Thema 2 Flashcards
Cellen in de morula zullen zich gaan differentiëren en er zal zich vloeistof ophopen. We spreken dan van een blastocyst. In de blastocyst ontstaan twee typen cellen. Welke celgroepen zijn dit en tot welke structuren zullen ze zich ontwikkelen?
- Trofoblast (om de blastocyst heen): extraembryonale membranen en placenta
- Embryoblast (ook wel inner cell mass): gaat het embryo vormen
De embryoblast zal zich vervolgens differntiëren in:
Epiblast (vorming primitieve groeve) en hypoblast (wordt vervangen tijdens gastrulatie voor endoderm)
In welke volgorde worden de cellagen tijdens gastrulatie gevormd?
Eerst Endoderm, mesoderm en ectoderm
Welke structuren ontwikkelen zich van mediaal naar lateraal uit het mesoderm?
Chorda dorsalis, somieten (paraxiaal mesoderm), Intermediair mesoderm, laterale plaat mesoderm
Uit welke twee bladen bestaat de laterale plaat mesoderm?
Een visceraal (splachnisch) blad, en een pariëtaal (somatisch blad)
Uit welk deel van het mesoderm ontstaat het urogenitaal stelsel (nieren, ureters, blaas, urethra)
Intermediair mesoderm, urogenitale richel, lateraal
De urogenitale richel bestaat uit een laterale zijde en een mediale zijde. Wat ontwikkelt zich tot wat?
Laterale zijde: urinestelsel
Mediale zijde: genitaalstelsel
Welke structuren ontstaan er in craniocaudale richting die te maken hebben met de nieren?
- de pronephros nefrotomen (dag 24-25)
- mesonephros nefrotomen (6e tot 10e week): bezit functionele excretie units als nierbuisjes en het kapsel van Bowman. Tegelijkertijd ook vorming van de ductus mesonephricus
- Metanephros
Waar eindigt de ductus mesonephricus in?
De cloaca
De definitieve nier heeft twee functionele onderdelen, excretie en verzamelen. Deze functies passen bij verschillende structuren met een eigen embryonale oorsprong. benoem deze
Excretie: ontwikkeling vanuit metanephrogeen blasteem:
Kapsel van bowman, proximale tubulus, lis van henle, distale tubulus
Verzamelen: ontwikkeling vanuit ureterknop: verzamelbuisjes, calyx minor en major, pelvis renalis, ureters
In eerste instantie eindigen de darmbuis en het urinstelsel beide in de cloaca. Welk septum verdeelt de cloaca in een canalis anarectalis en een sinus urogenitalis?
Septum urorectale
De ductus mesonephricus en de ureter worden in de achterwand van de blaas opgenomen. De ductus mesonephricus komt in de blaashals te liggen en vormt daar het trigonum vesicae. Waar monden de ureters uit?
In de bovenkant van het trigonum
Tot welke structuur degenereert de allantois?
Ligament umbilicale medianum/urachus (fibreuze streng)
Tijdens de ascensus (6e-9e week) van de nieren kan er een boel misgaan. Wat wordt er bedoeld met een ectopische nier?
Een nier die of nog in het bekken ligt (bekkennier) of te ver gestegen is (thoracale nier)
Onder welk bloedvat blijft een hoefijzer nier haken?
a. mesenterica inferior
Uit welk type cellen ontstaan de testes en ovaria (gonaden)
Oerkiemcellen / primordiale geslachtscellen in de wand van de dooierzak
Coeloomepitheel
Onderliggend mesenchym
De oerkiemcellen uit de wand van de dooierzak moeten migreren, welke weg leggen zij af?
Dooierzak - mesenterium dorsale - achterwand embryo t.h.v. Th10 - genitale richel
Welke structuur groeit vanuit het coeloomepitheel?
ductus paramesonephricus
De oerkiemcellen zijn in het coeloomepitheel gemigreerd. Welk effect hebben ze daar?
Zetten het coeloomepitheel aan tot proliferatie waardoor geslachtsplooi ontstaat, en zodat het coeloomepitheel het mesenchym binnendringt om daar steuncellen te vormen
Uit welk embryologisch weefsel ontstaat de blaas?
Endoderm
Wat is het effect van het feit dat de ductus paramesonephricus een open verbinding heeft met de coeloomholte?
Dat je eileider een open verbinding heeft met de peritoneaalholte
Onder invloed van het coeloomepitheel is het mesenchym steuncellen gaan maken. We gaan nu kijken naar de mannelijke geslachtsorganen. Tot welke cellen differentiëren steuncellen zich onder invloed van het SRY-eiwit?
Sertoli cellen
Welke hormonen scheiden sertoli cellen uit? welke effecten hebben deze hormonen?
AMH (ductus paramesonephricus in regressie) en Dhh (cellen in geslachtsplooien worden cellen van Leydig)
De cellen van Leydig produceren testosteron. Welk effect heeft testosteron op de ductus mesonephricus
oiv testosteron differentieert de ductus mesonephricus zich tot de vas deferens, epididymis, ductuli efferentes en vesicula seminalis
O.i.v. testosteron wordt ook 5-dihydrotestosteron gemaakt. welke effecten heeft dit hormoon?
Masculinisatie uitwendige geslachtsorganen
Vorming van prostaat
bulbo-urethrale klieren (productie voorvocht)
Welke structuur zal pas in de puberteit onder invloed van testosteron ontstaan?
Tubuli seminiferi
Als we kijken naar de vorming van vrouwelijke organen, tot welke cellen differntieren steuncellen zich dan?
Follikelcellen
Doordat er geen AMH gevormd wordt, gaat de ductus paramesonephricus niet in regressie. Wat gebeurt er in plaats daarvan met de ductus paramesonephricus en mesonephricus?
De ducti paramesonephricus beiderzijds fuseren caudaal en zullen samen de uterus en het bovenste deel van de vagina vormen. het bovenste deel van de paramesonephricus blijft open, wordt de tuba uterina. De ductus mesonephriucs gaat in regressie doordat er geen testosteron gemaakt wordt
Waar eindigt de gefuseerde paramesonephricus in?
De sinovaginalis
Waar is sprake van bij het MRKH syndroom?
De buizen van muller (ductus paramesonephricus) worden uberhaupt niet aangelegd, maar de vagina en de ovaria wel!
Op het cloacale membraa liggen twee kiembladen op elkaar, welke?
Ectoderm en endoderm
Vanuit welk kiemblad ontstaat het tuberculum genitale?
mesoderm
Wat gebeurt er doordat het tuberculum genitale gaat groeien?
sinus urogenitalis strekt mee naar voren als urogenitale plaat
Hoe heet het restant van het gedegenereerde cloacale membraan
de glansplaat
Bij het vormen van het septum urorectale zien we ook het ontstaan van uregeintale plooien/zwellingen. Welke structuren ontstaan er naast de urogenitale zwellingen?
Labioscrotale zwellingen
Welke structuren ontstaan er bj de man uit het tuberculum genitale?
De glans, preputium (voorhuid) en schacht penis
Welke structuren ontstaan er bij de man uit de urogenitale plooien?
De raphe
Welke structuren ontstaan er bij de vrouw uit het tuberculum genitale?
de clitoris, voorhuid en zwellichamen
Welke structuren ontstaan er bij de vrouw uit de urogenitale plooien?
Labia minora
Wat gebeurt er bij een hypospadie?
Dan zit de opening van de uretra aan de onderzijde van de penis
Wat zijn de gevolgen van een CAIS en PAIS? (complete of partiële ongevoeligheid voor testosteron en 5dihydrotestosteron)
alle structuren die onder invloed van testosteron uit de ductus mesonephricus moesten ontstaan, ontstaan niet. De externe genitalia zien er volledige vrouwelijk uitzien. Bij PAIS kunnen deze structuren deels of geheel gedifferntieerd zijn, de testes hebben een variabele locatie Externe genitalia variëren. Het inferieure deel van de vagina ontstaat wel
Van welke embryologische oorsprong is het zakje van Rathke?
Oppervlakte ectoderm
Het zakje van Rathke groeit richting het infundibulum. Van welke embryologische oorsprong is dit?
Neurogeen ectoderm diencephalon
Uit welke structuur ontstaat de adenohypofyse en de neurohypofyse?
adenohypofyse: oppervlakte ectoderm
neurohypofyse: neurogeen ectoderm
Waar ontstaat de medulla embryologisch uit?
Neurale lijstcellen, net als: autonome ganglia
Waar ontstaat de cortex van de bijnier embryologisch uit?
Intermediair mesoderm
Is bij vrouwen de hypothalamus/hypofyse in kinderleeftijd zeer gevoelig of ongevoelig voor circulerend oestradiol?
Zeer gevoelig waardoor als gevolg van negatieve feedback geen GnRH gevormd wordt
Waar of niet waar: tijdens fetale periode en zeer jonge leeftijd wordt geen LH of FSH gevormd.
Niet waar: LH en FSH pieken gedurende deze periodes, en op kinderleeftijd zwakken ze af tot 0
Hoe noemen we het begin van de borstgroei, pubisbeharing en menstruatie en waar is die van afhankelijk?
Telarche, Oestrogeen
Pubarche: androgenen bijnier
Menarche:
Tijdens het maandelijkse ritme van de reproductieve levensfase pieken er ritmisch twee hormonen: LH en FSH. Welke van deze twee piekt het hoogst?
LH
Uit welke twee fases bestaat een menstruele cyclus?
Een folliculaire fase (selectie en dominantie door FSH en oestradiol productie) en een luteale fase (grote mate progesteron mindere mate oestradiol)
koppel LH en FSH aan granulosacellen en thecacellen
LH - thecacellen
FSH - granulosacellen
Leg uit hoe productie van oestradiol door granulosacellen en FSh ook afhankelijk is van LH-cellen
In LH cellen wordt androsteendion gevormd, wat granulosacellen onder invloed van aromatase omzetten in oestradiol. Bij een toenemende blootstelling aan FSH kan er meer oestradiol gevormd worden. Oestradiol komt in de circulatie en in het antrum van het follikel terecht.
Welke drie effecten heeft de Lh-piek?
- ovulatie
- vermindering in oestradiol concentratie
- stijging progesteron
Waar zorgen de pre-optische kisspeptin neuronen voor (proximale dendron GnRh neuron?)
Genereren LH piek
Waar zorgen kisspeptin neuronen in de nucelus arcuatus voor? (distale dendron GnRH neuron)
pulsatiele secretie van LH
Door welk hormoon blijft het corpus luteum in stand?
HCG
Welke structuur naast het corpus luteum gaat op een gegeven moment progesteron produceren?
trofoblast. deze maakt ook de HCG
Welk hormoon neemt bij de mneopauze de overhand?
FSH
Welk hormoon is bij vrouwen een afgeleide voor de hoeveelheid eicellen die nog beschikbaar zijn?
AMH
Neemt bij de menopauze inhibine B af of toe?
Neemt af, door het de lage spiegels oestradiol ontbreekt de negatieve terugkoppeling
Als een cyclus langer wordt, met welke fase heeft dat dan met name te maken?
Folliculaire fase (minstens 7, maar tussen 10 en 14 dagen), luteale fase is vaak 14 dagen
Het groeien van de testes door de groei van tubuli seminiferi wordt bij jongens gezien als de start van de puberteitsontwikkeling. Onder invloed van welk hormoon komt ditop gang?
Androgenen uit de bijnier
De spermatogenese komt op gang door de hormonen…
eerst LH en FSH, later LH en testosteron
Welk hormoon zorgt voor een proliferatieve fase van het endometrium en welke voor een secretoire fase=
Oestrogeen: proliferatie
Progesteron: secretoir
Welk hormoon heeft een korte halfwaardetijd? LH of FSh
LH
In een follikel zijn twee soorten cellen te onderscheiden, benoem deze en hun functie
- Thecacellen: reageren op LH en zetten cholesterol om in androsteendion en testosteron, welke diffunderen naar de granulosacel
- Granulosacellen: reageren op FSH en maken oiv aromatase oestrogeen van androsteendion, wat in follikel en in bloedbaan terechtkomt. maken ook Inhibine en AMH
waaruit bestaat de corona radiata van een eicel?
granulosacellen
Waar zorgt progestageen in de anticonceptiepil voor?
onderdrukking van LH secretie, waardoor geen ovulatie plaatsvindt
In de tubuli seminiferi zijn twee soorten cellen aanwezig, benoem deze en hun functies
Leydigcellen: reageren op LH, productie testosteron waardoor aanvankelijke groei van tubuli seminiferi
Sertolicellen: reageren op FSH. produceren uit testosteron oestrogeen. Daarnaast productie AMH, ABP en inhibine
De spermarche is de aanvang van de spermaproductie. De drijvende kracht hiervoor is afkomstig uit androgenen. Benoem waar deze androgenen vandaan komen en waar ze effect op hebben
Uit de bijnier: uitrijping externe geslachtsorganen, prostaat, vesiculae seminales
Uit de testes: secundaire geslachtskenmerken als stemomslag en beharing
Waarvan is sprake bij het Kallmannsyndroom?
De GnRH-producerende zenuwcellen in de hypothalamus zijn niet aangeleged, waardoor er ook lage LH en FSh spiegels zijn. Dit zorgt ervoor dat er geen spermatogenese en ovulatie plaats kan vinden. Oplossing is FSH/LH toedienen. Een belangrijk bijverschijnsel is anosmie (geen ruik)
Wat is het syndroom van Turner?
Bij het syndroom van Turner ontbreekt één X-chromosoom. Er vindt hierdoor geen rijping van thecacellen plaats, waardoor er geen androsteendion en daarmee oestrogeen kan worden gevormd. De negatieve terugkoppeling onbtreekt, dus FSH en LH zijn heel hoog. De genitaliën zijn goed aangelegd, de gonaden alleen niet. Er is geen puberteitsontwikkeling omdat er geen oestrogeen wordt gemaakt.
Waardoor ontstaat de menopauze en de hoge levels FSH en LH?
Door weinig follikels die kunnen rijpen, weinig oestrogeen aanmaken en daardoor afnemen van negatieve terugkoppeling op hypothalamus
