PRZEŁYK

Question 1

DYSFAGIA

Answer 1

• utrudnienie połykania spowodowane zaburzeniem przechodzenia pokarmu z gardła do żołądka
• ustno-gardłowa = ksztuszenie się, kaszel, zwracanie pokarmu przez nos, łzawienie, odruchy wymiotne = przez choroby gardła środkowego, zaburzenia kontroli nerwowej aktu połykania, choroby mięśni prążkowanych gardła
• przełykowa - gniecenie i rozpieranie zamostkowo, spowodowana zmianami anatomicznymi lub zaburzeniami motoryki przełyku

Najczęstszą przyczyną dysfagii po 45 r.ż. jest RAK PRZEŁYKU

Question 2

Dysfagia okresowa/przemijająca a progresywna

Answer 2

• okresowa/przemijająca dotycząca pokarmów zarówno płynnych jak i stałych wskazuje na zaburzenia czynnościowe
• progresywna - dot. najpierw pokarmów płynnych a później stałych - wskazuje na zmiany struktury (np. zwężenie przełyku)

Question 3

Gałka histeryczna (przyczyna dysfagii)

Answer 3

Psychosomatyczne schorzenie - dławiące uczucie zaciskania lub obecności ciała obcego w przełyku. Akt połykania przynosi ulgę. Można podejrzewać po wykluczeniu organicznych przyczyn dysfagii.

Question 4

ODYNOFAGIA

Answer 4

• bolesne połykanie

- przez lokalne zmiany zapalane lub nowotworowe/ owrzodzenia/ uszkodzenia popromienne

Question 5

ZGAGA

Answer 5

• uczucie pieczenia/piekącego bólu w dolnej części mostka, promieniującego ku górze (typowo)
• wywołuje ją spożycie specyficznych posiłków lub zmiana pozycji ciała
• może wystąpić zarzucanie kwaśnej treści do gardła\
• może wskazywać na chorobę refluksową lub mieć charakter zaburzenia czynnościowego

Question 6

ŚLINOTOK

Answer 6

• aktywacja odruchów przełykowo-śliniankowych
• pobudzenie rec. przełyku kwaśną treścią pokarmową = pobudzenie ślinianek
• pierwotne znaczenie ochronne tego odruchu
• może być wczesnym objawem choroby refluksowej lub zmian zapalnych w jamie ustnej

Question 7

Zaburzenia motoryki przełyku

Answer 7

Dzielą się na pierwotne i wtórne. Pierwotne to np. przełyk korkociągowaty, achalazja, ich patogeneza jest związana z zaburzeniami perystaltyki i napięcia LES. Wtórne to takie, które pojawiają się w przebiegu innych chorób (np. skleroderma, cukrzyca, choroba refluksowa)

Question 8

PRZEŁYK KORKOCIĄGOWATY

Answer 8

Zaburzenie motoryki, z prawidłową propagacją skurczów perystaltycznych, ale zbyt dużą ich amplitudą (>130mmHg) oraz zbyt długim czasem trwania (>6s). Rozluźnianie LES jest prawidłowe.
Może dojść do progresji i rozwoju rozlanego kurczu przełyku lub achalazji
Główny objaw to bóle zamostkowe, najczęściej przy połykaniu

Question 9

ROZLANY KURCZ PRZEŁYKU

Answer 9

Naprzemienne okresy prawidłowej perystaltyki i równoległych skurczów fazowych i wysokim ciśnieniu (>180mmHg) i przedłużonym czasie trwania.
Tu (w odróżnieniu od korkociągowatego) WYSTĘPUJĄ zaburzenia LES - wzrost ciśnienia spoczynkowego i niekompletne rozluźnienie.
Etiologia prawdopodobnie dotyczy unerwienia wewnętrznego i zewnętrznego.
Główne objawy to dysfagia i bóle w klatce piersiowej

Question 10

ACHALAZJA

Answer 10

• podwyższone spoczynkowe ciśnienie w LES (>45mmHg) i brak lub zmniejszone jego rozluźnianie podczas przełykania
• z czasem wzrasta ciśnienie w przełyku i dochodzi do jego poszerzenia (na kształt ptasiego dzioba)
• vigorous achalazja - silne nieperystaltyczne miejscowe skurcze, które występują u niektórych chorych, wtedy zmiany w badaniach manometrycznych podobne do rozlanego kurczu przełyku.
• achalazja pierwotna (idipatyczna) lub WTÓRNA, jako następstwo uszkodzenia unerwienia autonomicznego wpustu (np. w nowotworach trzustki, żołądka, płuc oraz w chorobie Chagasa)

Question 11

Objawy achalazji

Answer 11

• głównie dysfagia
• mogę wystąpić bóle w klatce piersiowej i zgaga
• regurgitacja (zwracania treści pokarmowej)

Question 12

Powikłania achalazji

Answer 12

• zapalenie błony śluzowej przełyku,
• zachłystowe zapalenie płuc
• ropień płuc
• uchyłek w dalszej części przełyku
• 30-100krotny wzrost ryzyka rozwoju raka płaskonabłonkowego przełyku.

Question 13

Bariera antyrefluksowa

Answer 13

zespół mechanizmów anatomicznych i fizjologicznych, przeciwdziałających wystąpieniu zarzucania żołądkowo-przełykowego

Question 14

Klirens przełykowy

Answer 14

zespół mechanizmów fizjologicznych, mających oczyścić śluzówkę przełyku z zarzuconej treści pokarmowej

Question 15

GERD

Answer 15

• choroba refluksowa przełyku - REFLUKS PATOLOGICZNY połączony z objawami
• stan z obecnością charakterystycznych objawów podmiotowych i/lub uszkodzenia śluzówki przełyku spowodowanych patologicznym zarzucaniem treści żołądkowej do przełyku
• wskutek przełamania bariery antyrefluksowej i zaburzeń mechanizmów klirensu przełykowego

Question 16

Objawy GERD

Answer 16

• codziennie u 5-10% osób w krajach rozwiniętych
• można rozpoznać badaniem pH-metrycznym (Ph spada poniżej 4)
• jeżeli pH w przełyku >8 świadczy to o zarzucaniu dwunastniczo-żołądkowo-przełykowym

Question 17

Objawy typowe i atypowe GERD
Uwaga: choroba może mieć przebieg bezobjawowy, wtedy zwykle jest wykrywana podczas badania endoskopowego wykonywanego z innych przyczyn

Answer 17

• typowe = przełykowe: zgaga, ból za mostkiem, puste odbijania, cofanie się treści żołądkowej. Nasilają się w pozycji leżącej i po posiłkach. Też trudności w połykaniu, ślinotok, posmak soli/mydła/goryczy w ustach
• atypowe = pozaprzełykowe: bóle w KLP, mogące naśladować stenokardię, objawy laryngoogiczne , stomatologiczne
• przełyk Barretta

Question 18

Przełyk Barretta

Answer 18

• metaplazja jelitowa nabłonka przełyku - objaw GERD
• nabłonek jelitowy (walcowaty) jest bardziej odporny na trawiące działanie soku żołądkowego
• powoduje zmniejszenie wrażliwości na bodźce bólowe
• 30-40 krotnie zwiększają ryzyko rozwoju raka

Question 19

Refluks fizjologiczny

Answer 19

Epizody kwaśnego zarzucania u osób zdrowych (najczęściej po posiłku)

Question 20

Refluks patologiczny

Answer 20

Zbyt częste i zbyt długo trwające w stosunku do średniej epizody refluksowe

Question 21

Postacie kliniczne GERD

Answer 21

NERD: nieerozyjna choroba refluksowa - patologiczny refluks z objawami, ale BEZ morfologicznych cech uszkodzenia śluzówki przełyku
ERD: erozyjna choroba refluksowa: refluks patologiczny + objawy + rozwój refluksowego zapalenia przełyku.

Question 22

Etiologia GERD

Answer 22

• zaburzenie czynności LES
• zaburzenia opróżniania żołądka
• zaburzony klirens przełykowy
• otyłość/ciąża
• przyjmowanie leków obniżających ciśnienie LES
• obecność przepukliny wślizgowej

Question 23

Leki obniżające ciśnienie LES

Answer 23

• doustna antykoncepcja
• metyloksantyny
• B2 - mimetyki
• azotany

Question 24

4 główne mechanizmy patogenetyczne GERD

Answer 24

1. Niewydolność LES ( w tym też przepuklina wślizgowa)
2. Szkodliwy wpływ składników treści żołądkowej
3. Upośledzony klirens przełykowy
4. Upośledzone orpóżnianie żołądka.

Question 25

Niewydolność LES

Answer 25

a) wolny refluks - wynika z osłabienia spoczynkowego napięcia LES, występuje swobodny przepyw treści żołądkowej
b) TLESR (przejściowe spadki napięcia LES) - zaeżne od nerwu błędnego epizody relaksacji przedłużają się do >60s lub są zbyt częste, umożliwiając refluks spontaniczy
c) refluks stresowy - wynika z osłabienia funkcji odnóg przepony, łatwe przełamanie bariery LES przy każdym wzrośnie ciśnienia śródbrzusznego (np. głęboki oddech, kichanie, kaszel)
d) przepuklina wślizgowa - powoduje zaburzenia LES, ze względu na zmianę jego lokalizacji i upośledzenia mechanizmu zastawkowego odnóg przepony i kąta Hisa.

Question 26

Szkodiwy wpływ treści żołądkowej

Answer 26

kwas solny i pepsyna, a także sole żółciowe i enzymy trzustkowe w przypadku zarzucania z dwunastnicy uszkadzają śluzówkę przełyku

Question 27

Upośledzenie klirensu przełykowego

Answer 27

Zaburzenia perystaltyki przedłużają kontakt śluzówki przełyku z kwaśną treścią pokarmową, a nie posiada ona takich mech. obronnych jak śluzówka żołądka

Question 28

UCHYŁKI PRZEŁYKU

Answer 28

Uwypuklenie jego ściany poza światło.
Rzekome - uwypuklenie błony śluzowej przez mięśniówkę.
Prawdziwe - uwypuklenie całej ściany przełyku

Małe nie powoduję objawów. Duże - zaciskając świato przełyku obok powodują zaburzenia połykania, cofanie się treści do gardła, nieprzyjemny zapach z ust.

Powikłania: aspiracja treści do płuc z następowym zachłystowym zapaleniem płuc lub perforacja uchyka z zapaleniem śródpiersia.

Question 29

Uchyłek gardłowo-przełykowy (Zenkera)

Answer 29

Uwypuklenie tylnej ściany gardła i przełyku w okolicy górnego zwieracza, wtórnie do zaburzeń mięśnia pierścienno-gardłowego

Question 30

Uchyłki środkowej części przełyku

Answer 30

Równoległe skurcze mięśni okrężnych przeyku, generujących duże ciśnienie - powodują uwypuklenie bony śluzowej przez warstwę mięśni - Uchyłki RZEKOME

Question 31

Uchyłki nadprzeponowej części przełyku

Answer 31

Zwykle są związane z zaburzeniami motoryki (np. rozlany kurcz przełyku czy achalazja)

Question 32

Przepukliny rozworu przełykowego

Answer 32

• Większość to zmiany nabyte, w wyniku wzrostu ciśnienia śródbrzusznego i osłabienia mięśniówki (odnogi przepony/ więzado przeponowo-przełykowe)
• częściej u kobiet
• w podeszłym wieku u 50% populacji

Question 33

Przepuklina wślizgowa

Answer 33

• Wpust wraz z proksymalną częścią żołądka przemieszcza się do KLP
• zwykle występuje w starszym wieku
• w 90% bezobjawowa, u pozostałych objawy choroby refluksowej

Question 34

Przepuklina okołoprzełykowa

Answer 34

• położenie wpustu się nie zmienia
• dno żołądka przesuwa się obok wpustu do KLP
  Przebieg kliniczny:
  1) okres bezobjawowy
  2) objawy bez powikłań: uczucie ucisku w okolicy serca
  3) okres powikłań - uwięźnięcie, ubytki, wrzody, przewlekła niedokrwistość po krwawieniach