Pennod 4 - Aldehydau a Chetonau

Question 1

Disgrifiwch y bondio mewn aldehyd a cheton

Answer 1

Yn cynnwys y grwp polar C=O. Mae’r bond dwbl yn cynnwys bond sigma a phi uwchben ac o dan blan y bond sigma, oherwydd gorgyffwrdd orbitalau p-p

Question 2

Disgrifiwch sut ffurfir aldehydau ac asid carbocsilig o alcoholau. Darparwch enghraifft

Answer 2

Mae alcoholau cynradd yn cael eu hocsidio yn aldehyd ac yna, i asid carbocsilig wrth gael eu hocsidio’n bellach

CH₃CH₂OH + [O] → CH₃CHO + H₂O

CH₃CHO + [O] → CH₃COOH

Mae [O] yn ocsidydd potasiwm(neu sodiwm) deucromad asidiedig dyfrllyd

Question 3

Disgrifiwch sut ffurfir ceton o alcoholau. Darparwch enghraifft

Answer 3

Trwy ocsidio alcoholau eilaidd gan ddefnyddio potasiwm(neu sodiwm) deucromad asidiedig dyfrllyd fel yr ocsidydd [O];

CH₃CH₃COHH + [O] → CH₃CH₃CO + H₂O

Mae’n bosib defnyddio potasiwm(VII) manganad asidiedig fel yr ocsidydd hefyd gan ffurfio ion manganad(VII)

Question 4

Enwch y grwp gweithredol sy’n gyffredin i aldehydau a chetonau

Answer 4

Carbonyl C=O

Question 5

Disgrifiwch ddefnydd 2-4-DNP

Answer 5

Mae 2-4-DNP yn adweithio gydag aldehydau a chetonau gan ffurfio gwaddod oren; mae’n profi am y grwp carbonyl, C=O

Question 6

Disgrifiwch brawf Tollens

Answer 6

Mae Tollens yn hydoddiant amonia ac arian nitrad sy’n ocsidio aldehydau gan rydwytho Ag⁺ i Ag gan ffurfio drych arian. Nid yw’r arbrawf yn gweithio gyda chetonau oherwydd ni all getonau cael eu hocsidio