Pozyskiwanie informacji i ochrona wł intelektualnej Flashcards
Pozyskiwanie informacji i ochrona własności intelektualnej
Czym jest własność intelektualna i jakie są jej charakterystyczne cechy?
P44
To kategoria praw, obejmująca różne twórczości umysłu (artystyczne, literackie, naukowe, techniczne, biznesowe), zapewniając twórcom prawne środki ochrony ich twórczości i inwestycji w działaność twórczą.
Dzielimy je na dwie główne kateorie: prawa autorskie i pokrewne oraz prawa własności przemysłowej.
Cechy:
* Immaterialność - brak fizycznej formy; dobro niematerialne
* Eksluzywność - wyłącznosć na korzystanie, możliwość zabronienia korzystania
* Ograniczenie czasowe - większość praw jest chroniona przez określony czas
* Terytorialność - ograniczone do konkretnego terenu
* Przenaszalnosć - mogą być przenoszone, sprzedawane lub licencjonowane
Odmiany:
* Patenty - ochrona dla wynalazków, które są nowe
* Znaki towarowe
* Wzory przemysłowe
* Ochrona odmian roślin
* Geograficzne oznaczenia pochodzenia
Pozyskiwanie informacji i ochrona własności intelektualnej
Czym są autorskie prawa osobiste i jaki jest ich podział?
P45
Autorskie prawa osobiste są częścią prawa autorskiego i odnoszą się do osobistej więzi między twórcą a dziełem. Mają charakter niezbywalny, choć niektóre systemy zezwalają na dziedziczenie.
Obejmują:
* Prawo do autorstwa
* Prawo do integralności dzieła - ochrona przed zmianami, zniekształceniami, itp.
* Prawo do decydowania o pierwszym udostępnieniu działa publiczności
* Prawo do pseudonimu - publikowanie anonimowo lub pod pseudonimem
* Prawo do wycofania dzieła z obrotu
Pozyskiwanie informacji i ochrona własności intelektualnej
Czym jest plagiat i jaki jest jego ogólny podział?
P46
Plagiat to nieuprawnione przypisanie sobie autorstwa lub wykorzystanie czyjegoś dzieła. Jest naruszeniem praw autorskich i etycznych standardów.
Plagiat może być (częściowym) skopiowaniem dzieła, parafrazą lub nieodpowiednim cytowaniem źródeł, wprowadzajacych w błąd.
Podział:
* Plagiat pełny
* Plagiat fragmentaryczny
* Plagiat koncepcyjny - dotyczy koncepcji, pomysłu, metodyki, wyniku badań
* Auto-plagiat - ponowne wykorzystanie własnych dzieł, bez ujawniania, że były wczesniej publikowane
* Plagiat źródeł - błędne lub brakujace cytowania
* Plagiat ukryty - użycie dzieła z utrudnianiem wykrycia autora
* Plagiat w mosaike - łączenie z wielu źródeł
* Plagiat przypadkowy - nieumyśle przeoczenie podania źródła
Pozyskiwanie informacji i ochrona własności intelektualnej
Czym są autorskie prawa majątkowe?
P47
to część prawa autorskiego, która dotyczy ekonomicznych aspektów wykorzystania dzieła. Prawa te dają twórcy dzieła, możliwość kontrolowania sposobu oraz zakresu eksploatacji swojego dzieła i czerpania z tego korzyści majątkowych.
Podział:
* Prawo do zwielokrotniania dzieła
* Prawo do rozpowszechniania
* Prawo do publicznego wykonywania
* Prawo do wystawienia dzieła
* Prawo do publicznego odtworzenia
* Prawo do publicznego udostępniania
* Prawo do adaptacji, zmian
Pozyskiwanie informacji i ochrona własności intelektualnej
Jakim ograniczeniom podlegają autorskie prawa majątkowe?
P48
Ograniczenia te mają na celu wyważenie interesów autorów z interesami publicznymi, dostępem do kultury i edukacji, a także promocją twórczości i innowacji.
Przykłady:
* Wygasanie praw
* Dozwolony użytek
* Reprodukcja egzemplarza dla użytku osobistego
* Dostęp dla osób z dysfunkcjami
* Cytat
* Krótkie fragmenty
* Wykorzystanie dzieła w miejscu publicznym
* Wyjątki wynikajace z narodowych przepisów prawnych
