T.4: KONGRES WIEDEŃSKI I ŚWIĘTE PRZYMIERZE

Question 0

1648 r. – kongres westfalski, pokoje w Osnabruck i Munster

Answer 0

, początek ery suwerennych państw. Proklamowano suwerenność 300 państw niemieckich, uznano niepodległości Szwajcarii, Holandii (miały stworzyć luźną konfederację pod władzą papieża ), sprawy wolności żeglugi,
uznanie kalwinizmu trzecim, obok katolicyzmu i luteranizmu, legalnym wyznaniem w Rzeszy Niemieckiej

Question 1

1555 – Kongres augsburski

Answer 1

– narodziny międzynarodowej ochrony praw człowieka, wolność religii, quius regio, eius religio; kształtuje się reguła, że państwa powinny mieć równy status.

Question 2

1713 r. – traktat z Utrechtu

Answer 2

proklamował zasadę równowagi politycznej; uczestnikami kongresu były: Wielka Brytania wraz z Księstwem Hanoweru, Holandia, Francja, Hiszpania, Bawaria, Prusy i Sabaudia oraz inni.

Question 3

Wystąpienia przedstawicieli nauki:

Answer 3

1. ) Hugo Grocjusz „Wolność mórz”, „O prawie wojny i pokoju” 1625 r.; zwolennik koncepcji prawa naturalnego, ale uważał, że istnieje prawo pozytywne (prawo cywilne)
2. ) naturaliści: Samuel Puffendorf, Jan Christian Wolf, Emelin de Watte (studium dotyczące prawa międzynarodowego)
3. ) pozytywiści: Fryderyk Martens (zbiór traktatów), Korneliusz Burkenscheck

Question 4

umowy kapitulacyjne

Answer 4

• zawierano je pomiędzy państwami chrześcijańskimi i pogańskimi, np.
  1535 r. umowa między Franciszkiem I a Sulejmanem Wspaniałym

Question 5

KONGRES WIEDEŃSKI

Answer 5

(zwany również, ze względu na ogromną liczbę bali Tańczącym Kongresem) – konferencja międzynarodowa przedstawicieli 16 największych państw europejskich, trwająca od września 1814 r. do 9 czerwca 1815 r. w Wiedniu, zwołana w celu rewizji zmian terytorialnych i ustrojowych spowodowanych wybuchem rewolucji francuskiej i wojnami napoleońskimi oraz wypracowania nowych zasad ładu kontynentalnego –> SPRZĄTANIE PO REWOLUCJI FRANCUSKIEJ I NAPOLEONIE

Question 6

Reprezentanci na Kongresie Wiedeńskim

Answer 6

Anglia - książę Artur Wellington, Karol Stewart i Robert Stewart, wicehrabia Castlereagh
Austria - książę Klemens Lothar von Metternich będący ministrem spraw zagranicznych, cesarz Franciszek I i baron Wassenberg
Francja - książę-minister Karol de Talleyrand
Prusy - kanclerz książę Karol August von Hardenberg, Wilhelm von Humboldt oraz król Fryderyk Wilhelm III
Rosja - Karol Nesselrode, Gustaw von Stackelberg, książę Andrzej Razumowski, książę Adam Czartoryski i car Aleksander I

Question 7

Na traktacie:

Answer 7

Na traktacie: 4 złote herby byłych mocarstw!
Komitet Ośmiu, do którego dokooptowano pozostałych sygnatariuszy I pokoju paryskiego, czyli Francję, Hiszpanię, Portugalię i Szwecję. Komitet ten powołał dziesięć komisji roboczych: prawną, statystyczną, ds. Polski, Saksonii, Niemiec, Włoch, Szwajcarii, rang i stopni dyplomatycznych, handlu niewolnikami i żeglugi śródlądowej.

Question 8

Dyplomacja salonowa

Answer 8

– cały XIX wiek, niewielkie grupy decyzyjne w odosobnieniu – rozmowy nieformalne w małych grupach. W odniesieniu do Kongresu, dyplomacja salonowa miała duże zastosowanie.

Question 9

Powstanie nazwy „protokół dyplomatyczny” wiąże się z kongresem wiedeńskim

Answer 9

Kongres wiedeński wprowadził także język francuski jako jedyny język stosunków dyplomatycznych, odpowiedni do prowadzenia negocjacji i zawierania umów i traktatów międzynarodowych – zasady zwyczajowe, obyczajowe – nie spisane.

Question 10

REGULAMIN RANG

Answer 10

Rangi dyplomatyczne – ujednolicenie tytułów i rang przedstawicieli dyplomatycznych wprowadzone przez kongres 19.03. 1815.
W myśl postanowień Aneksu XVII aktu końcowego ustanowiono trzy rangi dyplomatyczne:
I. ambasador nadzwyczajny i pełnomocny, legat lub nuncjusz apostolski
II. poseł nadzwyczajny, minister pełnomocny lub inny pełnomocnik akredytowany przy suwerenach.
III. chargé d’affaires, akredytowany przy ministrze spraw zagranicznych.

Rangi dyplomatyczne ustalone na Kongresie Wiedeńskim zostały potwierdzone przez konwencję wiedeńską o stosunkach dyplomatycznych w 1961

Question 11

Precedencja

Answer 11

łać. precedente (poprzedzać) występuje w dwóch znaczeniach: jest to zarówno porządek pierwszeństwa stanowisk kierowniczych w państwie, jak i kolejność przedstawicieli państw w stosunkach międzynarodowych.
• Zasada ta opiera się na kilku kryteriach, spośród których na czoło wysuwają się klasy, rangi, okres pełnienia funkcji oraz takie normy postępowania jak : gość przed gospodarzem, gość z zagranicy przed gościem z kraju, kobieta przed mężczyzną , straszy przed młodszym.
• Rozróżniamy pierwszeństwo osobiste, pierwszeństwo misji i pierwszeństwo wewnątrz misji.

Question 12

…

Answer 12

W XIX wieku przedstawicieli dyplomatycznych miały tylko mocarstwa (ambasadorowie); pozostałe państwa – II i III ranga.
Ambasadorów państw akredytowanych w danym państwie obowiązywała określona precedencja i etykieta, jednak dzieliły ich widoczne różnice. Dopiero Karta Narodów Zjednoczonych wprowadziła suwerenną równość państw jako naczelną zasadę stosunków międzynarodowych. Istnieją dwa wyjątki od tej zasady - zachowanie przez dyplomację watykańską tytułu nuncjusza apostolskiego i tytuł wysokiego komisarza, przysługujący przedstawicielom wymienianym między państwami członkowskimi Wspólnoty Narodów.

Question 13

PROTOKÓŁ AKWIZYGRAŃSKI

Answer 13

Kongres akwizgrański wprowadził w 1818 rangę ministra rezydenta, stojącą w hierarchii pomiędzy rangą II. i III. Jego odpowiednikiem w dyplomacji Watykanu był internuncjusz (tak nazywano też posłów austriackich w Stambule do 1856). Ministrowie-rezydenci ustanawiani byli głównie w protektoratach i państwach zależnych. Obecnie taka ranga nie istnieje.

Question 14

ŚWIĘTE PRZYMIERZE

Answer 14

Podpisano w 1815 sojusz, tzw. Święte Przymierze. Przystąpiło do niego kilkanaście większych państw (w tym najważniejsze Rosja, Prusy, Austria) i znaczna liczba państewek niemieckich. Inicjatorem przymierza był car Aleksander I. [zawierał: Rosja – car Aleksander I, Austria – Franciszek I, Prusy – Fryderyk Wilhelm II]
Przymierze było próbą stworzenia stałej federacji państw europejskich i oparcia jej na trwałych, chrześcijańskich podstawach. W latach 1816-1817 do Świętego Przymierza zaproszono wszystkie kraje europejskie z wyjątkiem Turcji, jako państwa niechrześcijańskiego. W 1818 do Świętego Przymierza przystąpiła Francja.
8 lutego 1815 uchwalono deklarację o zniesieniu handlu niewolnikami. Opracowano regulamin dyplomatyczny, który po zmianach dokonanych w 1818 obowiązywał do XX wieku.

20 listopada 1815 ogłoszono akt wieczystej neutralności Szwajcarii (zabroniono jej też wystawiania najemników, dopuszczając jedynie służbę w Gwardii Papieskiej).

Question 15

Główne zasady Świętego Przymierza:

Answer 15

równowaga sił tj. wyrzeczenie się podbojów terytorialnych, by stworzyć Europę bez podziałów i sporów
legitymizm – tylko monarchowie z Bożej łaski mogą zasiadać na tronie, nie można było obalić monarchy
restauracja – przewidywała przywrócenie sytuacji terytorialnej i ustrojowej sprzed 1789r. (system rządów absolutnych), podporządkowanie jednemu prawu, w niektórych krajach pozostano przy prawach Kodeksu Napoleona, utrzymywanie porządku w państwie, niedopuszczanie do aktów rewolucyjnych, spisków oraz do obalenia istniejących dynastii.
kompensacja terytorialna dla zwycięzców.

Kres Świętemu Przymierzu położyła rywalizacja Austrii i Rosji na Bałkanach, przede wszystkim zaś neutralność Austrii wobec działań wojennych między Rosją a Anglią i Francją podczas wojny krymskiej w 1854. . Do ostatniej współpracy zbrojnej państw Świętego Przymierza doszło w maju 1849 roku, kiedy to Rosja ( Iwan Paskiewicz) pomogła stłumić powstanie węgierskie. Próby wskrzeszenia Świętego Przymierza, podejmowane przez Ottona von Bismarcka w latach 1872-1884 nie powiodły się.

Question 16

KONGRESY JAKIEŚ INNE (NIE WIEM DO CZEGO):

Answer 16

Pierwszy został zwołany do Akwizgranu i obradował w XI 1818r., czyli w okresie względnego spokoju w Europie.
Podjęto na nim decyzję o złagodzeniu ciężarów nałożonych na Francję w drugim pokoju paryskim.
Zniesiono okupację wschodnich twierdz francuskich, oraz ponownie przyjęto Francję do koncertu mocarstw, w wyniku czego powstała tzw. Pentarchia.
Nie doszło jednak w Akwizgranie do nadania ŚP bardziej zinstytucjonalizowanej struktury, co proponował car Aleksander.
Został podpisany Protokół, który uzupełniał dyplomatyczny regulamin wiedeński. Ustalono w nim, że ministrowie-rezydenci będą tworzyli klasę pośrednią między ministrami stopnia drugiego a charge d’affaires.

Kolejny kongres odbył się w II 1819r. w Karlsbadzie.
Przyjęto na nim wiele istotnych ustaw m. in. ustawę o cenzurze, która nakładała na mocarstwa ŚP obowiązek ograniczania wolnego słowa we wszystkich publikacjach na terenie ich państw.
Ponadto powołano na nim Centralną Komisję Śledczą, która stała się organem wyspecjalizowanym ŚP. Została utworzona dla umocnienia porządku społecznego w Europie. Był to dodatkowy organ, który miał ułatwić przepływ informacji o przestępcach i przestępstwach politycznych oraz emigrantach do Europy wsch.).
Utworzono również Narodowe Kontyngenty Wojskowe, które miały bronić granic ukształtowanych po 1815 r. Miały one prawo do interweniowania w wewnętrzne sprawy państwa członkowskiego na terenie, którego wybuchła rewolucja. Interwencje NKW wykonywane były przynajmniej w dwóch regionach Europy: na półw. Iberyjskim w 1823 r. na zlecenie Kongresu Werońskiego, które wykonała Francja oraz w efekcie kongresu Akwizgrańskiego za ziemiach włoskich.

na kongresie w Weronie w 1822r. kontynuowano wspólną strategię mocarstw. Postanowiono przede wszystkim przywrócić siłą władzę Ferdynanda VII w Hiszpanii.
Potwierdzono zasadę interwencji.
Monarchowie zgodnie więc podpisali protokół, który wskazując na niepokoje w różnych częściach Europy zapowiadał, że ich głównym zadaniem i posłannictwem jest przeciwstawienie się rewolucji

Question 17

CZWÓRPRZYMIERZE. Koncert mocarstw

Answer 17

inaczej Czwórprzymierze. Utworzone 20 listopada 1815 przez Wielką Brytanię, Rosję, Austrię (od 1867 jako Austro-Węgry), Prusy (od 1871 jako Niemcy). W 1818 przystąpiła Francja, następnie po zjednoczeniu w 1861 także Włochy. W przypadku wojny kraje czwórprzymierza miały ustalić wspólną politykę dążącą do zachowania równowagi europejskiej tak, aby żadne państwo nie wybiło się na hegemona. Ostateczny kres temu porozumieniu położył wybuch I wojny światowej w 1914. Jednak już wcześniej doszło do wewnętrznego podziału na dwa przeciwstawne bloki państw: Trójprzymierze (1882; Niemcy, Austro-Węgry, Włochy) i Trójporozumienie (1907; Wielka Brytania, Francja, Rosja).

Question 18

CO SŁYCHAĆ W SPOŁECZNOŚCI MIĘDZYNARODOWEJ W TYM OKRESIE:

Answer 18

Społeczność międzynarodowa poszerzyła się poza Europę: Stany Zjednoczone ( ale doktryna Monroe z 1823 r. nieangażowanie się w spawy europejskie tylko hegemonia w stosunku do państw amerykańskich), hasło „Ameryka dla Amerykanów”,
Turcja (1856 r. kongres paryski, Turcja dopuszczona do tzw. koncertu europejskiego)

Question 19

1856 r. – Kongres paryski

Answer 19

– zakończenie wojny krymskiej

• umiędzynarodowienie Dunaju
• powstanie niepodległej Serbii
• neutralizacja Morza Czarnego
• zasady żeglugi na cieśninach czarnomorskich
• deklaracja dot. wojny morskiej chroniąca własność prywatną

Question 20

1878 r. - I Kongres berliński

Answer 20

na zakończenie wojny rosyjsko - tureckiej:

• proklamowano pełną niepodległość Czarnogóry, Rumunii
• Potwierdzono suwerenność Serbii
• Zapowiedziano niepodległość Bułgarii

Question 21

1885 r. - II Kongres berliński:

Answer 21

• umiędzynarodowienie rzek afrykańskich Kongo i Niger

- państwa europejskie określiły swoje strefy wpływów w Afryce

Question 22

1899 r. - I konferencja pokojowa w Hadze:

Answer 22

• początek kodyfikacji prawa wojennego i prawa sporów międzynarodowych
• przyjęto 3 konwencje haskie, powołano Stały Trybunał Rozjemczy (od 1902 r.) - Rozstrzygał spory na zasadzie postępowania arbitrażowego.

Question 23

1907 r. - II konferencja pokojowa w Hadze

Answer 23

, 13 konwencji dotyczących prawa wojennego i regulowania sporów międzynarodowych

Question 24

1865 r. – powstanie Międzynarodowego Związku Telekomunikacyjnego
1874 r. – Powszechny Związek Pocztowy
1875 r. – Międzynarodowe Biuro Wag i Miar
1864 r. – konwencja genewska ws. polepszenia rannych wojskowych w wojskach lądowych pod
auspicjami MCK
1868 r. – deklaracja petersburska, zakaz używania pocisków rozpryskowych
1890 r. – konwencja dotyczące zwalczania handlu niewolnikami
1904, 1910 r. – konwencje dotyczące zakazu handlu kobietami i dziećmi

Answer 24

…