P1 Flashcards
Four D:
Deviance - odbiega od normy
Distress - powoduje cierpienie
Dysfunction - zakłóca prawidłowe funkcjonowanie
Danger/ Disturbance - może stwarzać zagrożenie dla chorego lub jego otoczenia
Objawy psychopatologiczne
Homonomiczne:
– różnią się od prawidłowych przeżyć ilościowo,
(nasileniem, czasem trwania, nieadekwatnością do sytuacji)
– np. smutek – nastrój depresyjny.
Objawy psychopatologiczne
Heteronomiczne:
– różnią się od prawidłowych przeżyć jakościowo,
– u osób zdrowych nie wstępują (np. omamy (z wyjątkiem przysennych), urojenia)
Zaburzenia funkcji poznawczych – Zaburzenia spostrzegania
1) Pareidolie.
2) Złudzenia (iluzje).
3) Omamy (halucynacje) i omamy rzekome (pseudohalucynacje).
4) Halucynoidy (zaburzenia psychosensoryczne).
Co decyduje o rozpoznaniu?
1) Sąd realizujący: czy zjawisko obserwowane przez pacjenta rzeczywiście istnieje?
→ tak (sąd realizujący prawidłowy),
→ nie (sąd realizujący błędny).
2) Sąd klasyfikujący: czym to zjawisko jest?
(chory potrafi zaszeregować spostrzegany przedmiot lub zjawisko
do znanej grupy bądź kategorii
Pareidolie
– zniekształcone spostrzeżenia = widać/słychać inaczej, niż jest w rzeczywistości,
– w odpowiedzi na bodziec zewnętrzny,
– sąd realizujący prawidłowy (przedmiot istnieje),
– sąd klasyfikujący skorygowany (przedmiot jest początkowo mylnie interpretowany,
ale pacjent nie ma poczucia jego realności).
Złudzenia = iluzje:
– zniekształcone spostrzeżenia = widać/słychać inaczej, niż jest w rzeczywistości,
– powstające w odpowiedzi na bodziec zewnętrzny,
– sąd realizujący prawidłowy (przedmiot istnieje),
– sąd klasyfikujący błędny (przedmiot jest mylnie interpretowany).
Złudzenia fizjologiczne:
– np. pod wpływem silnych emocji, zmęczenia,
– są korygowane.
Złudzenia patologiczne:
– niekorygowane pomimo dowodów błędności.
Chory słyszy szelest liści (sąd realizujący prawidłowy)
jako przemawiający do niego głos (sąd klasyfikujący błędny),
o którego realności jest przekonany (brak krytycznej oceny).
Synestezja:
- równoczesne postrzeganie
- jeden bodziec może powodować wrażenia odbierane jednocześnie przez różne zmysły,
np. liczby lub litery mają swoje kolory, dźwięki mają zapach. - odmienny sposób odbioru wrażeń, a nie zaburzenie psychiczne
(ludzki noworodek jest wzrokowo-słuchowym synestetykiem).
Omamy = halucynacje:
– fałszywe spostrzeżenia,
– pojawiają się bez zewnętrznego bodźca,
– oporność na perswazję (charakterystyczne),
– fałszywe sądy realizujący i klasyfikujący.
Objaw Liepmanna
– charakterystyczny dla MAJACZENIA ALKOHOLOWEGO.
Omamy wzrokowe wywoływane poprzez delikatny ucisk gałek ocznych.
Objaw Reichardta
- tzw. „czystej kartki”
- pacjent czyta z niezapisanej kartki lub z sufitu.
Objaw Aschaffenburga
– pod wpływem sugestii chory rozmawia przez wyłączony telefon.
Objaw „nawlekania nitki”
– pod wpływem sugestii chory nawleka nieistniejącą nitkę na nieistniejącą igłę.
Zaburzenia spostrzegania – Omamy (objawy)
- Objaw Liepmanna
- Objaw Reichardta
- Objaw Aschaffenburga
- Objaw „nawlekania nitki”
Omamy przysenne
(w czasie zasypiania – hipnagogiczne lub budzenia – hipnopompiczne)
są fizjologiczne
Hipnopompiczne – człowiek wstaje rano wyspany, pełen energii, na ostrej pompie.
Omamy rzekome / pseudohalucynacje:
– powstają bez bodźców zewnętrznych,
– lokalizowane w nieadekwatnej przestrzeni, dobiegają z wnętrza ciała pacjenta,
kosmosu, odległego miasta (nieodczuwane przez narządy zmysłów),
– najczęściej słowne („głosy”, „głośne myśli”),
np. chory słyszy głos, mówiący: „i tak jest bez szans”. Głos ten lokalizuje we własnej głowie.
Halucynoidy/parahalucynacje (zaburzenia psychosensoryczne):
– powstają bez bodźców zewnętrznych,
– zachowany krytycyzm,
– charakterystyczne dla chorób OUN o podłożu organicznym.
Kiedy zaleca się badanie obrazowe OUN?
W przypadku wystąpienia halucynacji i halucynoidów (podejrzenie organicznej choroby OUN)
oraz pseudohalucynacji (podejrzenie psychoz ze spektrum schizofrenii)
Pamięć długotrwała dzieli się ze względu na charakter zapamiętanych informacji na pamięć:
- deklaratywną – ma jawny charakter, a jej treści mogą zostać uświadomione oraz zwerbalizowane. Zalicza się do niej pamięć semantyczną (obejmuje słowa, definicje, języki obce oraz wiedzę możliwą do zaprezentowania - ,,Wiem, że…) i epizodyczną (obejmuje wydarzenia, sytuacje, miejsca, osoby - ,,Pamiętam, że…),
- niedeklaratywną – ma niejawny charakter. Jej przykładem jest pamięć proceduralna, która zawiera informacje o tym jak wykonywać dane czynności, np. jak się jeździ na rowerze.
Podział zaburzeń pamięci:
Zaburzenia pamięci – Ilościowe (dysmnezje)
1) Hipermnezja:
– np. po zażyciu substancji psychoaktywnych, w autyzmie.
2) Hipomnezja.
3) Amnezja:
– luka pamięciowa, wsteczna/śródczesna/następcza,
4) Ekmnezja:
– ograniczenie pamięci wydarzeń niedawnych,
– zachowana pamięć wydarzeń wcześniejszych i przeżywanie ich jako aktualnych.
5) Palimpsest:
– zanik pamięci częściowy/całkowity w wyniku upojenia alkoholowego.
Amnezję możemy podzielić ze względu na:
1) stopień - pozwala rozróżnić niepamięć całkowitą (okres objęty niepamięcią nie zawiera żadnych wspomnień) i fragmentaryczną (zachowały się jakieś fragmenty, urywkowe, zamazane, niejasne);
2) zakres - wyróżniamy niepamięć pełną (niemożność odtworzenia wszystkich wspomnień) lub cząstkową (dotykającą tylko pewnych składników pamięci lub typu informacji, np. autobiograficznych, proceduralnych, modalności zmysłowych czy nawet bardziej swoistych kategorii, np. miejsc, ludzi, nazw);
3) trwałość - mówimy o niepamięci trwałej lub przemijającej;
4) fazę - deficyt dotyczy pamięci krótkotrwałej lub długotrwałej;
5) czasowy związek z utratą przytomności - pozwala mówić o niepamięci wstecznej i następczej:
a) niepamięci wstecznej - rozciąga się wstecz od momentu zadziałania czynnika powodującego
nagłą utratę świadomości do ostatnich rzeczywistych wspomnień poprzedzających to wydarzenie,
b) niepamięci następczej - rozciąga się od momentu całkowitego ustąpienia zaburzeń świadomości
(zachowanie pacjenta nie budzi podejrzeń choroby) do chwili odzyskania zdolności ciągłego
zapamiętywania zachodzącego wydarzeń,
Niepamięć retropsychotyczna a śródczesna
okres pomiędzy niepamięcią wsteczną a następczą proponowano nazywać niepamięcią retropsychotyczną (gdy przyczyna miała charakter psychozy) lub śródczesną (gdy utrata lub zaburzenie przytomności miały inny charakter).
Zaburzenia pamięci – Jakościowe (paramnezje)
- allomnezje
- pseudomnezje
Allomnezje
– iluzje pamięciowe: zniekształcone wspomnienia, u podłoża których leżą skrajne emocje;
– kryptomnezje: nieuświadomione wspomnienia –
osoba postrzega odtwarzane z zasobów pamięci informacje jako nowe,
np. nieuświadomiony plagiat, glosolalia (mówienie językiem, którego mówiący subiektywnie do tej pory nie znał).
– złudzenia utożsamiające: postrzeganie wydarzeń,
których się nie przeżyło / nie widziało jako znanych (déjà vecu / déjà vu)
lub wydarzeń znanych jako nowych (jamais vecu / jamais vu ).
Pseudomnezje (wspomnienia rzekome):
konfabulacje: fałszywe wspomnienia wypełniające luki pamięciowe
(chorego łatwo jednak nakłonić do zmiany swoich wypowiedzi),
– charakterystyczny dla zespołu Korsakowa, mogą występować w otępieniach.
omamy pamięciowe: fałszywe wspomnienia, o przeżyciu których chory jest przekonany,
– w odróżnieniu do konfabulacji nie wypełniają luki pamięciowej,
– są jakby urojeniami rzutowanymi w przeszłość.
Kryptomnezje
stanowią reprodukcję dawnych śladów pamięciowych, które pacjent umiejscawia współcześnie, jednak bez świadomości ich wtórności. Kryptomnezje obserwujemy często w chorobach organicznych mózgu czy u osób z ilościowymi zaburzeniami świadomości.
Pseudomnezje - CEM
1) są to inaczej wspomnienia rzekome - to prawda. Inna nazwa pseudomnezji to wspomnienia rzekome. Wg definicji są to jakościowe zaburzenia pamięci dotyczące zdarzeń, które mimo że są traktowane przez pacjenta jako rzeczywiste, nigdy nie zaistniały.
2) obejmują konfabulacje - pseudomnezje obejmują konfabulacje i omamy pamięciowe.
3) obejmują omamy pamięciowe - pseudomnezje obejmują konfabulacje i omamy pamięciowe.
Zaburzenia treści myślenia
Zaburzenia struktury (funkcji) myślenia
Zaburzenia toku myślenia
Urojenia – podział według zawartości treści urojeń (1–15):
1) dziwaczne,
2) prześladowcze,
3) odnoszące (ksobne),
4) oddziaływania,
5) nasyłania/zabierania myśli,
6) odsłonięcia,
7) błędnego utożsamiania osób (w zespole Capgrasa),
8) niewierności (w paranoi alkoholowej),
9) somatyczne (w tym hipochondryczne),
10) erotyczne,
11) wielkościowe
12) depresyjne
13) winy, kary, grzeszności,
14) nihilistyczne,
15) zubożenia.
Urojenia podział węglu wysycenia emocjonalnego
Urojenia odnoszące (ksobne) – przekonanie, że:
– osoby, przedmioty, wydarzenia mają z chorym szczególny związek,
– uwaga otoczenia jest skoncentrowana na chorym,
– np. wrażenie, że nagłówki w gazetach są pisane o pacjencie lub do pacjenta
nastawienie odnoszące
Gdy chory zachowuje częściowy krytycyzm w sytuacji,
która mogłaby wskazywać na urojenia odnoszące,
Urojenia nasyłania
– przekonanie, że osoby/siły zewnętrzne przesyłają myśli do umysłu chorego,
np. chory nie może myśleć, „oni” podsuwają mu wszystkie pomysły.
Urojenia odsłonięcia
– przekonanie, że myśli chorego są słyszane przez otoczenie.
Urojenia oddziaływania
– przekonanie, że chory pozostaje pod wpływem sił zewnętrznych / osób,
np. jego działaniami kierują obcy przez nadajnik z satelity.
Zaburzenia myślenia – Treści myślenia
Myśli nadwartościowe:
– dominujące u danej osoby przekonanie, które w bardzo dużym
stopniu wpływa na jej decyzje, emocje i zachowanie (staje się ono mało elastyczne),
– dotyczą często własnej osoby chorego – szczególnej roli/misji do spełnienia,
np. przekonanie o własnej otyłości u osób z anorexia nervosa
lub żarliwe głoszenie poglądów religijnych.
Zaburzenia myślenia – Treści myślenia
Obsesje (natręctwa):
– uporczywie narzucające się wbrew woli chorego myśli, wyobrażenia i impulsy,
które chory postrzega jako niepożądane (egodystoniczne)
i próbuje im się bezskutecznie przeciwstawić,
– zwykle mają charakter obaw dotyczących zakażenia/zabrudzenia,
impulsów do zachowań bluźnierczych,
– występują w zespole obsesyjno-kompulsyjnym.
Zaburzenia myślenia – Struktury/funkcji myślenia
Myślenie paralogiczne:
Jest to odstępstwo od obowiązujących reguł logiki, które obejmuje:
– myślenie nadmiernie konkretne i/lub abstrakcyjne,
– nieprawidłowe kategoryzowanie zjawisk,
– używanie pojęć o znaczeniu prywatnym (metonimia, neologizmy).
Zaburzenia myślenia – Toku myślenia
Spowolnienie aż do zahamowania myślenia (w katatonii).
Przyśpieszenie aż do gonitwy myśli.
Otamowanie
Mutyzm
Mantyzm
Perseweracje / stereotypie / iteracje:
Uskokowość:
Werbigeracje:
Otamowanie
– gdy sprawnie przebiegający wątek myśli ulega nagle zatrzymaniu,
np. w schizofrenii.
Mutyzm:
– całkowity brak wypowiedzi mimo zachęt i poleceń
(przy nieuszkodzonych ośrodkach mózgu),
– może być wyrazem „pustki myśli”, wynikać z pobudek psychotycznych
(np. gdy „głosy” zakazują pacjentowi mówić) lub występować np. w osłupieniu.
Mantyzm:
– natłok myślenia,
– poczucie uciążliwego nadmiaru spontanicznie pojawiających się
kolejnych wątków i tematów myślenia,
– zwykle zakłóca samo myślenie oraz płynność, jasność i zawartość wypowiedzi.
Perseweracje / stereotypie / iteracje:
– uporczywe powtarzanie tej samej czynności (słowa, zdania, skojarzenia melodia)
pomimo zaniku wywołujących ją przyczyn.
Drobiazgowość / rozwlekłość:
– rozpoczynanie nowych, zazwyczaj zbędnych wątków pomimo nieukończenia poprzednich,
– powoduje to oddalanie się od głównego wątku.
Uskokowość
– powtarzające się odpowiadanie na pytania w sposób nieznacznie związany z treścią pytania
lub wcale do niego nienawiązujący.
Do najczęstszych formalnych zaburzeń myślenia w schizofrenii zaliczamy:
1) rozkojarzenie,
2) otamowanie,
3) alogie.
– 1905 r. pierwsze testy do diagnostyki dzieci „opóźnionych w rozwoju umysłowym”
Alfred Binet i Teodor Simon
– skala inteligencji dla dzieci i dorosłych
David Wechsler
– 1912 r. wprowadzenie pojęcia ILORAZ INTELIGENCJI
(wiek umysłowy / wiek życia × 100 )
William Stern
Inteligencja płynna
– zdolność dostrzegania złożonych relacji między symbolami
i wykonywania złożonych relacji na symbolach (niezależnie od doświadczenia).
Określa potencjał intelektualny jednostki, jest wrodzona, uwarunkowana biologicznie i genetycznie.
Jej poziom jest STAŁY dla każdego człowieka w ciągu życia.
Inteligencja skrystalizowana
– jest to dysponowanie wiedzą i umiejętnościami
w określonym kontekście kulturowym. Ulega ZMIANIE w ciągu życia.
Inteligencja emocjonalna
– kompetencje osobiste służące do rozpoznawania stanów
emocjonalnych i radzenia sobie z nimi – zarówno własnymi, jak i innych osób.
Niepełnosprawność intelektualna
Dotyczy 1–3% populacji.
1) niepełnosprawność intelektualna lżejsza – 85%
(niepełnosprawność lekka),
2) niepełnosprawność intelektualna głębsza – 15%
(niepełnosprawność umiarkowana, znaczna i głęboka).
Zaburzenia aktywności ruchowej – Ilościowe
1) Agitacja:
2) Spowolnienie psychoruchowe:
3) Stupor:
Zaburzenia aktywności ruchowej – Ilościowe
1) Agitacja:
– nadmierna aktywność połączona z uczuciem wewnętrznego napięcia.
Spowolnienie psychoruchowe:
– obniżona aktywność ruchowa ze zwolnieniem tempa myślenia i wypowiedzi.
Stupor
– stan bezruchu połączony z mutyzmem i zmniejszeniem reaktywności na bodźce,
– osłupienie efektoryczne – dominują zaburzenia funkcji efektorów,
– osłupienie receptoryczne – dominują zaburzenia reagowania
na bodźce zewnętrzne.
Zaburzenia woli działania - ilościowe
Zaburzenia wysycenia
Otępienie naczyniopochodne – Skala niedokrwienia Hachinskiego
Różnicowanie pomiędzy otępieniem naczyniopochodnym (≥7) a pierwotnie zwyrodnieniowym (≤4).
Otępienie naczyniopochodne – Skala niedokrwienia Hachinskiego
Różnicowanie pomiędzy otępieniem naczyniopochodnym (≥7) a pierwotnie zwyrodnieniowym (≤4)
Skala Hachinskiego pomaga w diagnostyce otępienia naczyniopochodnego,
ale NIE SŁUŻY DO STAWIANIA ROZPOZNANIA.
Otępienie z ciałami Lewy’ego – Różnicowanie
