overig Flashcards
epifysairschijf
groeischijf, gemaakt van chondrocyten; deel van bot waarin cellen kunnen blijven delen en zo het bot kan groeien
synoviaal gewricht
gewricht tussen botten met een laagje kraakbeen en met synoviaal vocht ertussen
cartilagien gewricht
gewricht met alleen kraakbeen ertussen (groeischijven, discus vertebralis)
fibrotisch gewricht (syndesmose)
gewricht met fibrotisch weefsel ertussen (bij onderarm en onderbeen, etc)
meniscus
ontstaat pas wanneer er krachten op de knie uitgeoefend gaan worden (als kind gaat staan/lopen); mesenchymale cellen worden dan gecromprimeerd tot kraakbeen onder de condylen van het femur
uncovertebrale gewrichten
gewrichten tussen ruggewervels, voor stabiliteit van de wervelkolom; deze gewrichten zijn een soort ingescheurd in de botten doordat de wervels iets meer in elkaar zakken door zwaartekracht
bursa
ontstaat wanneer een spier/pees strak over een bot gespannen staat, vormt net zoals een blaar een kussentje met vocht ertussen
aponeurose
bindweefselstructuur die de krachten van spieren kan verspreiden en kan begeleiden naar andere structuren
corticaal bot
heeft laminae, compact bot, zorgt voor stevigheid, meestal aan de buitenkant van een bot
spongieus bot
meer sponsachtig in het midden van een bot, lichte dichtheid, poreus, is flexibeler
anisotroop
heeft meer of minder kracht in verschillende richtingen
spanning op een bot (formule)
F/A (kracht gedeeld door oppervlakte
rek van een bot (formule)
dl/l (relatief verschil in lengte)
hill-sachs laesie
indeuking op de afgebroken humeruskop posterieur als gevolg van een anterieure luxatie van de schouder (bewijs van deze luxatie)
bankart laesie
indeuking anterieur op de hals/lengte van de humerus en/of laesie in het labrum tgv een anterieure luxatie van de schouder
reversed hill-sachs laesie
schade aan de anterieure kant van de humeruskop tgv een posterieure schouderluxatie (4%)
typen ecm vezels
- collageen -> sterkte, stijfheid
- elastisch -> rekbaarheid
- reticulair -> volume/vorm
platgewricht
heel geschikt voor compressieve krachten, wel maar in 1 axis want dwarskrachten en afschuiving niet
- weinig draaibaar
- voor grote buigende momenten
bijv in de voet, wervelkolom, de sacro-iliacale gewrichten, etc
bolgewricht
geschikter voor grote dwarskrachten, neit echt voor buigend momentum, zeer draaibaar
bijv. heup. schouderw
welke krachten werken er binnen ons lichaam?
- compressiekracht
- trekkracht
- afschuifkracht
flebolieten
verkalkingen in kleine bloedvaten, zichtbaar op röntgen
voordeel CT over röntgenfoto
je kunt dwarsdoorsnedes maken en zo ook 3D-reconstructies, zo worden fracturen minder snel gemist
nadeel CT over röntgenfoto
veel meer stralingsbelasting (minstens 80-100x zoveel) + CT duurt veel langer om te maken (bewegingsartefacten) en is minder beschikbaar
CT artrhografie
contrast injecteren in het gewricht en dan CT maken (vaker wordt een MRI hiervoor gebruikt omdat je dan niet hoeft te prikken)
dual energy CT
CT die 2 spectra aan fotonen gebruikt: er wordt 2x bestraald met 2 verschillende energieniveaus -> daardoor verschillen in contrast in weke delen beter zichtbaar
- bijv voor detectie van jicht
- reductie van metaalartefacten
- detectie beenmergoedeem
sportman’s hernia
scheurtje van een adductor die aangehecht aan het os pubis zit -> klachten die lijken op liesbreuk maar eigenlijk dus niet echt een hernia
enchondroom
goedaardige beenmergtumor
wat kun je niet goed zien op een MRI?
verkalkingen (in bijv pezen)
wat is goed te zien op een echo?
oppervlakkige weke delen en spieren, pezen, ligamenten
gewrichtsvocht
goed voor dynamisch onderzoek
zicht voor nemen punctie
complicaties contrastmiddelen
- extravasatie van het contrast -> ophoping en inflammatie in bijv spiercompartimenten
- hierdoor soms zelfs necrose van spieren/weke delen
- allergische reactie
- nefrotoxiciteit -> soms nierfalen of fibrose in weke delen (vooral vroeger)
jicht
artritis urica: ontstekingsreacties tegen uraatkristallen
stadia van jicht
- asymptomatische hyperuricaemie (nog geen jicht)
- acute jicht (meestal mono-articulair)
- chronische jicht (meestal polyarticulair)
ontstaan jicht
uitscheidingssysteem van uraat (80% nieren, 20% darmen) werkt niet
of te veel aanvoer uraat door omzetting uit nucleotide turnover
-> hyperuricemie -> vorming uraatcristallen in gewrichten en coronairen
of hyperuricosurie -> vorming urinezuurstenen
waarom zo’n heftige ontsteking door urinezuurkristallen?
- urinezuurkristallen zetten complementsysteem in gang
- kristallen worden gefagocyteerd, maar in de cel kan de fagocyt er eigenlijk niks mee
- fagocyt valt uit elkaar -> allerlei ontstekingsmediatoren komen vrij -> inflammatie en weefseldestructie
(IL-1)
rasburicase
uraatoxidase, middel dat urinezuur afbreekt; geven bij snelle stijging van uraat
- maar het product, allantoine is wel heel immunogeen dus gelijk heftige immuunreactie
acute jichtaanval kliniek
- bijna altijd monoarticulair, vaakst MTP-1; daarna ook wreef, enkels, knieeën, polsen, elleboog
- grote rode zwelling bij gewricht
- koorts
- leukocytose, hoog crp en bse
- serum urinezuur soms verlaagd
topheuze jicht
voor langere tijd veel urinezuur -> harde kristallen ontstaan rond gewrichten
-> zorgen ook voor erosies van gewricht/bot (punched out lesions)
diagnostiek jicht
- aantonen van uraatkristallen in gewricht/tophus
- serum urinezuur
- röntgenonderzoek
oorzaken verminderde secretie urinezuur
- nierinsuff
- idiopathisch
- medicatie
- alcoholabusus
- hypothyreoidie
- hyperparathyreoidie
- acidose
oorzaken verhoogde productie urinezuur
- aangeboren enzymdefect
- behandeling van myeloproliferatieve maligniteiten
- purinerijk dieet
- alcoholabusus
- idiopathisch