Tarczyca Flashcards

Question

Niedoczynność tarczycy - epidemiologia

Answer 1

częstość ↑ z wiekiem - u młodzieży 0,1% (K>M 2:1) - u dorosłych 1-6% (K>M 6:1)

Answer 2

- pierwotna niedoczynność (spowodowana chorobami tarczycy) - wtórna/ośrodkowa (niedostateczna stymulacja tarczycy przez TSH) - przejściowa niedoczynność - pozatarczycowa / obwodowa niedoczynność

Answer 3

- przewlekłe limfocytowe zap. tarczycy typu Hashimoto - choroby z nacieczeniem tarczycy (amyloidoza, cystynoza, histiocytoza X, hemochromatoza) - upośledzenie biosyntezy hormonów tarczycowych

Answer 4

- leczenie 131 I - zewnętrzna radioterapia guzów pozatarczycowych okolicy szyi - strumektomia - substancje goitrogenne - leki (tyreostatyki, leki p/drgawkowe)

Answer 5

Zabiegi neurochirurgiczne, naświetlanie i guzy (!!czaszkogardlak szczególnie) okolicy podwzgórzowo-przysadkowej

Answer 6

Mutacje genów prowadzące do izolowanego niedoboru / wadliwego działania TSH: -TRHR, TSHB, IGSF-1 Mutacje genów prowadzące do wielohormonalnej niedoczynności przysadki: -PROP1, HESX1, PITX2

Answer 7

- podostre zap. tarczycy (ch. de Quervaina) - osoby z eutyreozą po odstawieniu tyroksyny - efekt Wolffa-Chaikoffa (=okresowe zaprzestanie wychwytu jodu przez tarczycę spowodowane podażą wysokich dawek egzogennego jodu)

Answer 8

Defekty genetyczne zaburzające: - działanie receptora T3 (mutacja izoformy b genu tego receptora, chromosom 3) - transport hormonów tarczycowych do komórki (gen MCT8, Xq13.22) - wewnątrzkomórkowy metabolizm (gen SECISBP2 9q22) Z. niskiej fT3 (adaptacja osi tarczycowej do zaburzonego metabolizmu ogólnoustrojowego)

Answer 9

ch. Hashimoto (najczęstsza przyczyna w krajach o wystarczającej podaży jodu)

Answer 10

- genetyka + środowisko + czynniki endogenne → autoreaktywne limf. T uciekają spod kontroli podczas nabywania tolerancji immunologicznej - dominuje komórkowy typ odpowiedzi immunologicznej (stym. przez limf. Th1) → destrukcja miąższu tarczycy - apoptoza - czasem obecne TRAb o charakterze hamującym (TBAb)

Answer 11

- (+) wywiad rodzinny ch. tarczycy - niedobory żywieniowe - spowolnienie, senność - bóle i zawroty głowy - chłód i zmęczenie - zaburzenia pamięci - stany depresyjne - nudności, zaparcia, brak apetytu - obfite, nieregularne miesiączkowanie

Answer 12

- sucha, szorstka, blada/bladokarotenowa skóra - obrzęki śluzowate (twarz, ręce) - łamliwe paznokcie, - cicha mowa, powolna - włosy cienkie, rzadkie, wypadają - opóźniony rozwój zębów i ząbkowania - bradykardia zatokowa, ściszone tony serca - ↑ciśn. rozkurczowego - zwolnienie odruchów ścięgnistych - miopatie, przerosty mięśniowe (z. Kochera-Debrego-Semelaigne'a) - mlekotok - objawy guza rzekomego mózgu - wole niedoczynne

Answer 13

pierwotna ma je bardziej wyrażone

Answer 14

↑TSH, ↓fT4 - pierwotna niedoczynność tarczycy ↑TSH, N fT4 - subkliniczna niedoczynność tarczycy TSH nieproporcjonalnie niskie do niedoboru fT4 (↓TSH i fT4) - wtórna niedoczynność tarczycy Hashimoto - ↑ TPO Ab, TgAb, sporadycznie TRAb

Answer 15

USG tarczycy: -Hashimoto - łagodna, umiarkowana i wyraźna rozlana hipoechogenność, poprzez niejednorodną hipoechogenność do jedno- lub wieloguzkowej struktury miąższu MRI/TK okolicy podwzgórzowo-przysadkowej OBOWIĄZKOWO we wtórnej niedoczynności

Answer 16

Tyroksyna lewoskrętna (L-T4), ulegająca w tkankach transformacji do T3: -1x dziennie, 20-30minut przed śniadaniem -100 ug/m2 -lub: 1-5r.ż.: 4-6 ug/kg 6-10r.ż.: 3-4 ug/kg starsze dzieci: 1-3 ug/kg

Answer 17

Pierwotna niedoczynność: TSH w surowicy ma być 1-2 uIU/ml Wtórna: fT4 powinno się utrzymywać w górnej połowie granicy normy

Answer 18

Tych z aberracjami chromosomalnymi: - z. Downa - z. Turnera - z. Klinefeltera

Answer 19

Jak dziecko ma niewyrównaną niewydolność kory nadnerczy to jest ryzyko przełomu nadnerczowego (najpierw trzeba ją wyrównać)

Answer 20

nie, zgodnie z konsensusem światowym : )

Answer 21

1. ↓zużycia tlenu i upośledzenie syntezy EPO → anemia normocytarna, normochromiczna 2. Upośledzenie wchłaniania jelitowego Fe - anemia mikrocytarna, hipochromiczna 3. Niedobór czynnika Castle'a i wit. B12 (współobecność p/c przeciw komórkom okładzinowym żołądka) - anemia megaloblastyczna

Answer 22

Tak: - ↓biosyntezy kw.tłuszczowych i lipolizy - ↑LDL, HDL-2, apolipoproteiny B, Tg - upośledzenie zależnego od śródbłonka rozszerzania naczyń

Answer 23

Im dłużej trwała niedoczynność i większe było jej nasilenie, tym: - dawka początkowa T4 jest mniejsza (12,5-25 ug/d) - okres dochodzenia do pełnej dawki jest dłuższy

Answer 24

Tyreotoksykoza to z. objawów klinicznych zależnych od działania na receptory komórek docelowych nadmiaru hormonów tarczycowych podstawowa cecha: przyspieszenie metabolizmu

Answer 25

wzrasta z wiekiem - do 15r.ż. 0,02-0,04% - szczyt częstości: pokwitanie - u dzieci jest 5% przypadków ze wszystkich grup wiekowych

Answer 26

- choroby tarczycy - podaż egzogennych hormonów tarczycowych - nadczynność tarczycy indukowana przez TSH - farmakologiczne dawki jodu - guzy produkujące hCG (zaśniad groniasty, kosmówczak)

Answer 27

◾ ch. Gravesa-Basedowa ◾ guzki tarczycy czynne autonomiczne: - gruczolaki toksyczne (ch. Plummera-Goetscha) - raki brodawkowate i pęcherzykowe ◾ z. McCune'a-Albrighta (aktywujące mutacje GNAS1 (20q13), prowadzące do nadmiernego wytwarzania i kumulacji cAMP) ◾ zap. tarczycy: - podostre zap. tarczycy (ch. de Quervaina) - faza toksyczna w przebiegu przewlekłego zapalenia tarczycy t. Hashimoto

Answer 28

>90% u dzieci - ch. Gravesa-Basedowa inne: destrukcja miąższu tarczycy, nadmierna podaż egzogennych hormonów tarczycowych

Answer 29

- humoralna odpowiedź immunologiczna indukowana przez limf. Th2 - limfocyty B wytwarzają TRAb - TRAb imitują fizjologiczne działanie TSH - TRAb nie podlegają kontroli ujemnych sprzężeń zwrotnych jak TSH

Answer 30

- działają na rec. TSH - pobudzają syntezę hormonów tarczycowych i rozrost wola - ↑ syntezy tyreoglobuliny - ↑wychwytu i uwalniania jodu - ↑ preferencyjnego wytwarzania T3 w tarczycy przez stymulację syntezy de novo środtarczycowej 5'-dejodynazy jodotyroninowej

Answer 31

- (+) rodzinny w kierunku ch. tarczycy - nerwowość - nadruchliwość - łatwe męczenie się - problemy z koncentracją uwagi - zmiany zachowania, charakteru pisma, problemy szkolne - nadmierne pocenie się - preferencja zimna - kołatania serca - ↓m.c. - ↑ apetytu - częste stolce - bóle głowy - zaburzenia miesiączkowania (brak miesiączki) - moczenie nocne

Answer 32

- przyspieszenie wzrastania i dojrzewania kostnego | - niedobór m.c. w stosunku do wzrostu rzeczywistego

Answer 33

- nadmierna potliwość - żywy dermografizm skórny - stała tachykardia - ↑amplitudy CTK - krążenie hiperkinetyczne (I ton serca ostry, rytm cwałowy, skurczowe szmery wyrzutowe) - drżenia drobnofaliste palców i języka - objawy autoimmunizacji (wole nadczynne ze szmerami naczyniowymi, oftalmopatia i dermopatia - obrzęki przedgoleniowe i akropachia (obrzęk palców), wole guzkowe)

Answer 34

Przełom hipermetaboliczny: - nagły początek wysokiej T ciała (zwykle >40) - epizody zaczerwienień skóry i potów - tachykardia często z migotaniem przedsionków - nudności, biegunka tłuszczowa - pobudzenie psychoruchowe - drżenia mięśniowe - objawy encefalopatii

Answer 35

↓TSH (<0,1 uIU/ml), ↑fT4 i fT3 | TPO Ab, TgAb, TRAb TRAb patognomoniczne dla G-B

Answer 36

USG tarczycy: | -G-B: powiększenie tarczycy + uogólniona hipoechogeniczność struktury miąższu

Answer 37

0 - brak objawów podmiotowych i przedmiotowych 1 - objawy przedmiotowe 2 - zajęcie tk. miękkich oczodołu i powiek (obrzęk, nastrzyknięcie spojówek, łzawienie) = objawy podmiotowe i przedmiotowe 3 - wytrzeszcz, proptoza 4 - ograniczenie ruchomości mm. okoruchowych, podwójne widzenie 5 -uszkodzenia rogówki (ubytki aż do głębokich owrzodzeń) 6 - upośledzenie widzenia (zajęcie n.II)

Answer 38

- objaw Dalrymple'a - retrakcja powiek prowadząca do nadmiernego rozwarcia szpar powiekowych - objaw Graefego - opóźnianie ruchu górnej powieki w stosunku do gałki ocznej przy spojrzeniu w dół - objaw Kochera - -||- przy spojrzeniu w górę

Answer 39

wysunięcie gałki ocznej poza brzegi oczodołu

Answer 40

- u małych dzieci - stopień 1 (objawy przedmiotowe) - ogólnie od 1 do 3 stopnia - z reguły cofają się z ustabilizowaniem eutyreozy, ale czasami mogą się utrzymać miesiące / lata

Answer 41

= zaburzenie konwergencji (m. prosty przyśrodkowy gałki ocznej) - zbliżasz palec między oczy, nagle jedno z nich odskakuje na bok (bo osłabiony mięsień)

Answer 42

brązowawe przebarwienie powiek

Answer 43

=egzoftalmometria | -u dzieci nie ma norm, ale można ocenić dynamikę i symetrię zmian

Answer 44

wytrzeszcz jednostronny → wykluczenie guzów i zmian zapalnych, tętniaków wewnątrzczaszkowych

Answer 45

Objawowe: 1. metoda zachowawcza (leki p/tarczycowe = tyreostatyki) 2. metody radykalne

Answer 46

- zniszczenie komórek pęcherzykowych tarczycy promieniowaniem ß (izotop 131 I) - operacyjne usunięcie tkanki tarczycy

Answer 47

Pierwszy rzut choroby → leczenie zachowawcze tioamidami (metimazol - preferowany u dzieci i propyltiouracyl) -metimazol 0,5-1 mg/kg/d lub 15-25 mg/m2/d (albo niższe dawki) + wspomagająco b-blokery (propranolol 0,5-1 mg/kg/d - on też hamuje biotransformację obwodową T4 do T3)

Answer 48

Dziecko leczone tyreostatycznie + gorączka, objawy grypo / anginopodobne, pleśniawki, owrzodzenia j.ustnej → agranulocytoza (<500/ml)? → BEZWZGLĘDNE wskazanie do odstawienia tyreostatyków i leczenia radykalnego

Answer 49

Nie, u >50% tego nie ma (↑dowozu kalorycznego daje radę w utrzymaniu masy ciała)

Answer 50

cukrzyca t.1 i astma oskrzelowa

Answer 51

- z. uogólnionej niewrażliwości tkanek docelowych na hormony tarczycy - gruczolaki przysadki

Answer 52

-jej pojedynczy płat boczny jest większy od końcowego paliczka kciuka osoby badanej

Answer 53

-rozlany lub guzkowy

Answer 54

- wole obojętne przebiegające z eutyreozą - wole niedoczynne z hipotyreozą - wole nadczynne (toksyczne)

Answer 55

- rozlane (miąższowe) powiększenie gruczołu bez obecności guzków - eutyreoza - prawidłowe stężenia p/c przeciwtarczycowych

Answer 56

-sporadyczne lub endemiczne Sporadyczne: K>M 8:1; głównie w okresie pokwitania, ciąży, laktacji, menopauzy Endemiczne: gdy występuja u >5% dzieci w wieku 6-12 lat i u >10% dorosłych

Answer 57

- wieloczynnikowa, jak G-B czy Hashimoto | - rodzinnie występuje

Answer 58

Niedobór I, Se, wit. A, Fe; dieta uboga w Mg i wit. D3, z nadmierną podażą Ca i tłuszczów nasyconych Czynniki wolotwórcze: - goitrogeny naturalne (glikozydy cyjanogenne, flawonoidy) - zawarte w zanieczyszczeniach przemysłowych (fenole, związki siarki, rtęci i ołowiu, azotany)

Answer 59

Wrodzone zaburzenia biosyntezy horm. tarczycy o dyskretnej fenotypowej manifestacji, dziedziczone AR Wole rodzinne, AD

Answer 60

locus MNG-1 (14q31) | locus MNG-2 (Xp22)

Answer 61

-może ulec samoistnej regresji, ale zazwyczaj przechodzi w wole guzkowe

Answer 62

1. Wole rozlane miąższowe - przerost i pomnożenie komórek pęcherzykowych tarczycy pod wpływem stymulacji przez TSH 2. Wole rozlane hiperplastyczne - ↓il. koloidu w pęcherzykach tarczycy i ↑ jej unaczynienia 3. Wole koloidowe - spłaszczenie nabłonka pęcherzykowego i ↓jego aktywności biologicznej, wypełnienie pęcherzyków koloidem 4. Wole guzkowe - rozsiane obszary hiperplazji z czynnościową autonomią + obszary inwolucji (tzw. atrofia z wyczerpania), aż do rozwoju raka tarczycy włącznie...

Answer 63

- wywiad - badanie palpacyjne tarczycy - USG tarczycy (ocena wielkości, struktury, wykluczenie guzków) - laboratoryjne

Answer 64

stopień 0 - nie ma wola 1 - wole badalne palpacyjnie ale niewidoczne w normalnej pozycji szyi, przy połykaniu tarczyca przesuwa się ku górze; wole guzkowe bez powiększenia gruczołu 2 - wole badalne palpacyjnie i widoczne w normalnej pozycji szyi

Answer 65

Deficyt jodu → - TSH i fT3 w ggn lub nieznacznie je przekraczające - fT4 N, ale w okolicy dolnej gn Wykluczyć autoimmun. ch. tarczycy (TPO Ab, TRAb, TgAb) Stężenie jodu w moczu - optymalnie 100-199 ug/l

Answer 66

Od 97 jodowanie soli kuchennej, dobrowolna supl. kobiet w ciąży i karmienia (150 ug jodu), wzbogacanie jodem mieszanek mlecznych +urozmaicona dieta, normalizacja m.c.

Answer 67

-preparaty jodu (jodek potasu) -L-T4 (razem lub osobno, dawkowanie zal. od pacjenta)

Answer 68

Świat: niedobór jodu | PL (i kraje bez deficytu jodu): ch. Hashimoto

Answer 69

- z. złego wchłaniania - ch. nerek (utrata jodu z moczem) - otyłe

Answer 70

obecność w tarczycy pojedynczych / mnogich guzków (wyczuwalnych palpacyjnie) albo zmian ogniskowych (widocznych w USG) litych, torbielowatych lub mieszanych o charakterze łagodnym lub złośliwym

Answer 71

wysoko zróżnicowanym nowotworem wywodzącym się z: - komórek pęcherzowych (rak brodawkowaty tarczycy, rak pęcherzykowy tarczycy) - komórek C (rak rdzeniasty tarczycy)- rzadziej

Answer 72

1-1,5% dzieci i młodzieży (rozwój USG wpływa na ↑częstości rozpoznawania)

Answer 73

1/1mln dzieci (ok. 1-1,5% złośliwych nowotworów wieku dziecięcego; 5% nowotworów złośliwych GIS)

Answer 74

-niedobór jodu ale w PL najczęściej: - czynniki genetyczne (mutacje genów odpowiedzialnych za wychwyt i transport jodu oraz syntezę hormonów tarczycy) - wolotwórcze czynniki endogenne (nadmiar IGF-1) - wolotwórcze czynniki egzogenne (dym tytoniowy, niektóre leki) - autoimmunizacyjna ch. tarczycy

Answer 75

- narażenie na promieniowanie jonizujące - rak tarczycy w rodzinie - predysponujące z. genetyczne - autoimmunizacyjne ch. tarczycy - płeć żeńska (przed dojrzewaniem K>M 1,5:1, po dojrzewaniu 3:1)

Answer 76

Rak brodawkowaty: - z. Gardnera - z. Cowdena Rak rdzeniasty tarczycy: -z. MEN 2A i 2B

Answer 77

45-70% - rearanżacja protoonkogenu RET (10q11) i genów sąsiednich (z nich 80% to RET/PTC1 i RET/PTC3); związane z narażeniem na promieniowanie jonizujące, szczególnie gdy było <5r.ż. rzadkie mutacje: genów BRAF, RAS, APC, PTEN

Answer 78

aktywujące mutacje protoonkogenu RET

Answer 79

- wole - powiększenie ww.chł. szyi - narażenie na prom. jonizujące - z. genetyczne predysponujące do raka tarczycy - autoimmunizacyjna ch. tarczycy - rak tarczycy i z. genetyczne do niego predysponujące w rodzinie

Answer 80

u 80%: badalny palpacyjnie, twardy, niebolesny guz z powiększeniem lub bez pow. ww.chł. podżuchwowych i szyjnych - najczęściej nie ma zaburzeń czynności tarczycy - zobaczyć czy są cechy zespołów predysp. do raka tarczycy

Answer 81

podejrzenie raka rdzeniastego → stęż. kalcytoniny (spoczynkowe i po stymulacji wapniem) i CEA (antygen karcynoembrionalny)

Answer 82

mutacje genu RET u osób obciążonych ryzykiem raka rdzeniastego tarczycy → od wyniku zależy decyzja o profilaktycznej tyreoidektomii

Answer 83

USG, czasem z BACC (biopsja aspiracyjna cienkoigłowa celowana); elastografia

Answer 84

Palpacyjny guzek, potwierdzony jako zmiana ogniskowa w USG Każda zmiana ogniskowa, jeżeli jest: a) min. 1 z: - przerzuty do ww.chł. lub przerzuty odległe - wywiad rodzinny (+) - ekspozycja na promieniowanie jonizujące w wywiadzie - nosicielstwo mutacji RET lub wysokie stężenie kalcytoniny u dziecka z (+) wyw. rodzinnym raka rdzeniastego tarczycy b) lub min. 1 z cech USG o dużej sile predykcyjnej ryzyka złośliwości: -przerzutowe ww.chł -naciekanie okolicznych narządów szyi - co najmniej 2 z: guzek lity, hipoechogeniczny; kształt guzka wysokość>szerokość; guzek o nieregularnych lub zrazikowych granicach; wzmożony i chaotyczny przepływ wewnątrz guzka (średnica zmiany ogniskowej się nie liczy u dzieci)

Answer 85

raka pęcherzykowego od łagodnego gruczolaka pęcherzykowego oraz postaci pęcherzykowej raka brodawkowatego tarczycy

Answer 86

-unikanie narażenia GIS na promieniowanie jonizujące Dzieci z ryzykiem raka zróżnicowanego (po napromienianiu, z autoimmun. ch. tarczycy) → -USG tarczycy co roku Dzieci z innym ryzykiem → co roku badanie fizykalne, jak są guzki, asymetria tarczycy, limfadenopatia szyjna → USG Dzieci z mutacją RET: - o małym ryzyku → okresowo USG, kalcytonina, CEA - o dużym ryzyku → profilaktyczna tyroidektomia

Answer 87

Małe zmiany łagodne u pacjentów w regularnej kontroli → nie wycinać Każdy inny przypadek → wyciąć (zakres na podstawie kliniki, USG, BACC) Rak brodawkowaty lub pęcherzykowy → - leczenie uzupełniające jodem promieniotwórczym (131 I; uzupełni radykalność i leczy przerzuty) - L-tyroksyna - ↓TSH, zapobiega wznowie

Answer 88

Dzieci z rakiem brodawkowatym i pęcherzykowym - dobre Rak rdzeniasty - zależy od zaawansowania nowotworu w momencie podjęcia leczenia

Answer 89

Za późne rozpoznanie → przerzuty odległe (zwł. w raku rdzeniastym) Nieuzasadnione ograniczenie rozległości zabiegu i niedostateczne postępowanie po nim → wznowy miejscowe, węzłowe i odległe

Answer 90

ZAWSZE przy wolach / zaburzeniach czynności tarczycy (rak.......)

Answer 91

I weryfikacja: - do 2.tyg. życia - fT4 i TSH w surowicy II weryfikacja: - 3 r.ż. - fT4 i TSH - badania obrazowe - test z nadchloranem potasu - po przerwaniu leczenia na 4-6tyg.