Halk Edebiyatı Flashcards
1
Q
Halk Edebiyatı Genel Özellikleri
A
- Saz eşliğinde
- Aşk, tabiat, ölüm, kahramanlık konuları (eserler cönkte toplanır) (Cönk eserlerin toplandığı kitaptır)
- Dil oldukça sade
- Eserlerde yarım ve cinaslı uyak.
- Başlıca ‘‘Anonim-Aşık-Tekke’’
- İslamiyet öncesi Türk edebiyatı’nın devamı
- Rutin olarak hece ölçüsü
- Düzyazı yok denecek kadar az
- İlk örneklerinde kısmen sanatlı dil
- Lirik şiirler ön planda
2
Q
Anonim Halk Edebiyatı
A
- Açık, anlaşılır, sade bir dil.
- Yazar kısmına ‘‘La edri’’ yazılır.
- Ne zaman, nerede, kim tarafından?
- Oyunlar, masallar, bilmeceler, ninniler..
- Nazım birimi dörtlük
- İnsanlığı yakından ilgilendiren aşk, ölüm, hasret temaları
- Mensur (düzyazı) parçalar ön planda
3
Q
Aşık Tarzı Halk Eebiyatı
A
- Sanatçılar eserlerini ‘‘cönk’’ adı verilen kitapta tolplar.
- Aşıklar şiirlerini ‘‘bağlama’’ eşliğinde söyler.
- Zamanla birçok aşığın şiiri anonimleşir.
- Şiirlerde hece ölçüsü
- Aşıklık geleneği ‘‘usta-çırak’’ ilişkisi
- İnci diş, elma yanak, servi boy benzetmeleri (Divan edebiyatındaki mazmunlar gibi)
- Rutin olarak dörtlük
- İsimlerin geçtiği bölüm ‘‘TAPŞIRMA’’
4
Q
Dini-Tasavvufi (Tekke Edebiyatı) Halk Edebiyatı
A
- Tasavvufi hareketin başlatıcı ‘‘Hoca Ahmet Yesevi’’
- Eserlerde Arapça-Farsça etkisi
- Kullanılan ölçü aruz-hece
- Kamil insan, eserlerde asıl hedef (ermiş insan)
- Eserlerde allah aşkı sıkça işlenir.
- Dil genellikle sade
- İlahi, nefes, deme, devriye, şathiye, nutuk (Nazım biçimleri)
- Nazım birimi dörtlük
- İslami ilkeler esas
5
Q
Mani
Halk şiiri
A
- 7’li hece ölçüsü
- aaba uyak düzeni (mani tipi uyak olarak da bilinir)
- İlk iki dize doldurma
- Son iki dize asıl kısım
- Kesik Mani (Cinaslı) -> İlk dize 7 heceden azdır.
- Yedekli (Artık) Mani -> Düz mani sonuna 2 dize ekleme 4+2.
- Deyiş (Karşı-beri) Mani -> Karşılıklı atışmaların yapıldığı mani.
6
Q
Türkü
Halk Şiiri
A
- 7-8-11’li hece ölçüsü (genelde 11)
- Bent (asıl bölüm) - Kavuştak (Nakarat)
- Yapısına ve ezgisine göre sınıflandırma
- Bağlama eşliğinde
7
Q
Koşma
Aşık tarzı
A
- 11’li hece ölçüsü
- aaab / abab uyak örgüsü (genelde aaab)
- Türleri
1. Güzelleme -> Karacaoğlan
2. Koçaklama -> Köroğlu, Dadaloğlu
3. Taşlama -> Seyrani
4. Ağıt
8
Q
Semai
Aşık tarzı
A
- 8’li hece ölçüsü
- Tüm özellikleri koşma ile aynı.
9
Q
Varsağı
Aşık Tarzı
A
- Bre, behey, hey (Olmak zorunda)
- Semai ile aynı
- Karacaoğlan
10
Q
Destan (İslamiyet Sonrası)
Aşık Tarzı
A
- Diğer destanla karıştırma
- 11’li-8’li hece ölçüsü (genelde 11)
- Aşık Seyrani - Aşık Ömer
11
Q
İlahi
Tekke Edebiyatı Nazım Türleri
A
- Yunus Emre, Eşrefoğlu Rumi
- Allaha övgü
- Mevleviler (Ayin) der.
- Bektaşiler (Nefes) der.
- Gülşeni (Tapuğ) der.
- Halveti (Durak) der.
- Diğerleri (Cumhur)
- 7’li hece ölçüsü
11
Q
Nefes
Tekke Edebiyatı Nazım Türleri
A
- Pir Sultan Abdal
- Vahdet-i Vücüt anlayışını işler.
12
Q
Devriye
Tekke Edebiyatı Nazım Türleri
A
- Allah’tan gelip Allah’a dönmek.
13
Q
Deme
Tekke Edebiyatı Nazım Türleri
A
- 8’li hece ölçüsü
- Saz eşliğinde
14
Q
Nutuk
Tekke Edebiyatı Nazım Türleri
A
- Tarikata girenleri bilgilendirme
