Tentamen 26-5-2021 opg. 1

Question 1

Macht en tegenmacht in de democratische rechtsstaat betreft een thematiek die, mede als gevolg van de gehanteerde rode draad van de kinderopvangtoeslagenaffaire, op verschillende momenten aan bod is gekomen.
- Formuleer aan de hand van het verschijnsel bestuursstaat een antwoord op de vraag of, en zo ja in hoeverre, het evenwicht binnen de trias politica inderdaad is verschoven

Answer 1

• ‘Evenwicht binnen de trias politica’ refereert aan een van de vier beginselen van de rechtsstaat, te weten de machtenscheiding. Dit houdt in dat ‘overheidsmacht is verdeeld over onderscheiden functies, te weten wetgeving, bestuur en rechtsspraak’. Binnen de hieruit resulterende trias politica houden de verschillende staatsmachten elkaar idealiter in evenwicht.
• Het verschijnsel bestuursstaat houdt in dat het bestuur een overheersende positie is gaan innemen binnen de trias politica. Dit gaat in elk geval ten koste van de positie van de wetgevende macht, waar vanuit democratische oogpunt juist het primaat zou behoren te rusten. Hierdoor dreigt het machtsevenwicht uit het lood te schieten
• De situatie verslechtert nog indien een ‘uitbesteding van bestuur’ plaatsvindt. Dan delegeert niet langer alleen de wetgevende macht regelgevende bevoegdheden aan het bestuur, maar laat het bestuur taken over aan uitvoeringsorganisaties.
• In hoeverre is het evenwicht binnen de trias politica verschoven? In aanzienlijke mate.

Question 2

• Zet uiteen aan de hand van het begrip transparantie, hetzij het begrip responsiviteit of, en zo ja in hoe, de ‘tegenmacht’ in onze democratie daadwerkelijk wordt gekoesterd

Question 3

• Beantwoord hoe het momenteel is gesteld met de situatie rond macht en tegenmacht in de democratische rechtsstaat en advies meegeeft aan het nieuw te vormen kabinet.