wat doet voeding met het ouder worden?
- Wat doet roken met het ouder worden?
- Wat doet alcohol met het ouder worden?
Wat zijn determinanten van een gezonde levensstijl? Noem er 10. En wat zijn nog vier andere persoonlijke determinanten?
Onderzoek laat zien dat ouderen, alleenstaande vrouwen, mensen met lagere inkomens/opleidingsniveaus gemiddeld genomen een mindere gezondheid hebben.
Wat zijn omgevingsdeterminanten op gezondheid? Noem er 4.
Review LaFortune
Bewegen significant positief effect op gezond ouder worden
Voeding en gezondheid beperkte positieve samenhang naarmate men ouder wordt
Roken negatief effect op gezond ouder worden
Alcohol niet meer dan een glas per dag. Geld voor ouderen en jongeren hetzelfde.
Gezondheidspsychologische interventie
Wat zijn de vier fasen van de interventiecyclus?
- Wat is het doel hiervan?
- Er zijn drie verschillende soorten indelingen voor preventieve interventies. Leg uit:
1. doelgroep
2. fase
3. manier van uitvoering
- Waar zijn psychologische interventies op gericht?
Wat is computer tailoring?
Interventies voor mantelzorgers
In 2015 is er een nieuwe indeling in de wetten, leg uit.
- WMO
- Zvw
- Wlz
WMO: mensen zo lang mogelijk thuis
ZVW: recht op verpleging en verzorging, behandeling van zintuiglijke gehandicapten en palliatieve zorg.
WLZ: zorg voor meest kwetsbaren. Voortdurend zorg en toezicht nodig.
Preventie
Onderzoek naar effect van preventieve interventies laat zien dat het mogelijk is om het ontstaan van psychische stoornissen te voorkomen.
Niet zozeer leeftijd, maar fysieke achteruitgang en veranderingen in sociale netwerken blijken sterke voorspellers voor psychische kwetsbaarheid te zijn.
Psychische stoornissen zorgen gezamenlijk voor 11,5% van alle ziektelast in Nederland. Hoewel er effectieve behandelingen zijn, lukt het maar gedeeltelijk om dit percentage te verlagen. Wat zijn de drie redenen?
Leg de zelfdeterminatietheorie van Ryan en Deci uit. Wat zijn de drie basisbehoeften.
Autonomie: motiverende gespreksvoering
Competentie: afstemmen op verminderd vermogen tot zelfregulatie
Sociale verbondenheid: /
Vormen van preventie
Leg afbeelding op p. 75 uit!
- Wat is het doel van de psycholoog bij de preventie interventies?
- Wat is universele preventie?
- Selectieve preventie?
- geïndiceerde preventie?
- Zorggerichte preventie?
- Waar moet je als psycholoog nog rekening meehouden?
- Wat zijn preventieinterventies p. 70
Interventiefocus op welbevinden
-Wat is life review-therapie?
-Wat is leven in de plus?
-Wat is ACT?
-Wat is mindfulness?
-W Selectie: bewuste keuze van bezigheden en contacten
Optimalisatie: bewuste keuze optimaal doen
Compensatie: hulpmiddelen gebruiken
-Vriendschapscursus?
- GRIP&GLANS (GRIP: zelfmanagementvaardigheden verbeteren en GLANS: het welbevinden)
- Samen verder na de diagnose dementie
Interventiefocus op klachten
- Wat is in de put, uit de put55+?
- Zicht op evenwicht?
-Angst de baas
-Doen bij depressie
-Psycho-educatie
Wat drie rollen kan de psycholoog hierin aannemen?
1. Verkennen en in kaart brengen
2. Uitvoeren van preventieve interventies
3. Preventieprogramma’s ontwikkelen
Universele preventie: bevordert en beschermt actief de gezondheid van de bevolking
Selectieve preventie: voorkomen dat mensen daadwerkelijk ziek worden
Geïndiceerde preventie: voorkomen dat beginnende klachten (subsyndromale symptomen) verergeren
Zorg gerelateerde/zorggerichte preventie: bestaande aandoening (psychische weerbaarheid stabiliseren)
Primaire preventie (universele en selectieve preventie)
- Spelen in op psychosociale determinanten om het leefstijlgdrag positief te beïnvloeden.
Secundaire preventie (selectieve en geïndiceerde preventie)
-Afwijkingen in een vroeg stadium opgespoord worden.
Tertiaire preventie (zorg gerelateerde/zorggerichte preventie)
- Complicaties en ziekteverergering voorkomen
Psychologische interventies voor mantelzorgers
-Wat is mantelzorg? Ook wel informele zorg genoemd.
-Wat omschrijft het ecologisch model van Lawton?
-Wat is een adaptieve zorgstrategie?
- Wat is een niet-adaptieve zorgstrategie?
Wat zijn negatieve en positieve gevolgen van mantelzorg?
De mantelzorg carrière wordt grofweg beschouwd in drie fasen. Welke zijn dit?
Psychologische interventies
Interventies die zich op meerdere aspecten richten blijken effectiever dan die op een aspect richten.
- Positieve effecten bij uitstel van opname in een verpleeghuis bij dementie.
- Psycho-educatie
- Lotgenotencontact
- CGT of ACT
- E-health interventies
- Aansluiten bij behoeften
Profielen van mantelzorgers bij dementie
Wat is de term gezondheid?
Wat is zelfmanagement?
Wat is sociale gezondheid?
Wat is een adaptieve zorgstrategie?
Adaptieve zorgstrategie correleert met positieve uitkomsten betreft depressie en competentie dan die van een non-adaptieve strategie.
Een sterke wens van mantelzorger tot opname correleert met symptomen van overbelasting en depressie bij mantelzorger.
Wat was het doel van het onderzoek?
Wat waren de resultaten?
Wat was de discussie? Ofwel waar was een zeer statisch significant verschil te zien?
Wat was de conclusie?
