Thema 3 Acute buik Flashcards
Belangrijkste oorzaken acute buik (13)
rAAA/dissectie
Extra uteriene graviditeit
Darmischaemie
Peritonitis
Appendicitis
Cholecystitis/cholangitis
Diverticulitis
Pancreatitis
Pelvic inflammatory disease
Pyelonefritis
Perforatie (maag, darm)
Darmobstructie/ileus
Ovariele torsio
Buikpijn rechter bovenkwadrant DD’s (10)
Cholecystitis
Galsteenkoliek
Cholangitis
Hepatitis/lever abces
Pancreatitis
Maagulcus
Obstructie
Appendicitis
Inflammatoire darmziekte
Pneumonie
Buikpijn rechter onderkwadrant DD’s (12)
Appendicitis
Inflammatoire darmziekte
Obstructie
Diverticulitis
Lymfadenitis mesenterica
Hernia
Ectopische zwangerschap
Ovarium torsio
Salphingitis
Nefrolithiasis
Pyelonefritis
Ovariumcyste (ruptuur)
Buikpijn linker bovenkwadrant DD’s (10)
Gastritis
Ulcus ventriculi
Pancreatitis
Obstructie
Cardiale ischaemie
Pericarditis
Miltruptuur
Splenomegalie
Diverticulitis
Pneumonie
Acute buik: kolieken kan wijzen op?
Darm, nier- of galsteen
Acute buik: scheurende pijn kan wijzen op?
Dissectie/rAAA
Acute buik: peracuut ontstaan, kan wijzen op?
Koliek, vasculaire oorzaken of perforatie
Acute buik: uitstraling rug, kan wijzen op?
Pancreatitis, aortapijn, galblaas
Acute buik: flankpijn, kan wijzen op?
Pyelonefritis
Volgorde lichamelijk onderzoek abdomen:
Inspectie
Auscultatie
Percussie
Palpatie
Peritoneale prikkeling zorgt voor … = onbewuste reactie
Defense musculaire
McBurney
Drukpijn rechtsonder in de buik
Murphy’s sign
Drukpijn rechtsboven in de buik, voornamelijk diepe palpatie, galblaas komt dan tegen je vingers aan
Galsteenlijden risicofactoren (4)
4 F’s:
Fat
Forty
Female
Fertile
Lagen buikwand (6)
Huid
Subcutis
Spieren
Fascia transversalis
Extraperitoneaal vetweefsel
Peritoneum parietale
Spieren buikwand (4)
M. Obliquus externus abdominis
M. Obliquus internus abdominis
M. Rectus abdominis
M. Transversus abdominis
Onderrand peesplaat (aponeurose) van de M. obliquus externus abdominis =
ligamentum inguinale (Poupart)
Aponeurosen en fascia transversalis vormen omhulling (schede) rondom m. … onder de navel
Rectus abdominis
Lieskanaal =
Verbinding tussen buikholte (retroperitoneaal) en scrotum
Indalen testis: testis moet door lagen heen. Dit proces heet:
Evaginatie
Ingang testis lieskanaal =
Anulus inguinalis profundus = diepe ring in fascia transversalis
Uitgang testis lieskanaal =
Anulus inguinalis superficialis = oppervlakkige ring in aponeurose van m. Obliquus externus
Welke structuren moeten (onder ander) van en naar testis in scrotum? (3)
Ductus (vas) deferens (zaadleider spermacellen)
A. testicularis
V. testicularis
Ductus deferens en a.v. Testicularis betreden het lieskanaal via de …
Anulus inguinalis profundus
Hernia inguinalis =
Liesbreuk
Wat is een laterale hernia inguinalis?
Laterale = congenitale = indirecte liesbreuk (lieskanaal is open blijven staan waardoor inhoud buikholte uitstulpt)
Wat is een mediale hernia inguinalis?
Mediale = verworven = directe liesbreuk (ontwikkelt in de loop van het leven)
Hoe verschilt de locatie van een laterale / mediale liesbreuk?
Locatie breukpoort verschilt tov aftakkingen vaten (epigastrische vaten)
Peritoneum =
Peritoneum is een sereus (vocht producerend) vlies in buik-bekken holte
Peritoneum parietale bekleedt …
wand buik-bekken holte (paries = wand)
Peritoneum viscerale bekleedt …
een deel van de organen (viscera = organen)
Peritoneaalholte =
Tussen peritoneum parietale en viscerale, gevuld met vocht
Extra peritoneale ruimte =
Ruimte tussen abdomen wand en parietale peritoneum
Buikholte =
Extra peritoneale ruimte + intra peritoneale ruimte
Peritoneaalholte heeft 2 delen, namelijk:
Greater sac
Lesser sac
Lesser sac, ook wel … genoemd.
Bursa omentalis
Waar ligt de lesser sac? En hoe is deze ontstaan?
Dorsaal van de maag, ontstaat door 2 maagdraaiingen bij embryologie
Hoe communiceren de greater sac en lesser sac met elkaar?
Via foramen omentale
Dubbelblad peritoneum =
Omentum
Welk omentum verbindt de lever met de maag?
Omentum minus
Omentum majus =
Vetschort
Orgaan niet omgeven door visceraal peritoneum =
Extraperitoneaal orgaan (retroperitoneaal/subperitoneaal)
Orgaan bijna geheel door peritoneum viscerale omgeven =
Intraperitoneaal orgaan
Symptomen van acute urologie (5)
Flankpijn
Hematurie
Oligurie of anurie
Suprapubische pijn
Rugpijn en urologische voorgeschiedenis
Symptomen nierstenen (7)
Acuut
Piekend
Bewegingsdrang
Misselijkheid/braken
Migratie flank naar lies
Urge
Hematurie
Chronische urine retentie kan zorgen voor (2)
Overloopblaas -> incontinentie
Hydronefrose -> nierinsufficiëntie
DD acute urineretentie specifiek bij man (4)
BPH
Strictuur
Maligniteit
Zelden: abces prostaat
DD acute urineretentie specifiek bij vrouw (4)
Prolaps
Urethradivertikel
Strictuur
Post TVT (bandje)
Acute urineretentie kan optreden bij onder andere (7)
Hematurie (stolsels)
Immobiliteit
Bepaalde medicijnen
HNP: cauda syndroom
Chirurgie uterus/rectum
MS
Parkinson
Wat is normaal? (Urine)
… ery’s/ml
… e/gv
… ery’s/ul
5000-8000 ery’s/ml
«3 e/gv
15-20 erytrocyten/ul
Wanneer verwijs je urologische patiënt? (4)
- Zwangeren + weefselinvasie (vermoederen bacteriemie = koorts)
- Pyelonefritis bij + nierstenen
- Koorts >48u niet beter op AB
- Vermoeden sepsis (hypotensie, tachycardie, koude rillingen, verwardheid)
Viscerale pijn =
Diffuus en moeilijk te lokaliseren
Parietale pijn =
scherp en precieze locatie
Begint klassiek met slecht te lokaliseren pijn peri-umbilicaal (viscerale pijn), die verergert en afzakt naar rechtsonder (pariëtale pijn). De patiënt heeft doorgaans anorexie, is misselijk en braakt. Bij lichamelijk onderzoek is de buik rechtsonder peritoneaal geprikkeld. De leuco en CRP zijn verhoogd en er is een linksverschuiving in de differentiatie opgetreden. Meest waarschijnlijke DD?
Appendicitis acuta
Verschijnselen van peritonitis in beider onderkwadranten van de buik wijzen op een perforatie.
Hebben continue, matig tot zeer ernstige pijn rechtsboven in de buik, die kan uitstralen naar rechterschouder, koorts (hoge koorts bij empyeem) en druk- en loslaatpijn ter plaatse. Het lab toont een leukocytose, vaak lichte cholestatische leverenzymstoornissen en een stijging van transaminasen, zonder dat er sprake is van galwegstenen. Meest waarschijnlijke DD?
Acute cholecystitis
De diagnose wordt bevestigd d.m.v. echo waarop galstenen in galblaas te zien zijn, soms vergrote galblaas, verdikte galblaaswand en soms vrij vocht
Behandeling appendicitis acuta
Appendectomie
Behandeling acute cholecystitis
Cholecystectomie
Wanneer langer dan 5 tot 7 dagen bestaat, wordt door infiltraatvorming de kans op lokale chirurgische complicaties groter en zal de patiënt conservatief worden behandeld
Symptomen zijn weinig specifiek. Vrij plotseling (soms geleidelijk) treedt zeer hevige pijn op in epigastrio en in het midden van de buik. Patiënt is misselijk en braakt en heeft matige temp verhoging. Bij LO afwezigheid peristaltiek, druk- en loslaatpijn in epigastrio of zelfs in gehele buik en tekenen van hypotensie. In lab sterk verhoogd amylase en lipase. Meest waarschijnlijke DD?
Acute pancreatitis
Mechanische ileus =
verstopping van het lumen als gevolg van obstructieve tumoren, invaginatie van darm, verstopping door grote galsteen, voedsel of ingeslikte voorwerpen. Vernauwing van het lumen als gevolg van een stenose vorming bij bv ziekte van Crohn of tumoren in de darm. Verder heb je nog postoperatieve adhesies, herniatie als gevolg van een inguïnale of femorale breuk, navelbreuk of littekenbreuk.
Paralytische ileus =
= een fysiologische paralytische ileus is een veelvoorkomende aandoening in de eerste dagen na abdominale chirurgie. Oorzaken zijn ontstekingsprocessen in abdomen, uitgezette organen remmen de intra abdominale peristaltiek, retroperitoneale hematomen en intra-abdominale vaatafsluiting.
Plotselinge hevige pijn in de flank, gepaard gaande met bewegingsdrang, misselijkheid en braken. De pijn straalt uit naar de lies en de genitalia externa (scrotum, labium majus). Tussen de pijnaanvallen door kan patiënt zich goed voelen. Bij LO wordt slagpijn ter hoogte van de nierloge aangetroffen. In urinesediment zit erytrocyturie. Meest waarschijnlijke DD?
Ureterstenen
Hoge koorts, koude rillingen, pijn in de flank, braken en misselijkheid. Bij LO slagpijn in nierloge. Urinesed bevat ery, leuko en bacteriën. Urinekweek toont infectie. Meest waarschijnlijke DD?
Pyelonefritis
Buikkramp, die gepaard gaat met een opgeblazen gevoel en anorexie. Meest waarschijnlijke DD?
Obstructie van de darm (bijv obv hernia). Een volledige darmafsluiting veroorzaakt ernstige obstipatie, gedeeltelijk afsluiting geeft diarree.
Pijn, die plotseling opkomt en zeer hevig is en vaak wordt omschreven als scheurende pijn, in borstkas of rug tussen de schouderbladen. Meest waarschijnlijke DD?
Dissectie of ruptuur abdominale aorta
Mesenteriale bloedvaten =
Aders en slagaders die de darmen van bloed voorzien
Symptomen mesenteriale trombose (4)
Vage buikpijnklachten, gepaard met koorts, misselijkheid, braken en diarree. Buikpijn kan er hevig worden als er sprake is van darminfarct. Dan kan de buik gaan opzetten: patiënt is koud, bleek, heeft hypotensie en tachycardie. De diagnose kan gesteld worden mbv CT scan.
Buikpijn linker onderkwadrant DD’s (9)
Diverticulitis
Appendicitis
Obstructie
Ovariumcyste met ruptuur
Ovarium torsio
Inflammatoire darmziekte
Pyelonefritis
Ectopische zwangerschap
Ischaemische colitis
Urineonderzoek: de aanwezigheid van ery in urinesed is suggestief voor een … of …, maar ook bij … kunnen ery in urine voorkomen
Urineonderzoek: de aanwezigheid van ery in urinesed is suggestief voor een nier- of ureterkoliek, maar ook bij appendicitis kunnen ery in urine voorkomen
