Systeem aarde H1 Flashcards
aardbeving
Trilling van de aarde door het plotseling verschuiven van stukken van de aardkorst of van de eronder liggende mantel.
aardkorst
De stijve, harde buitenkant van de aarde.
actualiteitsbeginsel
Het principe dat ervan uitgaat dat natuurwetten in het verleden en het heden dezelfde zijn.
asthenosfeer
Het bovenste deel van de mantel tussen de ondermantel en de lithosfeer.
basalt
Stollingsgesteente dat ontstaat door snelle afkoeling van lava bij een vulkaanuitbarsting, waardoor kleine kristallen ontstaan.
bekken
Lagere delen in de aardplaten die door de verschillende rek- en duwkrachten in de platen als geheel langzaam naar beneden bewegen of een laagte vormen.
breukgebergte
Gebergte dat ontstaat in een gebied met een sterke breukactiviteit.
caldera
Zeer grote vulkaankrater die is ontstaan door het instorten van het dak van een leeggelopen magmakamer.
compressie
Verschijnsel dat optreedt als een aardplaat ineen wordt geperst of als twee aardplaten op elkaar worden geperst onder invloed van platentektoniek.
convectiestroom
Bewegend heet magma in de mantel van de aarde.
convergente plaatgrens
Grens tussen twee platen die naar elkaar toe bewegen.
convergentie
Het naar elkaar toe bewegen van platen.
divergente plaatgrens
Grens tussen twee platen die van elkaar af bewegen.
divergentie
Het van elkaar af bewegen van platen.
effusieve eruptive
Rustige vulkaanuitbarsting.
epicentrum
Plaats aan het aardoppervlak loodrecht boven het hypocentrum.
eruptie
Vulkaanuitbarsting.
explosieve eruptie
Heftige vulkaanuitbarsting van taaie lava, vulkaanbommen en as die ontstaat onder invloed van hoge gasdruk of als het magma in contact komt met water.
gebergtevorming
Het ontstaan van gebergten onder invloed van platentektoniek.
geologische tijdschaal
De indeling van de 4,6 miljard jaar durende geschiedenis van de aarde in geologische tijdperken.
gesteente
Vaste stoffen die de aardkorst en het bovenste gedeelte van de mantel vormen.
granite
Stollingsgesteente dat ontstaat door langzame afkoeling van magma in de aardkorst, waardoor grote kristallen ontstaan.
horst
Hoger gelegen gebied tussen twee breuken.
hotspot
De hete plek in de asthenosfeer en lithosfeer boven de mantelpluim.
hypocentrum
Het punt in de ondergrond waar de aardbeving ontstaat.
kern
Binnenste deel van de aarde.
lava
Magma dat aan het aardoppervlak komt.
lithosfeer
De buitenste schil van de aarde, bestaande uit de aardkorst en het vaste, buitenste gedeelte van de aardmantel.
magmakamer
Herkomstgebied van magma in de aardkorst.
magnitude
De energie die vrijkomt bij een aardbeving uitgedrukt in een getal van 0 tot 10.
mantel
Deel van de aarde tussen de kern en de aardkorst.
mid-oceanische rug
Onderzeese gebergteketen die ontstaan is doordat mantelmateriaal midden in de oceanen over een grote lengte omhoog komt.
momentmagnitudeschaal
Schaal waarmee de magnitude van een aardbeving wordt aangegeven.
platentektoniek
De processen waarbij platen ontstaan, bewegen en verdwijnen.
plooiingsgebergte
Gebergte dat is ontstaan door de plooiing van delen van de aardkorst.
rek
Verschijnsel dat optreedt als een aardplaat uit elkaar wordt getrokken onder invloed van platentektoniek.
ridge push
Het proces dat onder invloed van de zwaartekracht de oceanische plaat van de hete en hoog liggende mid-oceanische rug afglijdt.
riftschouder
Een langgerekte, bergachtige, hoger liggende zone, aan weerszijden van een riftvallei (die ontstaat onder invloed van de hitte van het magma vlak onder de lithosfeer).
riftvallei
Een langgerekte vallei die ontstaat, doordat bij een divergente plaatgrens blokken langs breuklijnen naar beneden zakken.
schildvulkaan
Vulkaan met een brede basis en zeer flauwe hellingen die uit dunne, vloeibare lava is ontstaan.
slab pull
Het proces dat onder invloed van de zwaartekracht een afgekoeld en zwaar geworden deel van een oceanische plaat wegzakt in de asthenosfeer. De oceanische plaat trekt daarbij een hele aardplaat mee. Dit is de belangrijkste aandrijvende kracht van de platentektoniek.
slenk
Een laagte die ontstaat doordat een blokvormig deel van de aardkorst wegzakt langs breukvlakken.
stratovulkaan
Vulkaantype met steile hellingen waarvan de kegel is opgebouwd uit afwisselend as- en lavalagen. Heet ook samengestelde vulkaan.
subductie
Het wegzakken van een oceanische plaat in de asthenosfeer, onder een andere plaat.
subductiezone
Het gebied waar een afgekoelde oceanische plaat door de zwaartekracht de mantel inzakt onder een andere oceanische plaat of onder een continentale plaat.
transforme plaatgrens
Grens waar platen langs elkaar schuiven.
trog
Langgerekte, diepe kloof langs de rand van duikende oceanische platen.
tsunami
Hoge golf bij de kust die ontstaat door een aardbeving in de oceanische lithosfeer.
viscositeit
Een maat voor de stroperigheid van een stof.
vulkanisme
Verschijnsel waarbij heet magma uit de diepe ondergrond naar boven beweegt.
