Tanzimat 1.Dönem Sanatçıları Flashcards
1
Q
İbrahim Şinasi
A
- Batı etkisinde Türk edebiyatının, Tanzimat edebiyatının kurucusudur.
- İlklerin şairi olarak bilinmektedir.
- Roman ve öykü yazmamıştır.
- İlk özel gazete Tercüman-ı Ahval’i çıkarmıştır. (Agah Efendi ile)
- La Fontaine’den çeviri yapmıştır.
- Klasisizm akımından etkilenmiştir.
- Şiirlerinde konu bütünlüğüne dikkat etmiştir.
- Aruz ölçüsünü kullanmıştır.
- İlk batılı anlamda tiyatronun yazarıdır.
- Roman yazmayan şairimiz, divan nesrini yıkmıştır.
- İlk atasözleri derlemesi, makale, noktalama işaretleri vs. ona aittir.
- BİR İLK ŞAİRİ akrostişi ile kodla.
2
Q
Şinasi’nin İlkleri
A
- Batılı anlamda ilk tiyatro -> Şair Evlenmesi (1859)
- İlk özel gazete -> Tercüman-ı Ahval
- Noktalama işaretlerinin ilk kez kullanımı -> Şair Evlenmesi’nde
- Batılı anlamda ilk fabl örnekleri
- İlk atasözleri derlemesi -> Durub-u Emsal-i Osmaniye
- İlk makale -> Tercüman-ı Ahval Mukaddimesi
- İlk Şiir Çevirileri
- Günümüz düzyasınının temelini atmıştır.
3
Q
Şinasi’nin Eserleri
A
- Şiir -> Müntehabat-ı Eş’ar
- Tiyatro -> Şair Evlenmesi
- Derleme -> Durub-u Emsal-i Osmaniye
- Çeviri -> Tercüme-i Manzume
- Şinasi’nin eserleri az olduğu için direkt ismi sorulmayabilir. İlklerini bilmenizde fayda var.
4
Q
Şinasi’nin Eserleri
A
- Şiir -> Müntehabat-ı Eş’ar
- Tiyatro -> Şair Evlenmesi
- Derleme -> Durub-u Emsal-i Osmaniye
- Çeviri -> Tercüme-i Manzume
- Şinasi’nin eserleri az olduğu için direkt ismi sorulmayabilir. İlklerini bilmenizde fayda var.
5
Q
Namık Kemal
A
- Vatan şairi olarak bilinir.
- Adalet, hak, hukuk gibi kavramları sıkça kullanır.
- Tiyatronun halkı eğitmede ve eğlendirmede araç olduğunu savunur.
- Aruz ölçüsünü kullanmıştır.
- Nesirlerinde üslubu diğer türlere göre ağırdır.
- Şiirde ‘‘Hürriyet’’ kavramını ilk kez kullanır.
- Anlayışı toplum için sanattır.
- İlk edebi romanı yazmıştır. (İntibah)
- Romantizm akımından etkilenmiştir.
- İlk tarihi romanın da yazarıdır. (Cezmi)
- VATAN ŞAİRİ akrostişi ile kodla.
6
Q
Namık Kemal’in Eserleri
A
- Makale -> Lisan-ı Osmani’nin Edebiyatı Hakkında Bazı Mülahazatı Şamildir
- Tarih -> Devr-i İstila, Evrak-ı Perişan, Silistire Muhasarası
- Roman -> İntibah, Cezmi
- Eleştiri
1. Tahrib-i Harabat
2. Takip
3. Renan Müdafaanamesi
4. İrfan Paşa’ya Mektup
5. Bahar-ı Daniş - Tiyatro
1. Vatan Yahut Silistre
2. Celalettin Herzemşah
3. Akif Bey
4. Zavallı Çocuk
5. Gülnihal
6. Kara Bela - Şiir
1. Hürriyet Kasidesi
2. Vaveyla
3. Vatan Şarkısı
4. Vatan Türküsü
5. Murabba
7
Q
Ahmet Mithat Efendi
A
- Yazı Makinesi, Hace-i Evvel gibi isimlerle bilinir.
- Anlayışı, ‘‘Halk için roman’’ anlayışıdır.
- Ziraat, coğrafya, tarih, hukuk vs. alanında eserler vermiştir.
- l.Dönemin en üretken yazarıdır.
- Meddahlık geleneğişni öykü ve roman taşımıştır.
- Akışı sık sık kestiğinden eserleri kusurludur.
- Kırk Ambar, Dağarcık dergileri ve Bedir, Devir, Tercüman-ı Hakikat gazetelerini çıkarır.
- İlk öykü örneklerini vermiştir. (Letaif-i Rivayat)
- Nesirlerinden ‘‘Avrupa’da Bir Cevalan’’ dönemin ilk gezi yazısıdır.
- Etkilendiği akım romantizmdir.
- Servetifününcuları ‘‘Dekadanlar’’ ifadesiyle yermiştir.
- İlk polisiye roman ‘‘Esrar-ı Cinayart’‘ı yazmıştır.
8
Q
Ahmet Mithat Efendi’nin Eserleri
A
- Roman
1. Felatun Bey ile Rakım Efendi
2. Jön Türkler
3. Paris’te Bir Türk
4. Hasan Mellah
5. Hüseyin Fellah
6. Dünyaya İkinci Geliş
7. Yeniçeriler - Gezi -> Avrupa’da Bir Cevelan
- Öykü -> Kıssadan Hisse, Letaif-i Rivayat
- Tiyatro
1. Çengi
2. Çerkez Özdenler
3. Açıkbaş
4. Eyvah - Anı -> Menfa
9
Q
Şemsettin Sami
A
- Tercüman-ı Şark, Sabah gazeteleri ile Aile ve Hafta dergilerini çıkardı.
- Ansiklopedi, sözlük, roman gibi birçok türde yazmıştır.
- Milli dil adına sadeleşmeyi savunmuştur.
- Besa, Seydi Yahya, Gave tiyatrolarıdır.
- İlk Ansiklopedi sayılabilecek KAMUSU’L-ALAM ve ilk yerli romanın yazarıdır.
- Robinson Crusoe, Sefiller’i çevirmiştir.
- Dil bilginidir.
- İlk defa Orhun Yazıtları, Kutadgu Bilig’i ciddi anlamda incelemiştir.
- Letaif adında bir fıkra derlemesi vardır.
- Cariyelik, kölelik konularını inceler.
- İslam medeniyeti, kadın, mitoloji vs. ele alır.
- Tam bir dil bilginidir.
9
Q
Şemsettin Sami
A
- Tercüman-ı Şark, Sabah gazeteleri ile Aile ve Hafta dergilerini çıkardı.
- Ansiklopedi, sözlük, roman gibi birçok türde yazmıştır.
- Milli dil adına sadeleşmeyi savunmuştur.
- Besa, Seydi Yahya, Gave tiyatrolarıdır.
- İlk Ansiklopedi sayılabilecek KAMUSU’L-ALAM ve ilk yerli romanın yazarıdır.
- Robinson Crusoe, Sefiller’i çevirmiştir.
- Dil bilginidir.
- İlk defa Orhun Yazıtları, Kutadgu Bilig’i ciddi anlamda incelemiştir.
- Letaif adında bir fıkra derlemesi vardır.
- Cariyelik, kölelik konularını inceler.
- İslam medeniyeti, kadın, mitoloji vs. ele alır.
- TAM BİR DİLCİ akrostişi ile kodla.
10
Q
Şemsettin Sami’nin Eserleri
A
- Roman -> Taaşuk-ı Talat ve Fitnat (İlk Yerli Roman)
- Sözlük -> Kamus-ı Türki, Kamus-ı Arabi, Kamus-ı Fransevi
- Tiyatro -> Seydi Yahya, Besa Yahut Ahde Vefa, Gave
- Çeviri -> Sefiller, Robinson Crusoe
- Ansiklopedi -> Kamusu’l Alam
11
Q
Ziya Paşa
A
- Eleştiriyle ön plana çıkmıştır.
- Lirik sayılabilecek gazeller yazmıştır.
- Eserlerinde bir ikilik ve tezat söz konusudur.
- Şiirlerinde hikemilik dikkat çeker. (Felsefilik)
- Terkibibent ve terciibentleriyle bilinir.
- İnanç, hak, adalet gibi temaları işlemiştir.
- Roman yazmamıştır.
- İkilik eserlerinde sıkça hissedilir.
12
Q
Ziya Paşa’nın Eserleri
A
- Eleştiri -> Zafername (Sadrazam Ali Paşa’yı eleştirmiş)
- Mektup -> Veraset Mektupları
- Şiir -> Eş’ar-ı Ziya, Terkibibent (Nazire), Terciibent
- Divan Şiiri Antolojisi -> Harabat
- Anı -> Defter-i Amal
- Düzyazı -> Rüya (Karşılıklı konuşma biçiminde yazılmış)
- Çeviri -> Emile, Engizisyon Tarihi, Endülüs Tarihi
Nazire başka birisini eserine karşılık olarak yazılmış meydan okunaneser
13
Q
Ahmet Vekif Paşa
A
- Moliere’den yaptığı çeviri ve adaptelerle tanınır.
- Oyunlarının bazıları direkt uyarlamadır.
- Lehçe-i Osmani adlı eseriyle Anadolu Türkçesini ilk sözlüğünü yazar.
- İlk Türk tiyatro binasını kurmuştur.
- Ebulgazi Bahadır Han’dan Şecer-i Türki’yi çevirmiştir.
- Realizmin bir getirisi olarak halk dilini yansıtmıştır.
- Edebiyatımızdaki ilk adapte tiyatroyu yazmıştır.
14
Q
Ahmet Vefik Paşa’nın Eserleri
A
- Sözlük -> Lehçe-i Osmani
- Tarih -> Şecere-i Türki, Felzeke-i Tarih-i Osmani, Hikmet-i Tarih
- Tiyatro
1. Tabibi Aşk
2. Zoraki Tabip
3. Kocalar Mektebi
4. Tartüf
5. Kadınlar Mektebi
6. İnfial-i Aşk
