Thema 1 Vermoeidheid Flashcards
Panhypopituarisme
Wanneer je geen enkel hypofyse hormoon meer maakt
Medicijn wat “werkt” als cortisol
Hydrocortison
Medicijn wat je geeft bij te weinig schildklierhormoon
Levothyroxine
Medicijn wat “werkt” als ADH
Desmopressine
Wat is een Addisonse crise?
Bekende bijnierschorsinsufficiëntie plus intercurrente ziekte
Symptomen Addisonse crise (5)
Gastro-intestinale klachten
Hoofdpijn
Koorts
Hypotensie
Bewustzijnsverlies
Wat kan een kenmerkend symptoom zijn van een hypofyse tumor?
Gezichtsvelduitval
Hoe staat de hypofyse achterkwab in verbinding met de hypothalamus?
Rechtstreekse verbinding, via zenuw
Welke hormonen maakt de hypofyse achterkwab? En waar gaan deze hormonen heen?
Oxytocine (baarmoeder, borstklier)
ADH (anti diuretisch hormoon, houdt water vast, nieren)
Welke hormonen maakt de hypofyse voorkwab? (5) En waar gaan deze hormonen heen?
Groeihormoon (botten en andere weefsels)
Prolactine (borstklier)
TSH (schildklier)
ACTH (bijnieren)
LH en FSH (testikels/eierstokken)
Adenohypofyse
Hypofyse voorkwab (hormonaal effect)
Neurohypofyse
Hypofyse achterkwab (neuraal effect)
Wat doet de hypothalamus?
Regulatie op het hoogste niveau
Hypothalamus release hormonen (4)
CRH (corticotropin-releasing hormone) -> ACTH -> cortisol
TRH (thyreotropin-releasing hormone) -> TSH -> T4
GHRH (growth hormone-releasing hormone -> groeihormoon
LHRH of GnRH (gonadotropin-releasing hormone) -> LH/FSH -> testosteron/oestrogeen
Ziektebeeld: te weinig ADH
Diabetes insipidus
Symptomen diabetes insipidus (4)
Polyurie
Polydipsie
Hypernatriëmie
Verhoogde serum osmolaliteit
Behandeling diabetes insipidus
Desmopressine
Ziektebeeld: te veel ADH
SIADH
SIADH afkorting staat voor
Syndrome of inappropriate antidiuretic hormone secretion
Ziektebeeld: te veel groeihormoon
Acromegalie
Ziektebeeld: te veel prolactine
prolactinoom (adenoom hypofyse)
Ziektebeeld: te veel ACTH
Te veel cortisol -> Cushing
Ziektebeeld: te veel TSH
Hyperthyreoïdie
ADH wordt geproduceerd in de … en wordt via de … afgegeven aan het bloed
Hypothalamus
Hypofyse achterkwab
Wat doet ADH?
ADH houdt water vast
Wat is renale diabetes insipidus?
Ongevoeligheid nier voor ADH
Labwaarden bij SIADH (2)
Verlaagde osmolaliteit
Hyponatriëmie
Autocrien
Binnen de cel
Endocrien
Via de bloedbaan
Paracrien
Naar naast gelegen cellen
Structuur van hormonen (2)
Aminozuren en peptiden (wateroplosbaar)
Lipiden (gemaakt van cholesterol)
Hormonen: Aminozuren en peptiden zijn opgeslagen in … en binden aan de …, signaal gaat … via een signaalpad. Dit is een snel/langzaam? signaal
de cel
celwand
intracellulair
snel signaal
Lipiden kunnen de … passeren en direct aan receptoren en DNA binden. Hebben … nodig voor transport door bloedbaan. Dit is een snel/langzaam? signaal
celwand
eiwit
langzaam signaal
Je hebt twee soorten receptoren:
Membraanreceptoren
Intracellulaire receptoren
Aan wat voor receptoren binden steroïdhormonen?
Intracellulaire receptoren
Primair vs secundair
Primair: orgaan zelf (probleem)
Secundair: probleem elders
Laag T4
Hoog TSH
Primaire hypothyreoïdie
Hoog T4
Laag TSH
Primaire hyperthyreoïdie
Laag T4
Laag TSH
Secundaire (centrale) hypothyreoïdie
Hoog T4
Hoog TSH
Secundaire (centrale) hyperthyreoïdie
Meting van plasmaconcentraties (hormonen) kan ongebonden en gebonden. Hoe noem je dit?
Vrij = ongebonden
Totaal = gebonden
Wat produceert de bijnierschors (4)? En het merg (1)?
Schors: hormonen met steroïdstructuur (aldosteron, cortisol, androgenen, oestrogenen)
Merg: (nor)adrenaline
Wanneer zijn cortisolconcentraties het hoogst?
In de ochtend
Cortisol-afgifte wordt gereguleerd door … uit de hypofyse
ACTH
Plasma-cortisolconcentraties zijn afhankelijk van cortisolbindend globuline, verhoogd bij onder andere? (2)
Pilgebruik
Zwangerschap
3 manieren om cortisolconcentratie te bepalen
Plasma + ACTH
In 24uurs urine
In speeksel
Hoe werkt de stimulatie test bij verdenking hypercortisolisme?
ACTH toedienen -> cortisol meten. Onvoldoende stijging cortisol = bijnierinsufficiëntie
Hoe werkt remmingstest bij verdenking Cushing?
dexamethason-suppressietest -> synthetisch corticoid toedienen (dexamethason) om 23u savonds, volgende ochtend cortisol meten. Onderdrukt cortisol - normaal, verhoogd cortisol = abnormaal (Cushing)
Klachten bij hyperthyreoïdie (7)
Actief
Nerveus
Warm
Gewichtsverlies
Diarree
Vraatzucht
Hoge hartslag, hartkloppingen
Klachten bij hypothyreoïdie (6)
Sloom
Koud
Lage hartslag
Eet weinig
Aankomen
Huid verdikt met symmetrische kale plekken
Oorzaken primaire hyperthyreoïdie (4)
Struma met toxische nodus
Auto-immuunziekte (M Graves)
Medicamenteus (amiodaron)
Thyreoiditis
Oorzaak secundaire hyperthyreoïdie
TSH producerend adenoom