Scheiding van kerk en staat en de godsdienstvrijheid Flashcards
Stelsels van scheiding tussen religie en staat
Totalitair secularisme: religie in de greep van de overheid
Laïcité-varianten: strakke scheiding religie en staat
Coöperatievarianten: pluralistische samenwerking
Establishment-varianten: staatskerk, gevestigde kerk
Theocratie: overheid in de greep van religie
Betekenis scheiding van religie en staat
Er bestaat een vrijheidszone voor geloofsgemeenschappen en een handelingsvrijheid voor de overheid
Geen heerschappij van het ene over het andere
Soorten neutraliteit
Inclusief
Exclusief
Compenserende
Inclusieve neutraliteit
Men kan overal zijn eigen religie vrijuit beleven
Verbonden met het idee van evenredigheid
Evenveel steun voor iedere burger voor het beleven van zijn religieuze identiteit
Exclusieve neutraliteit
De overheid houdt zich ver van religie.
Niemand mag zijn religie beleven in de publieke ruimte
Religie = pure privézaak
Geen steun aan religieuze of culturele organisaties
Compenserende neutraliteit
De overheid geeft in bijzondere gevallen extra steun aan minderheden die anders in de praktijk onvoldoende tot hun recht zouden komen
Meeste rekening met dynamiek van een land
Vrijheid van godsdienst in het EVRM algemeen
= een vrijheidsrecht die alles te maken heeft met verhoudingen tussen staten en veelal gevoed is door hevige, maar vooral ook interne, conflicten.
Verbonden met andere grondrechten en mensenrechten
Forum internum en externum
Forum internum (absoluut):
- Recht op vrijheid van gedachte, geweten en godsdienst
- vrijheid om van godsdienst of overtuiging te veranderen
Forum externum (beperking mogelijk):
- godsdienst te belijden of overtuiging tot uitdrukking te brengen
Voor wie en wanneer geldt het recht op godsdienst?
Individuen of geloofsgemeenschappen
Openbaar als persoonlijke levenssfeer
Beperking recht tot het uiten van godsdienst
1 Legaliteitsbeginsel: bij wet voorzien (toegankelijk en voorzienbaar)
2 Porportionaliteit en subsidiariteit: noodzakelijkheid in een democratische samenleving
- ijkpunten: tolerantie, pluralisme, gelijkheid man en vrouw
- Margin of appreciation
- Manier waarop scheiding tussen religie en staat is georganiseerd
3 Belang: obv één van de doelcriteria
Karakter van de vrijheid van godsdienst en levensovertuiging
Klassiek vrijheidsrecht waarvan men kan zeggen dat de overheid zich niet mee moet moeien
Bepaalde gevallen ook positieve verplichtingen om eenieders recht op godsdienstvrijheid te garanderen
Lautsi-zaak: overheid moet optreden als neutrale en onpartijdige organisator van religie
Positie van geloofsgemeenschappen in het EVRM
Recht om te bestaan + positieve verplichtingen overheid
Recht om intern vrij te functioneren: bepalen individuele lidmaatschap, interne systeem of programma, personeelsbeleid
Kunnen in rechte optreden wanneer de rechten geschonden worden: rechtspersoonlijkheid
Geen recht op financiering, wel recht op zelffinanciering
