TBG-Apoptoz/Nekroz Flashcards

1
Q

Çeşitli sebeplerle oluşmuş hasar ya da hücresel stresin hücre ölümüne sebep olması?

A

patolojiktir

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

Sağlıklı bir yetişkinde, her saatte kemik ilini ve bağırsakta milyarlarca hücrenin ölmesi?

A

fizyolojiktir

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

BİLGİ SHOT

A

Hücre bölünmesi ve hücre ölümünün birbirini dengelemesi gerekir

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

Nekroz nasıl bir ölümdür?

A

patolojik

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

Nekroz nerden gelen etkilerle gerçekleşebilir?

A

Hücre içi veya hücre dışı fark etmeden gerçekleşebilir

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

Nekrotik ölüm kontrol edilebilir bir ölüm müdür?

A

kontrol edilemez bir ölümdür

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

nevrotik ölüm geri dönüşümlü bir ölüm müdür?

A

geri dönüşümsüzdür

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

Nekrotik ölümde ölen hücrenin etrafındaki hücreleri etkilemesi?

A

etrafındaki hücrelere de zarar verir

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

nevrotik ölümde mitokondrinin ölüm süreci?

A

mitokondrilerde bozulma görülür, şişman hale gelir ve hücre içinde enerji yetmezliği görülür.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

Nekrozda membranın durumu?

A

Organel membranlarındaki ve plazma membranındaki ATP bağımlı iyon pompalarının kontrolünün bozulması ve hücre içine su girişi ile hücrenin şişerek patlaması, hücre içeriğinin dışarı saçılması, lizozomal enzimlerin hücre ve çevresini parçalaması. Son olarak hasar sonucu enflamasyon (yangı) oluşumu

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

Nekrozda etkili yapılar?

A
  • ROT ( reaktif oksijen türevleri)
  • Ca+2
  • kalpainler
  • katepsinler
  • fosfolipazlar
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

Nekrozda etkili olan Ca+2 nin etki süreci?

A

-hücre içi artar, ER yi strese sokar ve kalpainleri aktive eder

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

Nekrozda etkili olan kalpainlerin süreci?

A

-lizozomal membranının bütünlüğünün bozulmasını sağlarlar

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

Nekrozda etkili olan katepsinler ve fosfolipazlar nerden salınırlar kalpainlerin lizozomal membranının bütünlüğünü bozmasından sonra?

A

lizozomdan salınırlar

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

Nekrotik ölğm sırasında nukleusta belirgin olarak morfolojik olaylar gerçekleşir bunlar?

A
  • piknoz
  • karyoreksiz
  • karyoliz
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

Nekrotik ölümde gerçekleşen nukleusun morfolojik değişimi olan piknoz hangi süreci temsil eder?

A

kromatinlerin kümeleşmesi

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

Nekrotik ölüm sırasında nuklausta belirgin olarak morfolojik değişim olan karyoreksiz hangi süreci temsil eder?

A

kromatin fragmentasyonu-parçalanması

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

Nekrotik ölüm sırasında nukleusta görülen bir morfolojik değişim olan karyolizin temsil ettiği süreç?

A

kromatin dağılması

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q

Fizyolojik bir ölüm olup aynı zamanda etrafındaki hücrelere de zarar veren hücre ölüm çeşidi?

A

Nekroptoz

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
20
Q

Nekroptozun inhibitorü?

A

Nekrostatin-1

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
21
Q

Programlı nekroz olarak adlandırılan nekrptozun ölüm reseptörleri?

A

TNF-a trimer, TNF-a reseptörü (TNFaR)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
22
Q

Nekroptozun gerçekleşmesini sağlayan Nec-1 in baskılayabildiği enzimler?

A

RIP1, RIP2

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
23
Q

BİLGİ SHOT

A

MLKL RIP1 ile çalışarak membran parçalanmasında rol oynar

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
24
Q

Henüz hücre ölümüyle ilgili bir tanım yokken, hücre ölümü ile ilk gözlemi yapan ve amfibi metamorfozu sırasındaa notokard ve kıkırdakta birtakım hücre kayıplarının tespitini yapan kişi?

A

Carl Vogt

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
25
Q

Ovaryum foliküllerinde programlı hücre ölümüne yakın tanımlamalar (kromatolisis) yapan kişi?

A

Walther Flemming

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
26
Q

Kromatolisis ne demek

A

Hücre çekirdeğinde kromatinlerin parçalanması demek

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
27
Q

İlk “fizyolojik hücre ölümü” tanımı ve sınıflandırmasını yapan kişi kimdir?

A

Glucksmann

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
28
Q

İlk “ programlı hücre ölümü” tanımını yapan kişi?

A

Richard Lochshin

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
29
Q

Yaprak dökümü anlamına gelen apoptoz terimini yerleştiren bilim insanları?

A

Kerr, Wyllie, Currie

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
30
Q

Organ gelişimin genetik regülasyonu ve “programlı hücre ölümü” keşiflerinden dolayı Nobel Tıp Ödülünü alan insanlar? (C.elegans)sistemi-kurtçuk

A

Sydney Brenner-Robert Harvitz-John Sulston

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
31
Q

C. elegans nedir

A

yuvarlak solucan

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
32
Q

Nematod olan C. elegansta apoptozu için gerekli olan pro-apoptik ve anti-apoptik yapılar

A

Ced-3 ve Ced-4 :pro-apoptik
Ced-9: anti apoptik
-Ölüm emri geldiğinde EGL-1 CED-9 u baskılar normalde çünkü CED-9 hep aktif haldedir

33
Q

Apoptoz geri dönüşümlü müdür?

A

geri dönüşümlüdür

34
Q

Zincirleme olarak apoptozda hücre içinde proteolitik vazife gören yapılar?

A

kaspazlar

35
Q

Başlatıcı kaspazlar?

A

Kaspaz 2, 8, 9, 10

36
Q

Sonlandırıcı/cellat kaspazlar?

A

kasmaz 3, 6, 7

37
Q

kaspazların çalışma prensibi, yapısı?

A

Aktif bölgelerinde sistemin içeren, kendisinde sonra gelen aktive edecekleri proteini aspartik asit parçalarından kesen protez ailesinden gelen enzimlerdir

38
Q

Hücrede genellikle inasktif olarak bulunan (pro-kaspaz halinde) , bir sinyal alındığında prodomain denilen bölümleri kesilerek aktif hale gelen kaspazların 2 tane ucu bulunur bunlar aktif hale gelirken nasıl fonksiyon gösterirler?

A

_prodomain- amino ucu içeren baş kısımlar
_Diğer uç -COOH ucudur
_Her iki uç da kesilir domainler prodomainler olarak ayrılırlar -COOH ler 2 gövdenin ortasına gelerek aktif kaspazları oluştururlar

39
Q

Apoptozun geri dönüşümü olma aşamasına verilen ad? apoptik cisimlerin tekrar normal hücreye dönmesi

A

Anastaz

40
Q

Anastazda erken iyileşme olursa neler onarılır?

A
  • transkripsiyon
  • stres tepki
  • hücre döngüsü
41
Q

Anastazda geç iyileşme olup hücre iskeleti parçalanmış olursa onarılan süreçler?

A
  • Hücrenin iskeletinin yeniden düzenlenmesi
  • göç
  • erken iyileşmedekiler
42
Q

Kimin önerisiyle yaprak dökümünü çağrıştırarak apoptoz terimi adlandırılması yapılıştır?

A

James Cormack

43
Q

BİLGİ SHOT

A

Yenidoğanda timusun gerilemesi apoptik hücre ölümüne bir örnektir

44
Q

Apoptoza sebep olan etmenlerin birkaçı?

A
  • radyasyon
  • adhezyon kaybı
  • büyüme faktörü eksikliği vs.
45
Q

Apoptoz çeşitleri?

A
  • Kaspaz bağımlı hücre içi ölüm uyaranlı apoptoz
  • Kaspaz bağımsız hücre içi ölüm uyaranlı apoptoz
  • Ölüm reseptörleri yoluyla hücre dışı ölüm uyranlı apoptoz
  • Bağımlı reseptörler yoluyla hücre dışı ölüm uyaranlı apoptoz
46
Q

Apoptozun evreleri?

A
  • sağlıklı hücrenin ölüm sinyali alması
  • ölüm kararı (geri dönüşümsüz değil)
  • ölüm (geri dönüşümsüz)
  • ölü hücre (maktofajlar/ komşu hücreler tarafından yutulma)
  • degredasyon/yıkılma
47
Q

Apoptozda ölüm reseptörleri?

A

TRAILR, FAS

48
Q

Hücre içi sinyallerle gerçekleşen apoptoza verilen ad?

A

mitokondriyal yol

49
Q

İntrensek yol?

A

BH3-only proteinleri BAX ve BAK proteinlerini aktifleştirir, BAX ve BAK MOMP u uyarır o da mitokondriden sitokrom C salınımını sağlar, sitokrom C ise APAF 1 ile birleşir ve apoptozom oluşur o da kaspz 9 u aktifleştirir o da cellat kaspazlar olan 3 ve 7 yi aktifleştirir ve apaoptoz gerçekleşir.

50
Q

İnstrensek yolda inhibisyon yetkisine sahip yapılar?

A

BCL-2, BCL-X, MCL1 : BAX ve BAK ın aktif olmasını baskılar
XIAP: Kaspaz 3, 7, 9 u baskılar
SMAC ise XIAP yi baskılar

51
Q

Apoptoz sırasında gerçekleşen morfolojik olaylar?

A

-mitokondriler küçülür
-DNA parçalanır
-Hücre küçülür
en son çöpçü hücreler alır apoptik cisimleri

52
Q

Apoptozda yangı oluşur mu

A

hayır yangı oluşmaz

53
Q

Apoptozu kontrol eden proteinler?

A
  • IAP’lar: kanserli hücrelerden çok fazla var
  • BCL-2 ailesi: sitokrom C’nin mitokondriden salınmasını baskılar
  • Kaspazlar
  • FLIP (Fas-L inhibitör protein): anti apoptik virüslerveya normal hücreler üretirler
  • p53
  • smig-dieb proteinleri: IAP’ları baskılar
54
Q

Apoptozda FAS ile ilişkili proteinin ölüm domaini?

A

FADD

55
Q

BİLGİ SHOT

A

Vücudumuzdaki tüm epitel örtü her 23 günde bir değişir

56
Q

BİLGİ SHOT

A

Apoptoz olmazsa insan bağırsağı 12 mil kadar büyür

57
Q

BİLGİ SHOT

A

İnsan vücudunda ortalama 50-70 milyar arası hücre apoptoz ile ölür

58
Q

BİLGİ SHOT

A

İnsan vücudunda her saniye yaklaşık yüz bin hücre mitozla çoğalır ve bir o kadarı da apoptoz ile ölür

59
Q

BİLGİ SHOT

A

Gelişim sürecinde fazladan üretilen birçok hücre sürecin sonunda programlanmış hücre ölümüne uğrar ve böylece birçok organ ve dokunun şekillendirilmesine yardımcı olunur

60
Q

Apoptoz neden olur?

A

-Potansiyel olarak zararlı
-İşe yaramaz ve yaşlanmış
-Onarılamaycak kadar zarar görmüş
hücreleri elemine etmek için gerçekleşir

61
Q

BİLGİ SHOT

A

Apoptoz potansiyel olarak zararlı olan oto-reaktif lenfositlerin giderilmesini sağlar

62
Q

Apoptoz çok fazla olursa?

A

Doku atrofisi meydana gelir

  • Nörodejenerasyon
  • deri incelmesi
63
Q

Apoptoz çok az olursa?

A

Hiperplazi

  • kanser
  • ateroskleroz
64
Q

Gebelikte rahim bölgesini istila eden trofoblast hücrelerinin aşırı apoptozisi sonucu materyal ortamın tamamen yeniden şekillenmesine sebep olur ve ne meydana gelir?

A

gebelikte komlikasyon- preeklampsi (gebelik tansiyonu)

65
Q

BİLGİ SHOT

A

T lenfositler timusta üretilirler, etikisiz veya oto-reaktif olanları apoptozla ortamdan uzaklaştırılır

66
Q

T lenfositlerde apoptozun zayıf düzenlenmesi sonucu oluşan hastalıklar?

A
  • behçet hastalığı

- ankilozan spondilit

67
Q

B lenfositlerde ayın apoptoz sonucu ?

A
  • skleroderma

- MS

68
Q

Sinovyal hücrelerin aşırı proliferasyonunu; kısmen bu hücrelerin apoptoz direncine bağlı olduğu düşünülmektedir

A

romatoid artrit

69
Q

FAS geninde mutasyon

A

Otoimmün Lenfoproliferatif sendrom (ALPS)

70
Q

HPV ?

A

P53 e bağlanıp onu inaktive eden E6 proteinini üretirler

71
Q

EBV

A
  • BCL-2 ye benzer bir protein üretir

- Hücrenin kendi BCL-2 üretimini arttırmasına neden olan başka bir protein üretirler

72
Q

BİLGİ SHOT

A

Melanoma hücreleri APAF-1 gen ekspresyonunu inhibe ederek apoptozu önler

73
Q

BİLGİ SHOT

A
  • Kanserli hücrelerde FAS ekspresyonu azalır

- p53 geninde mutasyonlar görülebilir

74
Q

HIV virüsü hangi hücreyi enfekte eder

A
  • CD4 T hücrelerini enfekte eder ve CD4 reseptörlerine bağlanarak hücre içine girerler.
  • HIV ‘in Tat proteini CD95 reseptör ekspresyonunu arttırır
  • Bu durum CD4 T hücrelerinin CD95’e duyarlılığını arttırarak aşırı apoptozla sonuçlanır.
75
Q

BİLGİ SHOT

A

normalde terminal differensiye olan hücrelerde apoptozis olmayacağı düşünülmüştür ama miyokardda görülmektedir

76
Q

IAP’nin uyarılması?

A
  • inme,
  • MS
  • Spinal cord hasarı
77
Q

Sentetik non-spesifik kasmaz inhibitörleri?

A
  • miyokard reperfüzyon hasarının tedavisindeki çalışmalar devam ediyor
  • RA
78
Q

BİLGİ SHOT

A

Apoptozda DNA, 180-200 baz çifti veya katları şeklinde nükleozomal bölgelerden kırılır

79
Q

BİLGİ SHOT

A

Apoptozda hücre içinde Ca+2 atar