Stofwisseling en spijsvertering: colleges week 1 Flashcards
Hoe ontstaat een adenocarcinoom?
Reflux –> Intestinale metaplasie: van plaveisel naar cilinder (lijkt op slijmvlies darm) –> Dysplasie (DNA schade maar niet invasief) –> Adenocarcinoom (hebben buisvormen)
Waar bevindt zich een adenocarcinoom vaak?
Op overgang van slokdarm naar maag. Hogere tumoren zijn vaak plaveisel.
Volgens welk schema behandel je slokdarmcarcinomen?
CROSS
Welk type slokdarmcarcinoom reageert beter op neo-adjuvante therapie?
Plaveiselcelcarcinoom
Wat zijn risicofactoren voor een adenocarcinoom?
Reflux
Overgewicht
Roken
Wat zijn risicofactoren voor een plaveiselcelcarcinoom?
Roken!
Alcohol!
KNO-tumor
Achalsie
Caustisch letsel
Wat is achalsie?
Bewegingsstoornis slokdarm veroorzaakt door een verminderde zenuwvoorziening
Wat zijn klachten bij een oesofaguscarcinoom?
Passageklachten
Gewichtsverlies
Odynofagie
Hoesten
Hematemesis
Pijn
Wat is odynofagie?
Slikklachten
Vanaf wanneer behandel je een Barret oesofagus?
Hooggradige dysplasie
Hoe behandel je hooggradige dysplasie bij een Barret oesofagus?
Endoscopische resectie tot aan spierlaag
Bij welke Barret lengte doe je welke controle?
Welk T stadia kennen we bij een oesofaguscarcinoom?
Tx kan niet bepaald worden
T0 geen primaire tumor
Tis carcinoma in situ
T1 lamina propria / submucosa
T2 muscularis propria
T3 adventitia
T4 omliggende structuren
Welke N stadia kennen we bij een oesofaguscarcinoom?
Nx kan niet bepaald worden
N0 geen regionale kliermeta ́s
N1 1-2 regionele kliermeta’s
N2 3-6 regionale kliermeta’s
N3 ≥ 7 regionale kliermeta’s
Welke M stadia kennen we bij een oesofaguscarcinoom?
Mx kan niet bepaald worden
M0 geen afstandsmetastasen
M1 afstandsmetastasen
Bij welke oesofaguscarcinomen kun je een endoscopische resectie uitvoeren?
Alleen T1 en hooggradige dysplasie
Wat is de 5-jaarsoverleving bij neo-adjuvante chemoradiatie vs alleen chirurgie bij een oesofaguscarcinoom?
Alleen chirurgie: 3-jaars 48%
Neo-adjuvant: 5-jaars 59%
Bij welk stadium wordt een oesofaguscarcinoom meestal gediagnostiseerd?
Stadium 3 want dat geeft vaak passageklachten
Hoe noem je een adenocarcinoom in de slokdarm ook wel?
Barret carcinoom
Waarvoor staat EUS?
Endo-echoscopische Ultra Soud
Met welke diagnostiek bepaal je het T-stadium van een oesofaguscarcinoom?
Endo-echografie
Met welke diagnostiek bepaal je het N-stadium van een oesofaguscarcinoom?
Endo- echo
CT
PET
Met welke diagnostiek bepaal je het M-stadium van een oesofaguscarcinoom?
CT
PET
Bij welke oesofaguscarcinomen is een endoscopische resectie mogelijk?
Hooggradige dysplasie en alleen T1-tumoren
Hoeveel procent van de oesofaguscarcinomen is irresectabel bij presentatie?
30%
Wat zijn opties voor palliatie bij een gemetastaseerd oesofaguscarcinoom?
Stentplaatsing of palliatieve radiotherapie
Wat takt zich af van de aorta abdominalis?
- truncus coeliacus
- a. mesenterica superior
- a. mesenterica inferior
Wat takt zich af van de truncus coeliacus?
- a hepatica communis
- a. splenica (lienalis)
- a. gastrica sinistra
Waaruit takt de a. epiploica sinistra? En hoe wordt deze ook genoemd?
Takt af van de a. lienalis. Heet ook wel de a. gastroomentalis sinistra.
Waaruit takt de a. epiploica dextra? En hoe wordt deze ook genoemd?
Takt af van a. gastroduodenalis en heet ook wel de a. gastroomentalis dextra.
Wat takt er uit de a. hepatica propia?
a. gastrica dextra
Wat takt er uit de a. hepatica communis?
a. hepatica propria, a. gastroduodenalis en daaruit de a. epiploica dextra
Lopen de a. epiploica dextra en sinistra in de curvatura major of minor?
Major
Lopen de a. gatrixa dextra en sinistra in de curvatura major of minor?
Minor
Uit welke drie lagen bestaat de maagwand?
Foveolaire laag (binnenkant)
Glandulaire laag
Muscularis mucoasae
Welke cellen in de maag produceren zuur en intrinsic factor?
De pariëtale cellen
Welke cellen produceren pepsinogeen?
Chief/hoofdcellen
Noem 5 functies van de maag
Reservoir, malen en mengen
Vertering: pepsinogeen en lipase
Bescherming: secretie H+
Hormoonproductie: gastrine
Intrinsic factor: Vit B12 opname
Hoe wordt vitamine B12 opgenomen?
Intrinsic factor en Vitamine B12 vormen in de maag een complex. In het ileum wordt vitamine B12 de bloedbaan in getransporteerd. (Daarna naar beenmerg (ery’s) en lever (opslag))
Welke cellen produceren gastrine?
G-cellen
Wat doet gastrine?
- Stimuleert pariëtale cellen om maagzuur te produceren.
- Stimulatie maagperistaltiek
- Reguleren groei en proliferatie cellen maagwand.
Wat voor rol speelt histamine in de maag?
ECL-cellen (enterochromaffine like cellen) produceren histamine. Gastrine stimuleert de ECL cellen om histamine aan te maken wat de pariëtale cellen stimuleert om maagzuur te produceren.
Wat zorgt voor maagzuurproductie?
Distentie en de n. vagus stimuleren de pariëtale cellen. De n. vagus stimuleert ook de G-cellen (dus indirect de pariëtale en ECL-cellen.
Welke cellen remmen de maag als het te zuur wordt?
G-cellen remmen de cascade
Wat is het beschermingsmechanisme van de maag voor maagzuur?
Maagslijmvlies wat mucus en bicarbonaat bevat
Hoe kunnen passageklachten worden onderverdeeld?
Motiliteit en mechanisch
Wat zijn de verschillen tussen passagklachten door motiliteit of mechanisch?
Motiliteit: vast en vloeibaar, ontstaat geleidelijk
Mechanisch: vast, ontstaat binnen weken
Wat zijn motiliteitsziekten?
- Achalasie (bewegingsstoornis)
- Sclerodermie (verbindweefseling slokdarm –> stijf)
- Slokdarmspasmen
- Eosinofiele oesofagitis (chronische ontsteking slokdarm)
Wat is achalasie?
Een zeer zeldzame aandoening (1:100.000) waarbij er verminderde slokdarmcontracties zijn en minder relaxatie is van de onderste slokdarmsfincter. De etiologie is onduidelijk. Klachten zijn regurgitatie (reflux), passageklachten en aspiratie.
wat is de eerste gekozen therapie bij achalasie?
Botuline toxine (veilig en kortdurend)
Wat voor onderzoek kun je doen bij achalasie?
Manometrie
Wat zijn naast botuline toxine nog twee behandelopties bij achalasie?
Pneumodilatatie (80% succes)
Myotomie/POEM (>90% succes)
Wat is een nadeel van pneumodilatatie bij achalasie?
Bij 50% recidief <5 jaar.
Kans op perforatie
Wat is een nadeel van Myotomie/POEM bij achalasie?
Reflux
Is niet terug te draaien
Wat is sclerodermie?
Fibrose van spierweefsel met een verminderde peristaltiek en verminderde druk LES.
Wat zijn klachten bij oesofagusspasmen?
Pijn, passageklachten
Wat voor medicatie bij oesofagusspasmen?
Nifedipine (spasmolytisch effect)
PPI bij reflux
Wat zijn klachten van oesinofiele oesofagitis?
Dysfagie (niet goed slikken) en impactie (ernstige darm obstructie)
Wat is een teken van een chronische actieve gastritis?
Lymfocyten en plasmacellen in lamina propria
Wat is de behandeling van een oesinofiele oesofagitis?
Topicale steroiden; Jorveza
Hoeveel procent van de mensen heeft maandelijks last van reflux?
45%
Waaruit bestaat de onderste slokdarmsfincter?
Circulair spierweefsel en diafragma
Wat voor epitheel zit in de slokdarm en wat voor epitheel in de maag?
Slokdarm: plaveisel
Maag: cilinder
Wat zijn oorzaken van een verminderde maagontlediging?
Verminderde motiliteit: gastroparese
Obstructie: tumor of ontsteking/littekens
Wat voor onderzoek doe je bij reflux?
Proefbehandeling
Endoscopie
24 uurs pH metrie
Watis een proefbehandeling bij reflux?
Geven van protonpompremmers (PPI)
H2 receptor agonist
Goedkoop en betrouwbaar
Alleen <45 jaar
Wanneer doe je een endoscopie bij reflux?
> 45 jaar
Bij alarmsymptomen
Wat zijn alarmsymptomen bij reflux?
Passageklachten
Gewichtsverlies
Wat is de Los Angeles classificatie?
Classificatie bij reflux oesofagitis
Wat is de gouden standaard bij reflux?
24 uurs pH-metrie
Wat is de 24 uurs pH-metrie?
Meten van zuur
Wat is het verschil tussen 24 uurs en impedantie?
Bij 24 uurs alleen zuur, bij impedantie zuur en basisch
Wat is de behandeling bij reflux?
Leeftijladvies:
Afvallen
Eetpatroon
Bed schuin
Medicatie:
Protonpompremmer
H2 receptor antagonist
Anti-reflux chirurgie bij:
Hernia diafragmatica
Falen medicatie
Bij goede symptoomindex
Wat doet een H2 receptor antagonist?
Blokkeert histamine receptoren
Wat voor refluxoperatie bestaat er? Wat zijn de complicaties?
Fundoplicatie van Nissen: maag als soort manchet om slokdarm. Dysfagie en dyspepsie.
Waarin kun je aandoeningen van de maag indelen?
Non-mucosaal:
motiliteit
Mucosaal:
Gastritis & gastropathie
Peptische ulcera
Overige aandoeningen
Noem twee motiliteitsafwijkingen van de maag
Gastroparese: vertraagde maagontlediging
Functionele dyspepsie: atypische bovenbuiksklachten
Wat is het verschil tussen gastritis en gastropathie
Gastritis is inflammatoir en gastropathie niet
Wat zijn oorzaken van een gastritis?
H. Pylori
Atrofische/auto-immuun
Viraal
Crohn
Ménétrier (reuzenplooimaag)
Wat zijn oorzaken van een gastropathie?
Medicatie (NSAIDs)
Alcohol
Stuwing /circulatie-stoornis
Gal