seminarium 4 - nadciśnienie tętnicze Flashcards
Ciśnienie tętnicze krwi zależy od - wzór
BP = CO x SVR
gdzie:
BP (blood pressure) — średnie ciśnienie tętnicze krwi;
CO (cardiac output) — objętość minutowa serca, zależna od
objętości wyrzutowej i częstości pracy serca;
SVR — całkowity naczyniowy opór obwodowy.
Objętość minutowa zależy od:
- częstości akcji serca — zależnej od aktywności układu
współczulnego, stężenia katecholamin, funkcji układu bodźcowo-przewodzącego serca; - objętości wyrzutowej — uzależnionej od kurczliwości
(stan miokardium, aktywność układu współczulnego),
obciążenia wstępnego (podaż płynów, parowanie, retencja płynów przez nerki zależna od wielu mechanizmów humoralnych), obciążenia następczego.
Całkowity naczyniowy opór obwodowy zależy od:
- stanu naczyń tętniczych;
- aktywności układu współczulnego (alfa;- i beta-receptory);
- krążących czynników humoralnych (np. angiotensyna II, katecholamin);
- miejscowych czynników regulacyjnych (np. endotelina 1, tlen, adenozyna, prostaglandyny, NO);
- lepkości krwi.
Izolowane nadciśnienie skurczowe - rozpoznawanie, kogo najczęściej dotyczy
w przypadku stwierdzenia podwyższonych
wartości ciśnienia skurczowego (2140 mmHg) przy zachowanych prawidłowych wartościach ciśnienia rozkurczowego (<90 mmHg). Najczęściej dotyczy chorych w starszym wieku (przyczyna: wzrost sztywności naczyń) lub chorych ze zwiększonym rzutem serca (np. z niedomykalnością zastawki aortalnej).
Etiopatogeneza nadciśnienia pierwotnego - Mechanizm nerkowy:
- zaburzona równowaga między wytwarzaniem
hormonów o działaniu naczynioskurczowym (angiotensyna II, endotelina, neuropeptyd Y) i naczyniorozkurczowym (tlenek azotu, peptydy natriuretyczne, bradykinina), prowadząca do lokalnego zaburzenia ukrwienia nerek; - pobudzenie receptorów B;-adrenergicznych w komórkach aparatu przykłębuszkowego przez noradrenalinę uwalnianą z zakończeń współczulnych,
prowadzące do wzrostu wydzielania reniny; - wzrost wydzielania reniny w wyniku obniżenia ciśnienia w tętniczce doprowadzającej krew do kłębuszka nerkowego oraz zmniejszenia zawartości sodu
w moczu napływającym do kanalika dystalnego nefronu; - zaburzone wydalanie sodu — natriureza ciśnieniowa
(wydalenie określonej ilości Na* wymaga wyższych
wartości ciśnienia tętniczego) — oporność nerek na
czynniki natriuretyczne.
Etiopatogeneza nadciśnienia pierwotnego - Mechanizm naczyniowy:
- upośledzenie syntezy śródbłonkowych substancji naczyniorozszerzających (NO, prostacyklina, bradykinina) przy prawidłowej lub nasilonej syntezie hormonów
naczynioskurczowych (endotelina 1, angiotensyna II); - nadmierne wytwarzanie amin katecholowych
i wzrost wrażliwości na katecholaminy; - przebudowa i usztywnienie ściany naczyniowej ze
zwężeniem jego światła.
Proces ten jest stymulowany przez lokalne układy
renina-angiotensyna, endotelinę, insulinę (hiperinsulinizm wtórny w stosunku do insulinooporności),
a hamowany przez tlenek azotu, naczyniowe czynniki natriuretyczne i bradykininę.
Etiopatogeneza nadciśnienia pierwotnego - Mechanizm nerwowy:
- wzmożone napięcie układu współczulnego (wzrost
pojemności minutowej serca, wzrost oporu obwodowego, stymulacja wydzielania reniny i aktywności
układu RAA); - nieprawidłowa reakcja na bodźce z baroreceptorów
i receptorów objętościowych.
Etiopatogeneza nadciśnienia pierwotnego - Czynniki genetyczne:
wciąż słabo poznane. Uważa się,
że predyspozycja genetyczna ma podłoże wielogenowe,
zależne od czynników środowiskowych.
Etiopatogeneza nadciśnienia pierwotnego - Czynniki środowiskowe
- Spożycie soli — wyróżnia się osoby reagujące istotnym wzrostem ciśnienia tętniczego na większe spożycie soli („sodowrażliwe”) oraz inne, u których ta
zależność jest słabo zaznaczona. - Aktywność fizyczna.
- Otyłość (obecnie uważana za najważniejszy czynnik
środowiskowy). - Stres psychiczny.
„Sodowrażliwość” jest związana z
nadciśnieniem niskoreninowym, starszym wiekiem, insulinoopornością, cukrzycą, wzmożoną aktywnością układu współczulnego i niewydolnością nerek.
Charakter nadciśnienia u młodych osób
jest to głównie nadciśnienie hiperkinetyczne warunkowane zwiększoną objętością minutową
serca (CO), przy prawidłowym oporze obwodowym (SVR).
charakter nadciśnienia u starszych osób
Wraz z wiekiem objętość minutowa zmniejsza się, a opór
naczyniowy rośnie. Ta zmiana wynika nie tylko z wieku
chorych i procesów starzenia. Istotne bowiem zmniejszenie kurczliwości przy wzroście oporu jest także końsekwencją nadciśnienia. Nadciśnienie tętnicze jest więc wykładnikiem podwyższonego obciążenia następczego, co u chorych z wieloletnim wywiadem nadciśnieniowym jest przyczyną kompensacyjnego przerostu mięśniówki serca. Przerost mięśniówki upośledza napełnianie komór i w ten sposób
zmniejsza objętość minutową, a także zwiększa zapotrzebowanie tlenowe, co po pewnym czasie może doprowadzić do choroby niedokrwiennej serca i zaburzeń kurczliwości.
Do niecharakterystycznych objawów nadciśnienia tętniczego należą:
bóle głowy, głównie okolicy potylicznej,
zawroty głowy, bezsenność, pobudliwość, objawy naczynioruchowe (napadowe zaczerwienienie twarzy, szyi),
krwawienia z nosa.
nadciśnienie tętnicze - Odchylenia w badaniu fizykalnym
wzmożona akcentacja II tonu nad tętnicą główną, rozlane, unoszące uderzenie koniuszkowe
Powikłania nadciśnienia tętniczego
- ze strony OUN - udary krwotoczne (pęknięcie naczyń mózgowych) lub niedokrwienne (zatory), encefalopatia nadciśnieniowa
- ści).
- Nefropatia nadciśnieniowa
- ## Zmiany nadciśnieniowe w obrębie naczyń siatkówki
