the absolute must Flashcards
potas norma
3,8 - 5,5 mmol/l
sód norma
135-145 mmol/l
eGRF norma
> = 90 [ml/min/1,73m2]
kreatynina norma
53-115 umol/l
Wzór Cockcrofta i Gaulta - co bierze pod uwagę?
płeć, wiek, masę, [P]kreatynina
PChN - rozpoznanie
> 3 mies:
eGFR < 60 ml/min
lub wskaźniki uszkodzenia nerek (albuminuria >= 30mg/d; zaburz: osad moczu / cewek nerkowych / bad obrazowe / histopatologiczne; po TX nerki)
badanie moczu - wałeczki - jedyne fizjologiczne?
szkliste
=< 3 wpw
rodzaje odporności
NIESWOISTA
bariery fizyczne, chemiczne (HCl),
układ hemofagocytarny (neutrofile, makrofagi)
układ dopełniacza
SWOISTA
humoralna → limf B, p/ciała
komórkowa → limf T:
- CD8+ cytotox: bezpośrednio niszczą zakażone komórki
- CD4+ pomocnicze: wspierają inne kom, np makrofagi i limf B
haloperidol DN internistyczne
zaburz połykania,
ryzyko zachłystowego zapalenia płuc
HiperCa - objawy
senność, śpiączka
(↓wrażliwości na ADH = moczówka prosta nerkowa) poliuria → odwodnienie, hipotonia → zaparcia
osłabienie mięśni
wymioty, biegunka,
wrzody
OZT
kamica nerkowa i żółciowa
zaburz rytmu serca, tachyarytmia
HipoCa - objawy
Tężyczka
Zaćma warstwowa
Pląsawica
Torsade de pointes
atopia
dziedziczna skłonność do nadmiernego wytwarzania swoistych IgE w odpowiedzi na zwykłe dawki alergenów
dot. >20-40% populacji
anafilaksja - najczęstsza przyczyna
dorośli: leki
dzieci: pokarmy
anafilaksja vs wstrząs
we wstrząsie jest hipotonia
TTP
thrombotic thrombocytopenic purpura
zakrzepowa plamica małopłytkowa
p/ciała p/ADAMTS-13 → agregacja PLT
mikroangiopatia zakrzepowa
anemia hemolityczna (normocytowa; retikulocytoza, schistocyty; ↑bilirubiny pośredniej; ↑LDH, ↓haptoglobiny)
objawy (zwykle przy zakażeniu/ciąży):
OUN (splątanie, zaburz widzenia)
leczenie: plazmafereza + GKS + rytuksymab
DIC - wyniki lab
↑ D-Dimery, PT
↓ fibrynogen, PLT
niedokrwistość hemolityczna - bad lab
normocytarna
schistocyty w rozmazie
retikulocytoza
↑bilirubiny pośredniej (wolnej)
↑LDH
↓haptoglobiny (wiąże wolną Hb)
hemochromatoza
AR
mutacje genu HFE
↓hepcydyny → ↑wchłaniania Fe w jelicie cienkim → ↑wysycenia transferrytyny
↑ferrytyna, Fe
objawy częściej u mężczyzn, kobiety tracą Fe z krwią miesiączkową
M >40rż, K >50rż (po menopauzie)
akumulacja w:
wątrobie (marskość, HCC
sercu (NZS)
trzustce (cukrzyca, OZT)
stawach (ból stawów)
skórze (zaciemnienie)
przysadce (hipogonadyzm hipogonadotropowy -)
↑AspAT, ALAT
HUS
haemolytic uraemic syndrome
(należy do mikroangiopatii zakrzepowych)
AKI + anemia hemolityczna + małopłytkowość
90% typowy = po zakażeniu PP: E.Coli / Shigella z werotoksyną (krwotoczna biegunka)
- leczenie: objawowe, hemodializy, KKCz
aHUS -atypowy: aktywacja ukł. dopełniacza (szlak alternatywny), znacznie cięższy przebieg
- leczenie: ekulizumab (anty-C5), ew KKCz
plamica Schonleina-Henocha
zapalenie małych naczyń związanie z IgA (kompleksy imm)
u dzieci łagodny przebieg, pełne wyzdrowienie
u dorosłych cięższy bo zajęcie nerek
2tyg po wirusowym zapaleniu GDO
skóra 90% - osutka/pokrzywka/plamica uniesiona na kkd i pośladkach
ból stawów
ból brzucha
nerki - KZN: nefropatia IgA - krwinkomocz/krwiomocz i niewielki białkomocz
leczenie: głównie GKS
mikroangiopatie zakrzepowe
TTP
HUS
polekowe
wtórne: DIC, sepsa, stan przedrzucawkowy i HELLP, neo złośliwe, reumatologiczne (SSc, SLE, APS)
wewnątrznaczyniowa agregacja płytek krwi,
małopłytkowość,
anemia hemolityczna (schistocyty) nieimmunologiczna (ujemne BTA)
DIC - def
uogólniona wewnątrznaczyniowa aktywacja procesu krzepnięcia krwi
i aktywacji / zahamowania fibrynolizy
nadkrzepliwość - synonim
trombofilia
hipercholesterolemia - def
LDL > 3 mmol/l (115 mg/dl)
obliczanie ryzyka s-n
SCORE-2
ryzyko 10-letniego wystąpienia chorób s-n (zawał serca, udar mózgu) zakończonych lub niezakończonych zgonem.
płeć, wiek, papierosy, SBP, cholesterol nie-HDL
dla kogo:
osoby bez objawów chorobowych i bez rozpoznanej ch.s-n, bez DM2, bez PChN,
w wieku 40-69 (SCORE-2) lub 70-89 (SCORE-2OP)
hiper-TG - def i leczenie
TG >= 1,7 mmol/l
→ statyna
gdy TG > 2,3 mmol/l (200 mg/dl)
→ statyna + omega-3 / fenofibrat
gdy ciężka, czyli TG > 10 mmol/l
→ dieta; zakaz alkoholu
→ fibrat
+ omega-3
ew. statyna, jeśli ↑LDL
hipercholesterolemia -leczenie
- statyny
(przede wszystkim ↓LDL) - niewystarczające (dołącz) lub nietolerancja:
EZETYMIB - p/ciała p/PCSK-9: ewolokumab, alirokumab
s.c. 1x/2tyg
- przy bardzo dużym ryzyku s-n lub FH - żywice jonowymienne (kolesewelam)
dyslipidemia aterogenna
↑ LDL, TG
↓ HDL
rozp: nie-HDL >= 3,4 mmol/l (130 mg/dl)
astma trudna i ciężka
trudna - wymaga leczenia 4 lub 5 stopnia
ciężka (podkategoria trudnej) - niekontrolowana pomimo max leczenia lub objawy nasilają się po zmniejszeniu max dawek
Kalcytonina
Hormon antagonistyczny do PTH
Z komórek C tarczycy
↑ = rak rdzeniasty tarczycy, SCLC, rak tarczycy, NN
Wykorzystanie: ew w leczeniu hiperkalcemii
HbA1c = 7% odpowiada jakiej glikemii?
150-160mg%
mykobakterioza płuc - rozpoznanie
- objawy kliniczne+RTG/TK
- wykluczenie innych chorób
- ≥1 z bad lab:
(+) ≥ 2 posiewy plwociny
(+) posiew z BAL
(+) histpat z bioptatu i {(+)hodowla z biopsji LUB (+)posiew z plwociny/BAL}
omalizumab
p/ciało p/ IgE
w leczeniu ciężkiej astmy alergicznej
SABA
salbutamol
fenoterol
__
short acting beta AGONISTS
początek działania: kilka min
długość działania: 4-6h
LABA
formoterol (start: po kilku min; działa: 12h)
salmeterol (start: >15min; działa 12h)
wilanterol (start >15min; działa 24h)
bromek ipratropium
cholinolityczny
(+) wynik próby rozkurczowej
przyrost FEV1 o
dorośli > 12% i 200ml
u dzieci > 12% wn.
rozpoznanie bardziej pewne jeśli > 15% i 400ml
10-15min po inhalacji 200-400 ug salbutamolu
rozstrzenie oskrzeli - def
Nieodwracalne poszerzenie światła oskrzeli spowodowane uszkodzeniem ich ściany
Choroba niedokrwienna serca (ChNS)
obejmuje wszystkie stany niedokrwienia mięśnia sercowego bez względu na patomechanizm.
Choroba wieńcowa (ChW) obejmuje stany niedokrwienia mięśnia sercowego związane ze zmianami w tętnicach wieńcowych.
CCS
klasyfikacja dławicy piersiowej na podstawie jej nasilenia
I - objawy tylko przy dużym lub długim wysiłku
II - objawy przy >200m po płaskim lub >1piętro;
szybkim chodzeniu / wchodzeniu pod górę; po posiłkach; gdy jest zimno; wieje wiatr; silny stres emocjonalny; lub tylko w kilka godzin po przebudzeniu
III - objawy przy przejściu 100-200m po płaskim lub przy wchodzeniu na 1. piętro
IV - objawy przy niewielkim wysiłku / w spoczynku
AIH - char p/ciała
ANA i SMA
anty-LKM1
pANCA
PBC - char p/ciała
AMA
CU + żółtaczka → co to?
PSC (primary sclerotising cholangitis) - pierwotne stwardniejące zapalenie dróg żółciowych
OBS - definicja
jest chorobą spowodowaną powtarzającymi się epizodami
ZAMKNIĘCIA górnych dróg oddechowych (bezdechy) lub ich
ZWĘŻENIA (spłycenie oddychania) na poziomie gardła,
przy zachowanej pracy mięśni oddechowych.
OBS - następstwa
↑ryzyko zgonu
ch. s-n (NT, ChNS, arytmii, NS, udaru niedokrwiennego)
wypadków drogowych
Rzekomobłoniaste zapalenie jelit - jakie atb stwarzają największe ryzyko?
klindamycyna
fluorochinolony
cefalosporyny (2gen i wyżej)
Rzekomobłoniaste zapalenie jelit - leczenie
wankomycyna P . O . !!!
fidaksomycyna p.o.
(ew. metronidazol p.o.)
- izolacja chorego min. >= 48h od biegunki
mycie rąk wodą z mydłem
1.. odstaw atb który spowodował biegunkę
2. nawadnianie, wyrównanie elektrolitowe
HFrEF - leczenie farmakologiczne
- leki poprawiające rokowanie:
ACE-I / ARB / ARNI
B-blokery
SGLT-2
MRA - inne:
diuretyki
digoksyna (niestabilne hemodynamicznie AF/AFL)
iwabradyna (gdy mimo wszystkich leków HR >= 70/min; gdy rytm zatokowy)
zespół Barlowa
wypadanie płatka zastawki dwudzielnej
+
objawy:
ból w okolicy serca, kołatanie serca, arytmie, zawroty głowy, omdlenia
astma - jakie leki absolutnie najważniejsze
GKSw
astma - ogólne zasady leczenia
- GKSw
- LABA do kontoli choroby (FORMOTEROL)
- SABA doraźnie do redukcji objawów
- LAMA (bromek ipratropium)
- GKS p.o. - rozważ w 5’ stopniu ciężkości astmy
- ostatnia szansa - leki biologiczne
leki biologiczne w astmie
ciężka, niekontrolowana astma:
s.c.
→ alergiczna
omalizumab (anty-IgE)
→ eozynofilowa
dupilumab (anty-IL4Ra)
mepolizumab, reslizumab{i.v.} (anty-IL5), benralizumab (anty-IL5R)
astma - leczenie doraźne
GKSw + FORMOTEROL
alternatywnie: SABA, SABA+GKSw
astma - u kogo leczenie I. stopnia?
u wcześniej nieleczonych
u których objawy <2 razy /mies
& nie występują: objawy nocne, zaostrzenia, czynniki ryzyka zaostrzeń
a czynność płuc jest prawidłowa
świeżo rozpoznana astma - od jakiego stopnia zwykle rozpoczynamy leczenie?
II.
astma - objawy przez większość dni lub objawy w nocy - od jakiego stopnia rozpoczynamy leczenie?
III.
astma - na jakiej podstawie stopnie?
który stopień leczenia spełnia cele kontroli objawów
oceniane retrospektywnie po 4tyg leczenia
astma - kiedy pełny efekt leczenia kontrolującego?
po 3-4 mies
ocena kontroli astmy
objawy mniej niż 2x/tydz
konieczność SABA < 2x/tydz
przebudzenie w nocy z powodu objawów?
ograniczenie aktywności życiowej?
0 = dobrze kontrolowana astma
1-2 = częściowo
3-4 = niekontrolowana (→ intensyfikacja leczenia)
astma - kiedy deeskalacja leczenia?
> = 3 mies dobrej kontroli astmy
astma - jak określić stopień ciężkości?
dobra kontrola przy na jak najniższym stopniu i jak najniższych dawkach
(zwykle po wielu miesiącach leczenia)
I, II. - lekka
III - umiarkowana
IV, V - ciężka (szeroka definicja)
astma - czynniki utrudniające utrzymanie kontroli
źle używany inhalator
ch współistniejące - przewlekłe zap nosa i zatok; refluks ż-p; otyłość’ OBS
palenie tytoniu
za często SABA
leki: NSLPZ, B-blokery
narażenie na alergeny
zanieczyszczenie powietrza
stres
astma - kiedy wykonujemy spirometrię z próbą rozkurczową?
przed włączeniem leczenia
3-6mies po włączeniu leczenia
potem okresowo 1x / 2lata
astma - jak często wizyty kontrolne
pierwsza 1-3mies po włączeniu leczenia
potem co 3mies - ocena choroby i efektów leczenia
napad astmy - def
krótkotrwały, przemijający napad kaszlu + ew duszności
zaostrzenie astmy - def
epizody narastającego pogorszenia objawów (zmiana w stosunku do codzienności) - kaszel, duszność, świszczący oddech, ścisk w KLP;
wymaga modyfikacji leczenia
stan astmatyczny - def
napad lub zaostrzenie, nieodpowiadające na leki rozkurczające oskrzela lub trwające >24h
zaostrzenie astmy - jakie leki najważniejsze?
SABA - powtarzaj inhalacje co 20min
tlen - p/hipoksemii; cel SpO2 = 93-95%
GKS p.o.
w ciężkim: MgSO4, bromek ipratropium
w zagrożeniu zatrzymaniem oddychania: OIT, intubacja
ciężkie zaostrzenie astmy - obraz kliniczny
pobudzony
mówi pojedyńczymi słowami
siedzi przygarbiony i podparty rękami
widoczny wysiłek dodatkowych mięśni oddechowych
HR >120
RR > 30
SpO2 <90
PEF <50% (nie zaleca się wykonywania)
astma - jak wygląda zaostrzenie zagrażające zatrzymaniem oddychania?
chory senny, splątany
cicha klatka
HR bardzo wysokie/niskie
paradoksalne ruchy klp
NO typu II (hipoksemia z hiperkapnią)
kwasica oddechowa
kalcymimetyki - co to?
powodują ↓ wydzielania PTH
leki np. w WNP wtórnej nadczynności przytarczyc w PChN
WNP w PChN
PChN:
1) zaburz cewek dystalnych → hiperfosfatemia → hipoCa2+
2) ↓akt vit D → hipoCa2+
→ (+)przytarczyc → ↑PTH
leczenie PChN (? !)
vit D (bo zaburz hydroksylacji i niedobór)
kalcymimetyki (p/ WNP)
co powoduje niedobór B12
małopłytkowość
anemia makrocytarna
WBC norma
4-10 tys/ul
MDS - key points
def.: klonalna proliferacja jednej linii hematopoetycznej w szpiku
pancytopenia obwodowa (najczęściej ↓ kolejno: RBC, WBC, PLT)
ryzyko konwersji MDS → AML
nefropatia cienkich błon podstawnych - obraz kliniczny
tylko krwinkomocz
leki w DM2 które zmniejszają ryzyko s-n
agoniści rec. GLP-1 (glutydy)
inhibitory SGLT-2 (flozyny)
WNP - bad lab
N / hipo - Ca
hiperfosfatemia
↑PTH
typowe leczenie p/gruźlicy
RIPE-2
RI-4
ryfampicyna
izoniazyd (hydrazyd)
PYRAZYNAMID
etambutol
t(9;22) - gdzie?
u 95% z CML
przewlekła białaczka szpikowa
20-30% z ALL
<1% z AML
t(9;22) - lek
imatynib
(blokuje działanie powstałej kinazy tyrozynowej BCR-ABL)
ostra vs przewlekła białaczka (?)
ostra: >20% blastów w badaniu cytologicznym szpiku
(konieczne do rozpoznania)
WBC - stadia poezy
blast
mielocyt
metamielocyt
pałki
segmenty
hiatus leucemicus
“przerwa białaczkowa”
AML
w biopsji szpiku obecne:
blasty >20%
przerwa (0% form pośrednich)
obecne dojrzałe formy granulocytów (segmenty)
HSC hematopoetic stem cell daje początek jakim dwóm głównym liniom hematopoetycznym?
- MIELOIDALNA
→ RBC
→ PLT
→ granulocyty (neutrofile, eozynofile, bazofile) - LIMFOIDALNA
→ limfocyty B
→ limfocyty T
leukocyty
neutrofile
bazofile
eozynofile
limfocyty B i T
monocyty
neo ukł krwiotwórczego - def
patologiczny rozrost klonalny
jednej komórki: {szpiku, grasicy, obwodowego ukł limfatycznego}
{na różnym stadium rozwoju}
która przeszła mutacje
prowadzące do transformacji nowotworowej
granulocyty
neutrofile
eozynofile
bazofile
odczyn białaczkowy
leukocytoza ~40-100 tys /ul
niespowodowana neo układu krwiotwórczego
PChN - konsekwencje metaboliczne
90% rozwija NT
Profil lipidowy: hiperTG
Anemia normocytarna normobarwliwa
WNP
Przełom nadnerczowy - bad lab
(Niedoczynność nadnerczy)
HipoNa
HiperK
Hipoglikemia
HiperCa
Wskazania do VKA (?)
AF + ciężka/umiarkowana stenoza MITRALNA
SNN schyłkowa niewydolność nerek
Obecność mechanicznej zastawki
Wskazania do leczenia operacyjnego BEZOBJAWOWEJ, ciężkiej stenozy aortalnej
EF < 50%
↓BP podczas próby wysiłkowej
inny zabieg: CABG, aorty wstępującej, innej zastawki
W jakiej pozycji nasila się duszność przy tamponadzie osierdzia?
LEŻĄCEJ
Wskazanie do natychmiastowego obniżenia SBP do 100-120 mmHg
Ostre rozwarstwienie aorty
Płyn WYSIĘKOWY w jamie opłucnej - przyczyny
/zniszczenie naczyń/
↑białka i LDH w płynie wysiękowym
Zapalenie
Nowotwór
ZP
zawał serca
perforacja przełyku
ch.autoimmuno
operacje w KP
rtx kp
SIADH - objawy
HipoNa+ (z rozcieńczenia)
Mała osmolalność osocza (<280 mOsm/kg)
retencja wody (bo ↑ADH)
prawidłowe wydalanie Na+ (↑ECF –> ↑ANP, ↓aldosteronu –> natriureza)
zaburzenia świadomości; ból głowy, nudności, wymioty
duża osmolalność moczu
BRAK obrzęków -euwolemia, normotensja (bo natriureza dzięki ANP i RAA)
Cukrzyca - u kogo diagnostyka przesiewowa (1+11)
1x / 3 lata
U każdego po 45rż.
1x/ rok:
Nadwaga i otyłość (BMI ≥25 lub obwód talii K>80, M>94)
Choroba s-n
NT
Dyslipidemia (LDL >= 3mmol/l ?)
Niska aktywność fizyczna
Stan przedcukrzycowy
Cukrzyca w rodzinie (u rodzica lub rodzeństwa)
Wybrane grupy etniczne i środowiskowe
PCOS
Przebyta cukrzyca ciążowa
Urodzenie dziecka o macie >4kg
Cukrzyca - co może być badaniem przesiewowym
HbA1c
Glikemia na czczo
Glikemia przygodna
OGTT
Cukrzyca - co może być badaniem przesiewowym
HbA1c
Glikemia na czczo
Glikemia przygodna
OGTT
SLE - najbardziej charakterystyczne p/ciała
dsDNA
Hemofilia A - który czynnik
VIII