Studietaak 7- Causaliteit

Question 1

Causaliteit

Answer 1

De relatie waarbij de ene gebeurtenis de oorzaak is van een andere.

Question 2

Causale keten

Answer 2

Een reeks van oorzaken en gevolgen, zoals: “Roken → Longkanker”.

Question 3

Correlatie vs. causaliteit

Answer 3

Correlatie = samenhang, causaliteit = oorzaak-gevolg. Niet elke correlatie is causaal!

Question 4

New-school bullshit

Answer 4

Misleidende informatie met pseudo-wetenschappelijke data om causaliteit te suggereren.

Question 5

Populatieniveau vs. individueel niveau

Answer 5

Psychologisch onderzoek richt zich vaak op gemiddelde causale relaties binnen een populatie.

Question 6

Causale verklaring

Answer 6

Het identificeren van een oorzaak-gevolgrelatie binnen een fenomeen.

Question 7

Causale relaties in psychologie

Answer 7

Meestal gebaseerd op variabelen op groepsniveau, omdat onderzoek vaak niet op individuen gericht is.

Question 8

Waarom hoeven kinderen niet geleerd te worden om hun omgeving te ontdekken?

Answer 8

Dit proces verloopt vanzelf bij een normale ontwikkeling. Baby’s onderzoeken hun omgeving en leren door ervaring patronen herkennen.

Question 9

Wat toont onderzoek aan over het begrip van causaliteit bij baby’s?

Answer 9

Baby’s van vier maanden begrijpen dat een losgelaten doos valt, maar pas bij zes à zeven maanden snappen ze dat een doos op het randje van een tafel ook zal vallen.

Question 10

Wat is causaliteit volgens Mackie (1980)?

Answer 10

The cement of the universe” – het concept dat gebeurtenissen in de wereld met elkaar verbindt door oorzaken en gevolgen te verklaren.

Question 11

Waarom is causaliteit belangrijk in wetenschappelijk onderzoek?

Answer 11

Het helpt verklaren welke gebeurtenissen oorzakelijk verband houden en voorkomt dat correlaties onterecht als causale relaties worden gezien.

Question 12

Wat is het risico van ‘new-school bullshit’ volgens Bergstrom & West (2020)?

Answer 12

Misleidende informatie met statistische gegevens die een onterecht wetenschappelijk fundament suggereren.

Question 13

Wat is een causale keten?

Answer 13

Een reeks gebeurtenissen of variabelen waarbij een eerdere gebeurtenis (gedeeltelijk) de volgende bepaalt. Bijvoorbeeld: Roken (C) → Longkanker (D).

Question 14

Wat is het verschil tussen correlatie en causaliteit?

Answer 14

Correlatie betekent dat twee variabelen samenhangen, maar niet per se dat de ene de andere veroorzaakt.

Question 15

Wat is een voorbeeld van een specifieke causale relatie tussen gebeurtenissen?

Answer 15

De berichtgeving over een lockdown (A) veroorzaakte hamstergedrag (B).”

Question 16

Wat is een voorbeeld van een causale relatie tussen variabelen op populatieniveau?

Answer 16

De mate van negatieve stemming gedurende de dag (G) beïnvloedt de hoeveelheid alcoholconsumptie ’s avonds (H).”

Question 17

Waarom focust psychologie vaak op causale relaties op populatieniveau?

Answer 17

Onderzoek vergelijkt groepen, waardoor conclusies meestal betrekking hebben op gemiddelden binnen een populatie, niet op individuele gevallen.

Question 18

Causaliteit

Answer 18

De relatie waarbij de ene gebeurtenis de oorzaak is van een andere.

Question 19

Causale keten

Answer 19

Een reeks van oorzaken en gevolgen, zoals: “Roken → Longkanker”.

Question 20

Correlatie vs. causaliteit

Answer 20

Correlatie = samenhang, causaliteit = oorzaak-gevolg. Niet elke correlatie is causaal!

Question 21

New-school bullshit

Answer 21

Misleidende informatie met pseudo-wetenschappelijke data om causaliteit te suggereren.

Question 22

Populatieniveau vs. individueel niveau

Answer 22

Psychologisch onderzoek richt zich vaak op gemiddelde causale relaties binnen een populatie.

Question 23

Causale verklaring

Answer 23

Het identificeren van een oorzaak-gevolgrelatie binnen een fenomeen

Question 24

Causale relaties in psychologie

Answer 24

Meestal gebaseerd op variabelen op groepsniveau, omdat onderzoek vaak niet op individuen gericht is.

Question 25

Wat moet je in kaart brengen om te bepalen of een effect causaal is?

Answer 25

Zowel de feitelijke uitkomst (bijv. kans op longkanker bij rokers) als de contrafeitelijke uitkomst (kans op longkanker als deze mensen níet hadden gerookt).

Question 26

Wat is een contrafeitelijke (counterfactual) uitspraak?

Answer 26

Een uitspraak die redeneert vanuit een alternatieve situatie die tegengesteld is aan de feitelijke situatie.

Question 27

Hoe herken je een contrafeitelijke uitspraak?

Answer 27

Aan het gebruik van ‘zou’, bijvoorbeeld: "Als deze persoon niet had gerookt, zou hij dan longkanker hebben gekregen?"

Question 28

Waarom is het lastig om causale uitspraken te doen?

Answer 28

Omdat we de contrafeitelijke uitkomst nooit kunnen observeren; we weten niet wat er zou zijn gebeurd in de alternatieve situatie.

Question 29

Wat is de kern van causale gevolgtrekkingen volgens Holland (1986)?

Answer 29

Ze vereisen een vergelijking tussen de feitelijke en contrafeitelijke uitkomst, maar counterfactuals zijn niet observeerbaar.

Question 30

Wat betekent P(longkanker | roken) en P(longkanker | niet roken)?

Answer 30

De kans op longkanker bij rokers vs. de kans op longkanker als precies diezelfde mensen niet hadden gerookt.

Question 31

Feitelijke uitkomst

Answer 31

De werkelijke gebeurtenis, zoals "deze persoon heeft gerookt en kreeg longkanker."

Question 32

Contrafeitelijke (counterfactual) uitkomst

Answer 32

De hypothetische uitkomst in een alternatieve situatie, zoals "zou deze persoon ook longkanker hebben gekregen als hij niet had gerookt?"

Question 33

Causale gevolgtrekking

Answer 33

Het proces van het vergelijken van feitelijke en contrafeitelijke uitkomsten om causaliteit vast te stellen.

Question 34

Probleem bij causale uitspraken

Answer 34

We kunnen de contrafeitelijke uitkomst nooit direct observeren, wat causale gevolgtrekking bemoeilijkt.

Question 35

Wat is correlatie?

Answer 35

Een verband tussen twee gebeurtenissen waarbij de ene vaker of minder vaak voorkomt in combinatie met de andere.

Question 36

Betekent correlatie automatisch causaliteit?

Answer 36

Nee, correlatie wijst op een statistisch verband, maar zegt niets over oorzaak en gevolg.

Question 37

Wat betekent het dat correlatie symmetrisch is?

Answer 37

De correlatie tussen A en B is hetzelfde als die tussen B en A; de volgorde maakt niet uit.

Question 38

Wat betekent het dat causaliteit asymmetrisch is?

Answer 38

Een oorzaak leidt tot een gevolg, maar het gevolg leidt niet terug tot de oorzaak.

Question 39

Waarom is correlatie alleen niet voldoende om causaliteit vast te stellen?

Answer 39

Omdat de vergelijking met de contrafeitelijke (counterfactual) uitkomst ontbreekt.

Question 40

Wat is een voorbeeld van asymmetrische causaliteit?

Answer 40

Ernstig ziek zijn kan overlijden veroorzaken, maar overlijden veroorzaakt geen ernstige ziekte.

Question 41

Symmetrie van correlatie

Answer 41

De volgorde van variabelen maakt statistisch gezien niet uit (A ↔ B).

Question 42

Asymmetrie van causaliteit

Answer 42

en oorzaak leidt tot een gevolg, maar niet andersom (A → B, maar niet B → A).

Question 43

Statistische afhankelijkheid

Answer 43

Wanneer de kans op gebeurtenis P afhangt van de aanwezigheid van gebeurtenis Q.

Question 45

Counterfactuals in causaliteit

Answer 45

Om causaliteit vast te stellen, moet je nagaan wat er zou gebeuren in de afwezigheid van de mogelijke oorzaak.

Question 46

Wat zijn de twee kenmerken van causale relaties volgens Potochnik et al. (2019)?

Answer 46

1) Difference-making: de ene gebeurtenis maakt verschil voor de andere. (2) Fysieke overdracht van energie.

Question 47

Wat betekent difference-making in causaliteit?

Answer 47

Een gebeurtenis wordt als oorzaak gezien als deze een verschil maakt in het optreden van een andere gebeurtenis.

Question 48

Wat is het verschil tussen difference-making en de overdracht van energie als kenmerk van causaliteit?

Answer 48

Difference-making kijkt alleen naar of een gebeurtenis verschil maakt, terwijl de overdracht van energie een fysiek mechanisme impliceert.

Question 49

Hoe speelt difference-making een rol in psychologische experimenten?

Answer 49

In experimenten wordt een onafhankelijke variabele gemanipuleerd om te zien of dit verschil maakt in de afhankelijke variabele.

Question 50

Hoe laat difference-making het verschil zien tussen correlatie en causaliteit?

Answer 50

Een causaal beïnvloedende variabele kan gemanipuleerd worden om een effect te veroorzaken, terwijl een gecorreleerde variabele dat niet kan.

Question 51

Fysieke overdracht van energie

Answer 51

Een alternatieve visie op causaliteit, waarbij een oorzaak energie overdraagt aan een gevolg.

Question 52

Verschil tussen correlatie en causaliteit

Answer 52

Causale factoren kunnen worden gemanipuleerd om een verandering teweeg te brengen; gecorreleerde factoren niet.

Question 53

Waarom is het herkennen van causale mechanismen praktisch nuttig?

Answer 53

Causale mechanismen helpen processen te begrijpen en maken gerichte interventies mogelijk, zoals het aanpassen van gedrag om negatieve gevolgen te voorkomen.

Question 54

Hoe zijn causale verklaringen relevant voor zowel fundamentele als toegepaste wetenschap?

Answer 54

Fundamenteel onderzoek gebruikt causale mechanismen om processen te begrijpen, terwijl toegepast onderzoek ze gebruikt om interventies te ontwikkelen.

Question 55

Wat is een risico van onze sterke patroonherkenning?

Answer 55

We kunnen patronen zien die er niet zijn, waardoor we soms onterecht causale verbanden aannemen.