SC H6: Actie in het sc Flashcards
Actie vanuit het EDDA-model
Actie is iedere vorm van veranderingsgerichte activi-teit/handeling/beïnvloeding van de social caseworker met als uiteindelijke doelstelling de cliënt op weg te helpen in het realiseren van de vooropge-stelde gewenste verandering. Essentieel aan actie is de doelgerichtheid.
Benoem de 8 uitgangspunten van Actie en link aan een casus.
- Actie is gericht op de persoon-situatie configuratie
- Actie is emancipatorisch en empowerend
- Actie steunt op het principe van kettingreactie
- Actie is gericht op erkende problemen
- Het moratorium als actie
- Actie en werkrelatie
- De timing van actie
- Ethische inschatting van de actie
Uitgangspunt 1: Actie is gericht op de persoon-situatie configuratie.
Eigen aan actie is dat de social caseworker aandacht besteedt aan de persoon-situatie-configuratie. Dit betekent dat de social caseworker bij iedere handeling rekening houdt met:
- De cliënt of het cliëntsysteem zelf
- De specifieke situatie waarin de cliënt zich bevindt
- De wisselwerking tussen de cliënt en de situatie
Soms zal de actie zich expliciet richten op één van deze drie vlakken, soms op een combinatie van alle drie
Uitgangspunt 1: Actie is gericht op de persoon-situatie configuratie. Voorbeeld
Voorbeeld: Rick is een jongeman (20 jaar) met een licht mentale handicap. Hij wil graag alleen gaan wonen. Zijn ouders vrezen dat hij alleen wonen niet zal aankunnen en dat Rick bv al zijn spaargeld er snel zal doorjagen omdat hij geen besef heeft van de waarde van het geld.
Als social caseworker dien je niet alleen rekening te houden met Rick maar ook met zijn ouders. Je dient ook rekening te houden met de specifieke situatie van Rick: met de mentale handicap, met zijn werk bij de beschutte werkplaats, met het beheer van zijn financiën. De handeling die er gesteld wordt heeft een invloed op de cliënt, maar ook op zijn situatie. Bv. wanneer Rick alleen gaat wonen heeft dit gevolgen voor hem, maar ook voor zijn ouders die voorlopige bewindvoerder worden over zijn rekening. Ook de situatie verandert: doordat Rick alleen gaat wonen moet er thuisbegeleiding opgestart worden, hierdoor moet Rick bepaalde afspraken naleven, etc…. Belangrijk dat er op voorhand goed nagedacht wordt over mogelijke gevolgen voor een bepaalde keuze in handeling men stelt.
Uitgangspunt 2: Actie is emancipatorisch en empowerend
Emancipatorisch handelen is gericht op het bevorderen van het autonoom functioneren van mensen en het versterken van hun eigen kracht. Het gaat uit van de opvatting dat mensen (meer) greep kunnen krijgen op hun eigen bestaan.Via emancipatorisch handelen beoogt de social caseworker dat de cliënt zelf impact heeft op de realisatie van de voorpgestelde doelstelling en zijn autonomievergroot
Empowerment is een paradigma dat naast een waarde en een ideologie ook een bepaalde doelstelling vooropstelt en een proces veronderstelt. Dit proces is gericht op het sterker én vaardiger maken van mensen, zodat ze een volwaardigeplaats in de samenleving kunnen innemen en weer greep kunnen krijgen op hun eigen leven.
Uitgangspunt 3: Actie steunt op het principe van kettingreactie
De social caseworker gelooft en vertrouwt in het effect van ‘de positieve kettingreactie’ tijdens de actie. Perlman beschrijft het fenomeen van de kettingreactie. Dit betekent dat een eerder beperkte of weinig spectaculaire maarsuccesvolle interventie een niet te evenaren positief effect kan ontketenen op verschillende andere levensterreinen of andere deelterreinen van een bepaald probleemgebied.
Dialogisch diagnosticeren maakt soms duidelijk dat er sprake is van een neerwaartse, negatieve spiraal. Het gevolg is een cumulatief effect omdat verschillende factoren binnen één welbepaalde problematiek elkaar versterken. Cliënten benoemen geregeld deze neerwaartse spiraal. Het bevestigt hun gevoel van uitzichtloosheid en het verwijst naar de ernst van hun situatie. Tijdens actiegerichte interventies zal de social caseworker de cliënten attenderenop deze fenomenen. Het (h)erkennen van de positieve kettingreactie creëert hoop, want het zorgt voor een herkadering. Het leidt tot een realistischer en hoopgevender perspectief. Niet alle probleemgebieden dienen tegelijkertijd worden aangepakt. Actie richten op één afgebakend probleemaspect kan volstaan. Dit activeert en wakkert het engagement aan van de cliënt én van de social caseworker.
Uitgangspunt 4: Actie is gericht op erkende problemen
De social caseworker kiest samen met de cliënt een ingangspoort of invalshoek die op dat moment de meest logische, meest haalbare, meest doelgerichte of minst ingrijpende lijkt te zijn. Het taakgericht casework benadrukt dit in principe en spreekt over (door de cliënt) ‘erkende problemen’ in plaats van toegeschreven problemen of taken.
Uitgangspunt 5: Het moratorium als actie
Actie is handelen, beïnvloeding, interventie, beweging, evolutie, iets doen, maar actie is ook – hoe tegenstrijdig dit misschien lijkt – bewust kiezen om niet (of nog niet) tot actie over te gaan. In dit geval is er sprake van ‘moratorium’. Dit betekent dat de social caseworker nadrukkelijk en gefundeerd kiest om een probleemaspect of kwestie ‘nog’ niet te exploreren, ‘nog’ niet te diagnosticeren of ‘nog’ niet aan te pakken vanuit de overtuiging dat de omstandigheden of condities van de hulpvrager of de situatie dit nog niet toelaten.
Uitgangspunt 6: Actie en werkrelatie
Een betrouwbare werkrelatie tussen de cliënt en de social caseworker is tijdens het gehele EDDA-proces essentieel. Wetenschappelijk onderzoek naar de effectiviteit van hulpverlening, leert dat een goede werkrelatie meer impact heeftdan de methode. De relationele verstandhouding tussen de social caseworker en de cliënt bepaalt welke acteis wanneer en op welke wijze acceptabel zijn voor de cliënt. Tegelijkertijd zal deze werkrelatie zich tijdens en juist doorheen de actie ontwikkelen en verdiepen. Als de cliënt zich bijvoorbeeld begrepen en ondersteund voelt door de social caseworker, staat hij/zij misschien meer open voor feedback. Dit motiveert hem/haar om mee te werken aan acties of taken
Uitgangspunt 7: De timing van actie
Het resultaat en de slagkracht van de actiegerichte interventies van de social caseworker worden bepaald door de timing. Het kiezen van het goede moment voor de interventie. Een alerte diagnostische inschatting van de mogelijkheden van de cliënt, het netwerk, van de fase van een verwerkingsproces is een noodzakelijke competentie. De social caseworker beheerst zijn veranderingsdrift en-drang.
Uitgangspunt 8: Ethische inschatting van de actie
Werken met mensen en werken aan het verbeteren, optimaliseren of behouden van de kwaliteit van hun leven, impliceert dat de social caseworker checkt of de effecten van de actiegerichte interventies ethisch verantwoord zijn. Een eerlijke intentie biedt niet altijd de garantie tot verantwoord handelen en het is niet altijd zo makkelijk realiseerbaar om elkeen zijn persoonlijke vrijheid te garanderen zonder daarbij de vrijheid van anderen te begrenzen. Lang niet altijd wordt de ethische dimensie van hulpverlening geëxpliciteerd. Ze wordt meestal pas zichtbaar wanneer men voor bepaalde keuzes of lastige dilemma’s komt te staan.
Definieer het begrip strategie
Beschrijf de drie basisstrategieën
Demonstreer de drie basisstrategieën aan de hand van een voorbeeld
Beschrijf de werkinstrumenten binnen Actie en onderscheid deze van elkaar. Zie p. 207 en verder en hoofdstuk 8.
Leg uit wat er bedoeld wordt met “actie is een proces dat balanceert tussen autonomie en verbondenheid”.
Verklaar “actie als handeling” binnen het EDDA model.
Wat zijn de verschillende vaardigheden die vereist worden van de social caseworker binnen “actie” en beschrijf aan de hand van een voorbeeld.
- Ondersteunende vaardigheden
- Direct beïnvloedende vaardigheden
- Beschrijvende en ventilerende vaardigheden
- Inzicht bijbrengende of reflectieve vaardigheden
- Signalerende vaardigheden
- Managementvaardigheden
- Creatieve vaardigheden
De student kan het kader op p. 196 inzake de direct beïnvloedende vaardigheden aanvullen, beschrijven en uitleggen aan de hand van een voorbeeld of toepassen op een gegeven casus.
Wat is de meerwaarde van creatieve vaardigheden? Beschrijf en toon aan met een voorbeeld.
