Study Guide 4

Question 1

Ilahad ang mga pinakabatayang impormasyón tungkol sa pamilyang pinagmulan ni José Rizal:

Ano ang buong pangalan ni Rizal?

Answer 1

José Protacio Mercado Rizal y Alonso Realonda

Question 2

Magulang ni Rizal?

Answer 2

Francisco Mercado Rizal at Doña Teodora Alonso

Question 3

Saan isinilang si Rizal?

Answer 3

Hacienda de Calamba, Laguna

Parehong taga- Biñang ang mga magulang ni José, ngunit dumayo at Calamba.

Question 4

Kialan ipinangak si Jose Rizal?

Answer 4

Hunyo 19, 1861

Question 5

Detalye tungkol sa ama ni Rizal

Answer 5

Ang angkan ng ama ni José, ang mga Mercado, ay mga mangangalakal (gaya ng sinasabi ng kanilang apelyido) bago napunta sa agrikultura. Tatlong beses na nagsilbing gobernadorcillo ng Biñang ang ama nitong si Don Juan Mercado.

Lumipat si Don Francisco Mercado sa Calamba at umupa sa mga lupaing pagmamay-ari ng mga prayleng Dominikano. Ayon kay Schumacher (1991, 18), lampas 390 ektarya ang lupang inuupahan ng mga Mercado noong dantaon 19. Nakapagpatayo siya ng dalawang bahay-na-bato malapit sa simbahan, nag-ari ng karwahe at aklatan, at nakapagpadala ng mga anak sa Maynila at Espanya para mag-aral. Bukod sa pagsasaka, lumalahok rin ang mga Mercado sa pulitikang lokál, na pribilehiyo ng mga may ari-arian at nakapag-aral.

Question 6

Detalye tungkol sa Nanay ni Rizal

Answer 6

Higit na distinggido at edukado ang mga Alonso. Ayon kay José, “dating kinatawan sa Cortés” ang ama ni Doña Teodora na si Don Lorenzo Alberto Alonso. Parehong naging gobernadorcillo ng Biñang sina Don Lorenzo Alberto at ang ama nitong si Don Cipriano. Ang lolo sa ina ni Doña Teodora, si Don Manuel de Quintos ay isang kilalang abogado sa Maynila. Si Don Jose Alberto, kapatid ni Teodora, ay caballero ng Orden de la Isabela Católica. Nag-aral siya sa Europa at marunong magsalita ng Espanyol, Pransés, Alemán, at Inglés. Nag-aral si Doña Teodora sa Colegio de Santa Rosa sa Maynila. Ayon mismo kay José, isa siyang matemátika at una niyang guro sa pagkatha sa wikang Espanyol.

Question 7

Pang ilan si Rizal sa magkakapatid

Answer 7

Pampito si José sa labing-isang magkakapatid: Saturnina (1850),
Paciano (1851),
Narcisa (1852),
Olimpia (1855),
Lucía (1857),
María (1859),
José (1861),
Concepción (1862),
Josefa (1865),
Trinidad (1868) at
Soledad (1870).

Question 8

Saan nag-aral ang mga babaeng kapatid ni Rizal

Answer 8

Colegio de la Inmaculada Concepción (“Concordia”)

Question 9

Saan nag-aral si Paciano

Answer 9

Colegio de San Jose ngunit kinailangan niyang huminto at umuwi dahil matalik siyang kaibigan ng pinaslang na P. José Burgos.

Question 10

Ano qng estado sa lipunan ng pamilya ni Rizal

Answer 10

Ang mga Mercado Rizal ay inquilino (umuupa at nagsasaka ng malawak na lupaing agrikultural), principál (nakakaboto, humahawak ng posisyon sa pamahalaang lókal, nangongolekta ng buwis, at prominente), at ilustrado (nagkamit ng pormal na edukasyón).

Question 11

Saan unang minahal ni Rizal ang karunungan?

Answer 11

Sa tahanan ng Mercado Rizal unang minahal ni José ang karunungan (e.g. may pribadong aklatan na may higit sa 1,000 aklat; pinag-aral silang magkakapatid sa mga colegio at sa kaso ni Jose, maging sa universidad).
Naroon din ang mga pinakamaaga niyang karanasan sa paglikha at pagkatha. Natuto siyang gumuhit, magpinta at maglilok sa bahay-kubong palaruan nila, na nakatirik sa malawak nilang bakuran. Marapat bigyang-diin na sining at panitikan ang gagamitin niyang midyum sa pagpapahayag ng kanyang patriotismo at nasyonalismo sa hinaharap).

Question 12

Ilahad ang mga pinakabatayang impormasyón tungkol sa edukasyon ng batang Rizal.

Answer 12

1870-Sa gulang na 9 na taon, iniwan ni José ang Calamba upang mag- aral sa Biñan.

1872-Pagkaraan ng dalawang taon, nagtungo siya sa Maynila at nag- aral sa Ateneo Municipal de Manila (1872- 1877).

Mahalagang impluwensya sa edukasyón at pagkatao ni Rizal ang mga Heswita (“utang niyang halos lahat…”).

Bago pa man pumasok sa Ateneo, madasalin at debotong Katoliko na si Rizal dahil sa kanyang ina. Sa Ateneo, naging kasapi siya ng Cofradía de Nuestra Señora (Sodality of our Lady) at Apostolado de la Oración (Apostleship of Prayer).

Sa Ateneo, napukaw ang interés niya sa literatura at historia. Si P. FRANCISCO DE PAULA SANCHEZ, SJ ang naghasa sa kakayahan niyang sumulat ng mga TULA AT DULA. Ayon kay Rizal, “umunlad ang kanyang sentimyentong patriotiko” sa huling niyang taon sa Ateneo (cf. papel ng mga colegió sa paggising patriotismo at naciónalismo sa nakaraang lektura).

Question 13

Nakamot ni Rizal ang kanyang _______ sa Ateneo sa gulang na 15.

Answer 13

Bachiller en Artes

Question 14

Si Rizal ang pinakamahusay na mag-aaral sa ____ (bilang) na mag-aaral na nagtapos noong _______

Answer 14

12, 1877

Question 15

Pumasok sa anong unibersidad si Rizal noong 1877?

Answer 15

Universidad de Santo Tomás (1877-1882).

Question 16

Anong kurso kinuha ni Rizal sa Universidad de Santo Tomas?

Answer 16

Filosofía y Letras sa unang taon bago lumipat ng Medicina (1878). Kasabay ng pag-aaral niya sa Santo Tomás, kumuha rin siya ng kurso sa AGRIMENSURA (land surveying) sa ATENEO (1877-1878).

Question 17

Mas gusto ni Rizal ang ______ ng mga Heswita

Answer 17

Ratio Studiorium

Question 18

Higit na interes ni Rizal ang ______ kaysa ______

Answer 18

humanidades, ciencias/ medicina. (ayon sa Memorias de un estudiante de manila)

Question 19

Ilahad ang tatlong halimbawa ng inhustisya na naranasan niya sa kanyang pagkabata.

Answer 19

Una, ang dalawang taóng pagkakakulong ni Doña Teodora dahil sa paratang ng hipa na nakipagsabwatan ito sa kapatid upang lasunin siya (1872).

Ikalawa, ang paglatigo sa kanya ng tenyente ng Guardia Civil dahil lamang hindi niya ito nakita sa dilim ng gabi (bakasyon ng 1878).

At ikatlo, ang diskriminasyong naranasan niya nang magwagi siya ng unang gantimpala para sa El Consejo de los Dioses (1880).

Question 20

Ano ang Memorias de un estudiante de Manila? Bakit ito mahalaga sa pag-aaral ng buhay ni Rizal?

Answer 20

Ang Memorias ay kuwadernong (mas journal kaysa diary) naglalaman ng kanyang mga salaysay ng pagkabata, mula kapanganakan hanggang sa “una niyang pag-ibig” (Segunda Katigbak ng Lipa, Batangas).

Sinimulan niyang isulat at tipunin ang mga ito noong siya’y 17 taong gulang.

Karamihan sa nalalaman natin tungkol sa yugtong ito ng buhay niya ay siya mismo ang nagkuwento sa Memorias. Hindi matatawaran ang halaga nito bilang isang primaryang batis (primary source) sa pag-aaral ng buhay niya.

Question 21

Anu-anong mga interesanteng bagay ang natuklasan mo sa pagbabasa ng Memorias de un estudiante de Manila? Batay sa iyong nabasa, paano mo ilalarawan ang personalidad ng batang Rizal? Papaanong naiiba ang pagbabasa nito kumpara sa pagbabasa ng mga talambuhay niya?

Question 22

Bukod sa Memorias, anu-ano pang akda ni Rizal ang tinalakay natin sa araling ito? Paano ba natin dapat tingnan ang mga akdang ito ng kanyang pagkabata?

Answer 22

Bukod sa Memorias, tinalakay rin natin ang A La Juventud Filipina (1879), El Consejo de los Dioses (1880), at Junto al Pasig (1880).
Nagwagi ng mga pangunahing premyo sa patimpalak ng Liceo Artistico Literario de Manila ang A La Juventud Filipina (tula) at El Consejo de los Dioses (alegoryang may isang yugto). Isinulat naman ang Junto al Pasig (zarzuelang nakaberso) upang itanghal sa pagdiriwang ng pista ng Inmaculada Concepción sa Ateneo.
Kailangan nating basahin at pahalagahan ang mga ito una muna bilang mga akdang pampanitikan. Mamamalas natin sa mga ito ang pambihirang husay ng batang Rizal sa pagkatha. Sang-ayon ako sa pagtatasa ni Virgilio S. Almario sa dalawang dula. Na parehong makikita sa mga akdang ito ang pagiging Tagalog (Pilipino) at kolonyal ni Rizal. Ibig sabihin, isang Pilipinong ilustradon na hinubog ng kultura at edukasyong Espanyol.
Madalas pahalagahan ang A la Juventud Filipina bilang maagang ekspresyón ng nasyonalismo ni Rizal. Interesante naman ang Junto al Pasig dahil sa taglay nitong tuligsa sa kolonyalismo at Kristiyanismo, na ipinabigkas ni Rizal kay Satanas. Bagama’t nagwagi pa rin ang mga batang Kristiyano sa katapusan ng dula, ang tema ng mapaminsalang epekto ng kolonyalismo ay muling lilitaw sa mga akda ni Rizal kapag propagandista na siya sa Europa sa susunod na dekada.
Ngunit sa pangkabuuan, kailangan nating tandaan na wala pang malinaw na artikulasyon ng patriotismo/nasyonalismo sa mga akdang ito.

Question 23

Kronolohiya batay sa Memorias

Answer 23

1870 – nag-aral sa Biñan sa ilalim ni
Maestro Justiniano Aquino Cruz
• 1872 – dinakip si Doña Teodora sa ‘pakikipagsabwatan’ upang lasunin ang kanyang hipag
• Pebrero 17, 1872 – pagbitay sa GOMBURZA
• Hunyo 1872 – pumasok sa Ateneo Municipal de Manila

1872-1877 – Bachiller en artes sa Ateneo (sobresaliente ang lahat ng grado; 5 medalya sa araw ng pagtatapos sa edad na 15 )
• bakasyon ng 1878 – pagmamalupit ng teniente ng Guardia Civil
• 1878 – nagtapos bilang Perito Agrimensor (land surveyor) sa Ateneo