Pijn Flashcards
Welke vormen van pijn zijn er? (2)
nociceptief
niet nociceptief
Wat is nociceptieve pijn en noem de soorten nociceptieve pijn?
nociceptieve pijn = weefselschade
somatisch
visceraal
Wat is nociceptieve pijn en noem de soorten niet-nociceptieve pijn?
niet - nociceptieve pijn = geen weefselschade
psychogeen
neuropatisch
wat is allodynie
pijn zonder weefselschade
wanneer kan allodynie optreden?
bij hyperalgesie of centrale/perifere sensitisatie
wat is hyperalgesie
verhoogde gevoeligheid voor pijn
wat is centrale/perifere sensitisatie
centrale sensitisatie = gevoeligere synapsen tussen neuronen in centraal zenuwstelsel –> lagere pijndrempel
perifere sensitisatie = chemische stoffen komen vrij in een groter gebied dan alleen de wond –> nocicensoren registreren meer pijn dan past bij de weefselschade –> verergering pijnprikkel
wat is analgesie
ervaren minder pijn
noem de vormen van analgesie + voorbeeld
congenitale analgesie: aangeboren aandoening
stressanalgesie: minder pijn bij stress/fysieke inspanning. Er komen neurotransmitters vrij als noradrenaline, endorfine. Neurotransmitters activeren natuurlijke pijndemping lichaam (PAG en NRM)
stimulatie analgesie: dikke vezels (A-delta) remmen dunne vezels (C-vezel) = poorttheorie.
psychogene analgesie: minder voelen van pijn in bepaalde psychogene staat/trans. Neurotransmitters stimuleren PAG en NRM
Leg de werking van het natuurlijk remmende pijnsysteem van het lichaam uit
PAG en NRM
Endorfine, noradrenaline activeren PAG en NRM
Leg kort de werking van weefselschade tot pijnsensatie uit
weefselschade
- -> vrijkomen prostaglandine/bradykinine, histamine –> activatie C-vezels
- -> ruggenmerg –> stimulatie nociceptoren
- -> vrijkomen Substance P
- -> informatieoverdracht neuronen tr. spinothalamicus lateralis
- -> vasodilatatie + perifere sensitisatie
leg de centrale verwerking van pijn uit
ascenderend: Ad en C-vezels transporteren pijnprikkel. Komen aan in het ruggenmerg –> pijnprikkel via tr. spinothalamicus lateralis –> thalamus –> postcentrale gyrus
wanneer is er sprake van neuropatische pijn?
verstoring ascenderende pijnprikkel (van weefselschade naar hersenen). Vanaf periferie naar cortex
Op welke verschillende plekken kan een vorm van neuropatische pijn optreden? =
- perifeer
- zenuw
- plexus
- wortel (radix)
- achterhoorn
- ruggenmerg
- medulla oblongata
- thalamus
- cortex
Noem voorbeelden van neuropatische pijn + locatie
- perifeer
- zenuw - carpaaltunnelsyndroom (n. ulnaris)
- plexus - compressie plexus brachialis, TOS syndroom
- wortel (radix posterior/anterior) - hernia (radix posterior)
- achterhoorn - chronische aspecifieke rugpijn, centrale sensitisatie
- ruggenmerg - witte stof, MS
- medulla oblongata
- thalamus
- cortex
Kenmerken neuropatische pijn
geen weefselschade
sensibele stoornissen/ aangetaste pijngevoeligheid (allodynie, hyperalgesie, hyperesthesie)
projectie
vreemd
breidt uit in tijd en ruimpte
perifere maatregelen hebben weinig effect (zoals pijnstillers, NSAID)
Pathologieën waarbij neuropatische pijn voorkomt
zenuwbeknelling nek/rug (hernia) diabetes (ophoping glucose in bindweefsel rondom bloedvaten en zenuwen = beknelling) Kanker (tumoren) CVA (necrose) Gordelroos Trigeminusneuralgie (aangezichtspijn) Multiple sclerose (MS) Postoperatieve neuropathie Amputatiepijn/fantoompijn CRPS I
Wat is viscerale pijn
Pijn dat vanaf een orgaan komt maar zich uit in pijn ergens anders in het lichaam = referred pain
Wat zijn WDR neuronen?
Wide Dynamic Range neuronen. Krijgen informatie van C-vezels en andere vezels
Wat is de rol van WDR neuronen op viscerale pijn?
WDR neuronen ontvangen viscerale en nociceptieve prikkels
WDR neuronen projecteren deze prikkels op de tr. spinothalamicus lateralis –> thalamus –> postcentrale gyrus
Hersenen krijgen segmentale informatie –> projecteren pijn naar segmentaal gebonden structuren
Wat activeert WDR neuronen?
C-vezels –> substance P
schade orgaan –> substance P op ruggenmergsegment –> hyperactief segment
wat is hyperesthesie
verhoogde gevoeligheid
wat is hyperalgesie
verhoogde gevoeligheid voor pijn
wat is hypoesthesie
verminderde gevoeligheid
wat is allodynie
voelen van pijn zonder schadelijke prikkel
leg segmentale interactie uit
Nociceptoren van een bepaald segment, komen samen op een bepaald segment in het ruggenmerg
Deze pijnprikkels worden verzameld/doorgegeven via dezelfde tr. spinothalamicus lateralis naar de cortex. De cortex kan niet uitmaken of deze prikkels van spieren/ organen of iets anders komen. Alleen dat het van een bepaald segment komt.
Het hele segment wordt geactiveerd: A-motorneuronen actief –> verhoogde spierspanning / tonische reflex van Kennmusculatuur
hoe wordt de reflex genoemd waarbij door schade aan een orgaan, omliggende spieren actiever worden
viscerosomatische reflex. Bv. druk op borst bij hartschade
wat is het gevolg van een hyperactief segment?
signaal hersenen die aangeeft dat er schade is bij een bepaalde structuur in dat segment –> overactiviteit van alfamotornoreunen
–> sympatische zenuwvezels kunnen ook zorgen voor sympatische verschijnselen = viscerosympatische reflex
wat is een viscerocutane reflex?
reflex ontstaan in huid (pilotoom, sudotoom, vasotoom)
pilotoom = kippenvel vasotoom = vasoconstrictie sudotoom = meer zweten
wat is een viscero-viscerale reflex?
een hyperactief segement zorgt voor de beïnvloeding van een orgaan dat op hetzelfde segment motorisch geactiveerd wordt
wat is het verschil tussen viscerosomatische reflex en viscerosympatische reflex?
Viscerosomatische reflex = hypertonie agv segmentale activatie
viscerosympatische reflex = sympatische verschijnselen agv segementale activatie zoals zweten, vasoconstrictie, pupillen verwijden..
wat zijn sympatische verschijnselen
pupillen verwijden, vasoconstrictie, zweten, kippenvel
Wat is de Zone van Head
Huidgebied dat bij een segment hoort waar referred pain zou kunnen optreden
Zone van head geeft somatische informatie aan ruggenmerg
Soorten segmentale disregulatie
Referred pain
hypertonie : - viscerosomatische reflex, Kennmusculatuur
sympatische verschijnselen: - viscerosympatische reflex zoals viscerocutane reflex, visceroviscerale reflex
