Stofwisseling en spijsvertering: colleges week 3 Flashcards
Wat zijn vaak de eerste klachten van patiënten met endeldarmkanker?
Bloedverlies en veranderd defecatiepatroon
Wat voor aanvullend onderzoek bij endeldarmkanker?
Rectaal toucher (HA)
Endoscopie
CT thorax-abdomen voor TNM
Waar zaait endeldarmkanker voornamelijk naar uit?
Lever en longen vanaf vena iliaca interna, via vena cava naar vena pulmonalis.
Op welke manieren kan kanker uitzaaien?
Hematogeen, lymfogeen of peritoneaal
Langs welke arteriën lopen de lymfeklieren van de endeldarm?
Arteria rectalis superior en de arteria iliaca interna
Welke zenuw kan geraakt worden bij een operatie aan de endeldarm of bij chemoradiatie? Wat zijn de gevolgen?
Plexus hypogastricus superior. Kan leiden tot verminderde blaasfunctie, erectiestoornissen en een verminderde werking van de kringspieren.
Wat kan een complicatie zijn van een tumor die op de urether drukt?
Het pyelum en ureter kunnen uitzetten bij hydronefrose.
Welke zenuw is uitgevallen bij een klapvoet?
N. ischiadicus
Waardoor kan uitval van de n. ischiadicus komen bij colonkanker?
uitzaaiingen
Voor hoeveel procent van de kankergerelateerde mortaliteit zijn tumoren van de tractus digestivus verantwoordelijk?
27%
Op welke leeftijd wordt er gescreend voor darmkanker?
55 tot 75
Noem 4 soorten darmpoliepen
Adenomen
Hyperplastisch poliep
Inflammatoire poliep
Peutz-Jeghers poliep (hamartomateus): deze komen vooral voor in de dunne darm waar
ze kunnen zorgen voor een obstructie.
Welke soort darmpoliep komt het meeste voor?
Tubulaire adenomen 2/3
Welk deel van de tubulaire adenomen wordt niet maligne?
95%
Hoe lang duurt het voordat een adenoom een coloncarcinoom wordt?
10-15 jaar
Waardoor wordt een advanced adenoom gekenmerkt?
Hooggradige dysplasie
Grootte >10 mm
Villeuze component
Hebben van (één) van deze kenmerken maakt kans op ontwikkelen carcinoom groter.
Wat zijn de verschillende subtypen adenomen?
- Tubulair (80%)
- Tubulovilleus (10%)
- Villeus adenoom (10%)
Wat betekent chromosomale instabiliteit?
De structuur en het aantal chromosmen in een tumorcel is veranderd
Wat is microsatelliet instabiliteit?
mono- of dinucleotide worden instabiel en veranderen van lengte
Hoe zou de screening naar darmkanker een stuk efficiënter kunnen in de toekomst?
Door middel van detectie van moleculaire afwijkingen in de ontlasting (DNA, RNA, eiwitten)
In welk deel van de darm bevindt colitis ulcerosa zich?
Rectum tot ileocaecale klep in de darmwand
Wat zijn de klachten van colitis ulcerosa?
Bloederige diarree
Buikpijn
Gewichtsverlies
Koorts
Waar bevindt zich de ziekte van Crohn?
Gehele maag-darmkanaal, het is een diepe ontsteking door alle wandlagen van de darmwand. Voornamelijk in overgang van ileum naar colon.
Wat zijn klachten bij de ziekte van Crohn?
Buikpijn
Gewichtsverlies
Perianale klachten
Diarree
Koorts
Stenoses, abcessen en fistels
Welke drie fenotypes worden onderscheiden bij M Crohn?
Stricturerende/ stenoserende fenotype
Penetrerende fenotype
Luminale fenotype (ontsteking zonder complicaties).
Wat zijn extra-intetsinale manifestaties van IBD?
● Oculaire manifestaties: 4%;
● Arthropathie: 15%;
● Artritis: 7%;
● Huidmanifestaties: 10%;
● Osteopenie/ osteoporose: 20%;
● Trombo-embolische gebeurtenissen: 4%.
Wat voor diagnostiek bij IBD?
● Anamnese:
○ Familie anamnese;
○ Roken.
● Lichamelijk onderzoek:
○ Massa in de buik;
○ Fistels;
○ Extra-intestinaal.
● Bloedonderzoek:
○ CRP;
○ Anemie;
○ Vitamine B12.
● Feceskweek/FCP:
○ Het fecaal calprotectine zegt iets over de ernst en aanwezigheid van een
ontsteking in de darmwand.
Wat zijn de kenmerken van colitis ulcerosa?
● Beperkt tot colon;
● Meestal beperkt tot de mucosa;
● Vlakke ulcera;
● Diffuus;
● Neemt toe van proximaal naar distaal.
Wat zijn de kenmerken van M Crohn?
● Van mond tot kont en kan ‘metastaseren’ naar longen of huid;
● Fissurende ulcera;
● Alle lagen van de darmwand kunnen zijn aangedaan;
● Fistelvorming en fat wrapping;
● Focaal > skip lesions;
● Granulomen;
● Neuronale hyperplasie.
Wat zie je in de darm en in de PA bij colitis ulcerosa?
Continue pseudopoliepen
Geen stricturen of fistels.
PA
Mucosale en diffuse ontsteking
Cryptdistorsie
Pseudo villeuze structuren
Atrofie
Weinig oedeem
Normale submucosa
Wat zie je in de darm en in de PA bij Crohn?
Discontinue, stricturerend ileum.
PA
Skip lesions
Transmurale ontsteking
Geen atrofie
Lymfoïde haardjes (ook buiten de
spierwand) te zien
Waarom is het lastig onderscheid te maken tussen Colitis ulcerosa en Crohn?
Verschillen zijn te zien in submucosa maar zo diep rijkt biopt niet.
Wat geneest colitis ulcerosa?
colectomie
Welke medicijnen zijn er voor IBD?
● Mesalazine;
○ Ontstekingsremmend, lokaal werkend, weinig bijwerkingen.
● Corticosteroïden;
○ Met name prednison;
○ Op de lange termijn veel complicaties.
● Antibiotica;
○ Bij fistels en abcessen.
● Biologicals;
○ Grijpen specifiek aan op een onderdeel van de inflammatoire cascade.
● Tofacitinib;
○ Remt de signaaldoorgifte van verschillende enzymen in het lichaam die een rol
spelen in de afweer. Hierdoor remt het de ontsteking in de darm.
Wat is ‘targeted therapy’ bij IBD?
Wegvangen van cytokines door biologicals: anti-TNF en IL-23. TNF- en IL-23 spelen belangrijke rol in onststekingsreactie.
Wat is mogelijke onderhoudsmedicatie bij IBD?
● Mesalazine;
● Thiopurine: immuunsuppressie, werkt traag, remmen afweer, veel bijwerkingen;
● Methotrexaat: immuunsuppressie, werkt traag, remmen afweer, veel bijwerkingen;
● Biologicals: specifiek (anti-TNF, integrine), remmen de afweer, weinig bijwerkingen,
kostbaar. Voorbeelden hiervan zijn: infliximab, adalimumab, golimumab, ustekinumab en
vedolizumab;
● Tofacitinib.
Wat is de definitie van patientveiligheid?
het nagenoeg ontbreken van (de kans op) aan de patiënt
toegebrachte schade die is ontstaan door het niet volgens de professionele standaard handelen
van de hulpverleners en/of tekortkomingen van het zorgsysteem.
Wat is het Human error problem?
Framework om het ontstaan van incidenten te verklaren.
Wat is de person approach in het human error problem?
Person approach: focus ligt op de individu als reden van de fout door bijvoorbeeld
afwijkende/ afdwalende aandacht en ongewenst menselijk gedrag;
Wat is de system approach in het human error problem?
System approach: focus ligt op het feit dat fouten een gegeven zijn en verwacht kunnen
worden. Fouten worden veroorzaakt door een cascade aan gebeurtenissen. Het systeem
moet de fouten dus voorkomen.
Wat zijn de actieve factoren van de system approach?
Actieve factoren: gerelateerd aan menselijke eigenschappen, bijvoorbeeld beperkte
waarneming en een beperkt geheugen. Het gevolg is direct gerelateerd aan menselijk
handelen;
Wat zijn de actieve factoren van de system approach?
Latente factoren: inrichting van de werkomgeving en de invloed hiervan op het
handelen van mensen. Sluimerende factoren, gerelateerd aan omgeving systeem:
○ Technisch: indeling, storing apparatuur;
○ organisatorisch: bijvoorbeeld stress, cultuur, werkdruk.
Wat is de PRISMA methodiek?
Prevention and Recovery Information System for Monitoring
and Analysis. Het is een methode voor het achterhalen van basisoorzaken voor incidenten.
Wat zijn de drie belangrijke componenten in de PRISMA methode?
- Incidentbeschrijving
- Oorzakenclassificatie: vier hoofdgroepen (technisch, organisatorisch, menselijk en
patiëntgerelateerd, waarvan de eerste twee latent zijn en de menselijke categorie actief
is). - Vertaalslag naar structurele maatregelen
Wat zijn alarmsymptomen bij buikpijn?
vervoerspijn, afvallen, koliekpijn, bloed bij ontlasting, bloedbraken,
verminderd bewustzijn, klam of bleek zijn en koorts