2. DYPLOMACJA ASYRII Flashcards
LIST DO BABILOŃCZYKÓW :
Asurbanipal uczynił namiestnikiem Babilonu swojego młodszego brata Szamasz-szum-ukina. Ten jednak zaczął proklamować niezależność Babilonu, ogłosił się jego królem i starał się stworzyć koalicję państw zależnych od Asyrii, które przeciwstawią się Asurbanipalowi.
Asurbanipal zwrócił się więc do Babilończyków z orędziem. Obiecał im, że jeżeli przestaną popierać Szamasz-szum-ukina, nie ukarze ich, nie zwiększy daniny oraz pozwoli zachować przywileje handlowe. Babilończycy wypędzili więc Szamasz-szum-ukina, który schronił się w Nipue.
…
- pismo klinowe – zbiory biblioteki Sarogonidów
- odezwy do miast (list do Babilończyków, list gończy)
- tajne raporty pełnomocników królewskich
LIST GOŃCZY:
W kolejnym liście do Babilończyków, Asurbanipal zażądał wydania wszystkich buntowników, a przede wszystkim swojego brata. Pisał, że kto go schwyta i dostarczy żywego lub martwego, otrzyma wielką nagrodę (tyle złota ile waży Szamasz-szum-ukin). W ten sposób Asurbanipal wysłał pierwszy list gończy, co poskutkowało.
- DYPLOMACJA INDII. PRAWA MANU
- Manu był protoplastą Ariów
- Prawa Manu to kodeks praw i obowiązków Ariów, który zawiera też wiele rozważań filozoficznych, religijnych i moralnych oraz zasad kierowania państwem (dużo uwagi poświęca dyplomacji)
- Wg. Hinduskiej tradycji są one pochodzenia boskiego
- W znanej, wierszowanej formie zostały spisane w I w. p.n.e. w starym (klasycznym) sanskrycie
Treść:
- Sztuka dyplomacji powinna polegać na zapobieganiu wojnom i umacnianiu pokoju z innymi państwami.
- Nakaz rozstrzygania nawet najtrudniejszych problemów między państwami w drodze negocjacji i kompromisów (użycie lub groźba użycia siły jako ostateczność)
- Pokój i wojna zależą przede wszystkim od przedstawicieli państwa, czyli posłów
- Należy starannie i ostrożnie wybierać posłów, którzy powinni:
a. w podeszłym wieku
b. reprezentacyjny
c. elokwentny
d. obowiązkowy
e. uczciwy
f. obdarzony dobrą pamięcią
g. dobrze wykształcony i mądry
Mieć wspaniałą pamięć
h. Potrafić prawidłowo oceniać sytuację i rozpoznawać intencje obcych władców po słowach, gestach i mimice
NAUKI KAUTILLI – ARTMASASTRA/ARTHASIASTRA:
Kautilia – zwany też Czanakią i Wisznugpuntą był największym teoretykiem i praktykiem hinduskiej dyplomacji i jednym z pierwszych politologów. Żył ok. 2 i pół tysiąca lat temu, był kaleką i słynął z brzydoty. Był głównym doradcą, a potem ministrem Czandragupty, któremu za pomocą intryg pomógł zdobyć władzę.
- DYPLOMACJA GRECJI. PROKESENIA:
Proksenia – prawo gościnności i opieki; najstarsza instytucja greckiej dyplomacji; jest to pierwsze w dziejach prawo konsularne.
Pilagorzy – polityczni przedstawiciele państw sprzymierzonych.
- W każdym greckim polis istnieli proksenowie, którzy opiekowali się obywatelami innych miast
- Opieka była podejmowana z inicjatywy własnej lub kontrahentów
- Opieka obejmowała goszczenie i wszelką inną pomoc, zwłaszcza wobec posłów i przedstawicieli handlowych, także w dość częstych sprawach sądowych
Proksenowie:
- Zazwyczaj zamożni obywatele, cieszący się wpływami w swoim polis
- Funkcję pełnili honorowo – starożytni odpowiednik dzisiejszych konsulów honorowych
- Państwo, nad którego obywatelami i przedstawicielami sprawowali u siebie opiekę, wynagradzało ich różnymi zaszczytami i szczególną przychylnością wobec ich interesów na swoim terenie
AMFIKTONIE
Amfiktonia – instytucja uznawana za początki prawa międzynarodowego, powstała prawdopodobnie przed proksenią.
• Związki te miały na celu ochronę wspólnych miejsc kultu i organizowanie wspólnych uroczystości religijnych
• Świątynie i znajdujące się przy nich gaje i majątki ziemskie uważano za święte, a ich naruszenie traktowano jako świętokradztwo zagrożone najwyższymi karami
Najważniejsze amfiktionie:
- Związek Delficki – związek 12 miast i plemion greckich dla ochrony świątyni Apollina w Delfach
- Związek Termopilski – dla ochrony świątyni Demeter w Termopilach
potem połączyły się w jedną
• Związek Delficko-Termopilski, która wywierała wielki wpływ na Grecję i ustanowiła podstawowe normy w stosunkach między należącymi do niej państwami, przetrwał ponad 500 lat
• Heksapolis – związek sześciu miast skupionych wokół świątyni Apollina na Knidos
• Amfiktonia skupiona wokół świątyni Apollina na Delos
• związek miast wokół świątyni Posejdona na Kalaurii
•
Przedstawiciele państw, należących do amfiktionii, składali przysięgę, która była porozumieniem religijno-politycznym zobowiązującym do:
• nie burzenia miast należących do amfiktionii
• nie odcinania wody w czasie pokoju i wojny
• wystąpienia wspólnie przeciw temu, kto złamie przysięgę i zniszczenia jego miasta
• karania każdego, kto naruszy własność boga
Struktura i organizacja:
- Zgromadzenie Ogólne przedstawicieli państw-członków
- Świątynią zarządzali hieromnemoni – opiekuni miejsca kultu:
a. Powoływano ich 24
b. Organizowali uroczystości religijne
c. Na czas uroczystości religijnych ogłaszali boski pokój między wszystkimi państwami-członkami - Przedstawiciele państw członkowskich osądzali też przypadki naruszenia zobowiązań i ogłaszali „święte wojny” przeciwko przeniewiercom
- Szczególna rola kapłanów świątyni (zwłaszcza delfickiej):
a. W imieniu Appollina zatwierdzali i przechowywali umowy zawarte między państwami członkowskimi
b. Szczególny wpływ wywierali na państwa za pomocą świętych wróżb:
i. Władze państw zwracały się o nie w najważniejszych sprawach, zwłaszcza pokoju i wojny
ii. Na ogół państwa kierowały się radami wróżb
iii. Wróżby przekazywane były w tajemniczej aurze w połączeniu z ofiarami religijnymi, ale treść ważniejszych wróżb układali kapłani
iiii. Wróżby nie zachęcały do wojen, uczyły ostrożności i wstrzemięźliwego postępowania
v. W kłopotliwych kwestiach nie dawały odpowiedzi wprost, co dawało czas do namysłu i wymagało zastanowienia jak je interpretować
SYMACHIE:
Symachie – trwałe związki między państwami, o charakterze sojuszów wielostronnych, mające w zamierzeniach obronne, a więc pokojowe cele.
Epimache – późniejsze związki o celach raczej agresywnych
Największe i najtrwalsze symmachie:
- Związek Peloponeski:
a. Powstał w VI w. p.n.e.
b. Wielostronny sojusz miast i wiejskich gmin Peloponezu dla zabezpieczenia ich interesów przed bogatymi i ekspansywnymi miastami-państwami z kontynentu i wysp
c. Wspólnym organem było Zgromadzenie Ogólne, w którym każde miasto lub gmina (niezależnie od potencjału) miały po jednym głosie – uchwały zapadały większością głosów
d. W rzeczywistości ugrupowany wokół hegemona: oligarchicznej i zmilitaryzowanej Sparty - Związek Delijski (Morski):
a. Wielostronny sojusz zawiązany w toku wojen z Persją
b. Udział w sojuszu łączył się z wnoszeniem dani, zależnych od potencjału
c. Daniny wnosiło się do wspólnej kasy znajdującej się na wyspie Delos (stąd nazwa)
d. W rzeczywistości zgrupowany wokół hegemona: najsilniejszych Aten
Wojny Symachii:
- Wojna z Persją
- Wojny Peloponeskie (domowe) – toczyły się między obiema Symachiami o to, kto będzie dominował nad Grecją: Sparta czy Ateny
Późniejsze symmachie (przykłady pokojowej dyplomacji wielostronnej):
- Związek Etolski – IV w. p.n.e.
- Związek Achajski – III w. p.n.e. –grupował miasta achajskie
• te symachie miały rzeczywiście tylko obronny charakter
• przestrzegały pełnego równouprawnienia członków
• kierowały nimi Rady Związkowe
• Rady Związkowe wybierały strategów, czyli wspólnych wodzów sił zbrojnych – gramateosów – jakby generalni sekretarze polityczni - Związek Beocki
MISJA TEMISTOKLESA:
Temistokles – wybitny polityk Ateński
- Po wojnie z Persją Sparta żąda od Aten i innych państw miast Związku Morskiego rezygnacji z odbudowy murów (by zapewnić sobie supremację).
- Bez murów miasta te byłyby na łasce silnej militarnie Sparty.
- Aten nie stać jednak na otwarty konflikt ze Spartą.
- Temistokles rozpoczyna misję.
- Temistokles oficjalnie udaje się do Sparty, by przedyskutować jej żądania (przed wyjazdem nakazuje w Atenach szybką odbudowę murów).
- Po powolnej podróży Temistokles pojawia się w Sparcie i udaje poważną chorobę (przez co nie może podjąć rozmów).
- Po wyzdrowieniu okazuje się, że jego misja nie ma pełnomocnictw do rokowań, więc znowu trzeba ją odłożyć.
- Władze Sparty dowiadują się, że mury są budowane.
- Temistokles oświadcza, że nie wie nic o murach i radzi wysłać poselstwo dla wyjaśnienia sytuacji (radzi też Ateńczykom by przetrzymali posłów Sparty do jego powrotu).
- Mury są dostatecznie silne by się bronić.
- Temistokles oświadcza Sparcie, że rokowania w tej kwestii nie mają już sensu.
Perykles miał projektu zjazdu panhelleńskiego, ale udało się go zrealizować dopiero w 432 r. p. n.e. na konferencji związkowej w Sparcie.
POSŁOWIE :
• wybierani przez Zgromadzenie Ludowe
• mężczyźni powyżej 50 roku życia, zamożni, cieszący się autorytetem, mający proksenów w innych miastach
• udzielano im diet poselskich, przysługiwała im służba
• początkowa równość ustąpiła wybieraniu posła głównego – archipresbeutesa
• posiadali listy polecające – symbola
• posiadali instrukcje – dwie tabliczki pokryte woskiem, złożone razem z napisem DIPLOMATA
• zadania posłów: poszukiwanie sojuszy, kwestie religijno-kulturowe i gospodarcze
• odpowiedzialność posłów za misję:
o za dobrze wykonane zadanie: nagroda w postaci wieńca laurowego, bankietu lub poczucie własnej wartości
o za źle wykonane zadanie: strata majątku a nawet śmierć
Etykieta hellenistyczna
- dyplomaci powinni:
• nie ujawniać uczuć, ukrywać radość i gniew
• nie przerywać rozmówcy(Filip V)
• zawsze zachowywać spokój
• powstrzymywać się od ironii
• nie obżerać się i nie upijać w czasie uczt
• cechy dyplomaty: opanowanie, ogłada towarzyska, uprzejmość
