Persoonlijkheid, werkstress en gezondheid Flashcards
Er zijn 3 modellen die de relatie tussen persoonlijkheid en werkstress enerzijds en de gezondheiduitkomsten anderzijds beschrijven:
Additief
Buffer- kwetsbaarheidsmodel
Persoon-omgeving fit model
Specifieke of lagere orde eigenschappen die een relatie hebben tot stress
Beheersingsoriëntatie (attributie, toeschrijven aan zelf (in) of anderen (ex))
Gehardheid (betrokkenheid, control en uitdaging - “hardy” of zwak)
Gevoel van coherentie (hanteerbaarheid, begrijpelijkheid en betekenis)
Eigen effectiviteit (zelfvertrouwen dat ik gewenst gedrag kan vertonen)
Optimisme (optimist/pessimist)
Dispositioneel optimisme (Type A)
Emotionele intelligentie (gevoelens (van anderen) herkennen en begrijpen
Typa A
prestatiegericht, wedijver, prikkelbaar, cynisch, gerelateerd aan vaat- en hartziekten
Gehardheid
betrokkenheid, control en uitdaging
Voorspellers van satisfactie en welbevinden in werksituaties
Extraversie
Emotionele stabiliteit
Ook andere big five factoren zijn in mindere mate in verband gebracht met stressreacties
Vriendelijkheid: lijkt negatief samen te hangen met stressreacties, burn-out en depersonalisatie
Consciëntieusheid: wordt in verband gebracht met de toepassing van probleemgerichte
copingstrategieën en lijkt samen te hangen met levensverwachting.
Intellect/autonomie (openheid): is grotendeels ongerelateerd aan coping, maar hangt samen
met flexibele, verbeeldingsvolle benadering van stressvolle situaties en het gebruik van
humor om met stress om te gaan. Hierdoor zijn stressreacties minder sterk.
Soorten interventies
Interventies op het gebied van stress en burn-out specifiek gericht op het reduceren van
subjectieve stress.
Interventies gericht op het versterken van hulpbronnen, zoals sociale steun (bv. d.m.v.
positieve feedback van leidinggevenden). Rekening houden met verschillen in persoonlijkheid (wat voor de ene werkt, werkt niet voor de ander).
Preventie met de P-E Fit-benadering.