Organy państwa w stosunkach międzynarodowych Flashcards
Kompetencje głowy państwa w stosunkach międzynarodowych
Konstytucyjna pozycja głowy państwa; wg norm prawa zwyczajowego jego pozycja określana jest jako tzw. ius
repraesentationis omnimodae, czyli nieograniczonego, pełnego prawa reprezentowania państwa w stosunkach międzynarodowych zewnętrznych oraz zespołu przywilejów i immunitetów („immunitet suwerena”)
Uprawnienia głowy państwa – reprezentowanie państwa i wyrażanie jego woli na zewnątrz; wysyłanie i
przyjmowanie przedstawicieli dyplomatycznych; zawieranie umów międzynarodowych bez pełnomocnictw; ogłaszanie stanu wojny i pokoju; podpisywanie dokumentów (listy uwierzytelniające i odwołujące, pełnomocnictw do zawarcia umowy, dokumentów ratyfikacyjnych itp.)
o w Polsce art. 133 i 126 Konstytucji z 1997 roku
Przywileje i immunitety głowy państwa – przysługują urzędowi a nie osobie; na terytorium obcym nie podle-
ga on jurysdykcji karnej, administracyjnej i jurysdykcji miejscowej cywilnej; bezwzględna nietykalność osoby
głowy państwa; ochrona przed zniesławieniem (PM zakazuje uprawiania tzw. propagandy dyfamacyjnej wymierzonej przeciw szefom państw); przywilej nietykalności rozciąga się na rezydencję, pojazdy, środki lokomocji i korespondencję
Odpowiedzialność głowy państwa – zasada odpowiedzialności szefów państw za zbrodnie i przestępstwa międzynarodowe
Rola parlamentu w stosunkach międzynarodowych
Udział w kształtowaniu i kontroli polityki zagranicznej jest istotnym czynnikiem w stanowieniu polityki zagranicznej i określaniu jej kierunków parlamenty są najwyższymi organami władzy państwowej,
Podejmuje uchwały określające podstawowe kierunki działalności państwa oraz sprawuje kontrolę nad działalnością innych organów władzy i administracji państwowej
Ogłaszanie stanu wojny – sejm decyduje o stanie wojny (tylko w przypadku napaści zbrojnej na terytorium
RP lub gdy wynika to z zawartych umów) i pokoju.
Udział parlamentu w realizacji polityki zagranicznej – wzajemne kontakty między parlamentami, wymiana
wizyt, prowadzenie oficjalnych rokowań; komisje spraw zagranicznych przesłuchują kandydatów na ambasadorów.
Unia Międzyparlamentarna od 1889 r. służy popieraniu kontaktów osobistych między członkami wszystkich
parlamentów, zorganizowanych w grupy narodowe.
Kompetencje rządu w stosunkach międzynarodowych
Organ faktycznie określający kształt stosunków zewnętrznych; zawiera umowy wymagające ratyfikacji oraz zatwierdzenia i wypowiada inne umowy międzynarodowe; znaczenie w sferze reprezentacji i wyrażania na zewnątrz woli państwa; umowy międzyrządowe,
Zatwierdzanie umów międzynarodowych – umowy takie nie zawierają klauzuli ratyfikacyjnej, lecz wymagają zatwierdzenia przez rząd (pominięcie parlamentu); procedura zatwierdzania określana jest przepisami wewnętrznymi.
Uprawnienia szefa rządu – prawo zawierania umów międzynarodowych, prowadzenia rokowań oraz oświadczenia woli państwa bez pełnomocnictw; jego oświadczenia wiążą państwo; przyjmowanie obcych przedstawicieli dyplomatycznych, wystawianie pełnomocnictw zazwyczaj z kontrasygnatą MSZ przedstawicielom państwa w organach i organizacjach międzynarodowych oraz delegatom na konferencje międzynarodowe.
Spotkanie na szczycie – spotkanie szefów państw i rządów oraz przywódców największych partii dla załatwienia najważniejszych problemów; szef rządu przebywający za granicą korzysta z przywilejów i immunitetów dyplomatycznych, jest on traktowany jak głowa państwa (występujące różnice nie tyle dotyczą jego sytuacji prawnej, ile raczej protokolarnej).
Kompetencje ministra spraw zagranicznych:
Reprezentuje państwo, może prowadzić rokowania dwu i wielostronne oraz podpisywać umowy bez pełnomocnictw; jego oświadczenie pisemne i ustne są wiążące dla państwa
o utrzymywanie stałego kontaktu z obcymi przedstawicielami dyplomatycznymi, bierze udział w składaniu listów uwierzytelniających, uczestniczy w przyjmowaniu delegacji państwowych i rządowych, powoływanie własnych i przyjmowanie obcych charges d’affaires, kontrasygnuje listy uwierzytelniające dyplomatom itd., może wystawiać listy komisyjne własnym i udzielać exequatur obcym konsulom
o udziela zezwolenia na opublikowanie umów w kwestiach prawnomiędzynarodowych dotyczących m.in. obowiązywania umów, immunitetów i przywilejów obcych przedstawicieli, wzajemności, uznawania bądź nieuznawania praw i tytułów państw obcych
Minister spraw zagranicznych korzysta z takich samych przywilejów jak przedstawiciele dyplomatyczni
Ministerstwo spraw zagranicznych – prowadzi całość polityki zagranicznej państwa, utrzymuje kontakt z
obcymi placówkami dyplomatycznymi i konsularnymi, kieruje pracą własnych placówek
Spoczywa na nim obowiązek ochrony interesów własnego państwa i jego obywateli; również koordynacja działalności zagranicznej innych centralnych urzędów
Struktura MSZ - trzy rodzaje departamentów:
- terytorialne (prowadzą i koordynują bieżącą politykę zagraniczną wobec określonych grup krajów)
- funkcjonalne (wydzielone zagadnienia: sprawy konsularne, prawne, traktatowe, kulturalne itp.)
- administracyjne (charakter pomocniczy – gabinet ministra, kadry, łączność itp.)
Minister właściwy do spraw zagranicznych kieruje działalnością MSZ przy pomocy sekretarza stanu, podsekretarzy stanu oraz gabinetu politycznego ministra.
W czasie nieobecności ministra jego obowiązki pełni sekretarz stanu, który w tym czasie używa tytułu: kierownik MSZ.
