OOR Flashcards
Otoscopie: anders bij kinderen dan volw?
Oorschelp gewoon naar achter of eerder naar achter-beneden trekken ipv naar achterboven. Kinderen hebben een meer horizontale gehoorgang.
Wat kan je uitlokken met otoscopie? Hoe komt dat?
Hoestreflex: takje n. vagus verzorgt gevoeligheid van diepe gehoorgang terwijl de n. laryngeus superior de gevoeligheid van de larynx bezorgt. De banen lopen dus deels samen ~ gerefereerde pijn.
3 componenten buitenoor?
- Oorschelp
- Gehoorgang
- Trommelvlies
Aflijing gehoorgang?
- Opp: KB skelet en dikke huid met adnexen (haarfollikels en cerumenkliertjes)
- Diep: bot en dunne huid zonder adnexen (gevoelig!)
Cerumen: waaruit bestaat het en wat doen wattenstaafjes?
- afgeschilferde epitheelcellen en secreet van de cerumenklieren
- wattenstaafjes verstoren het normaal migratoir proces (door epitheel; hoe meer opp, hoe brokkeliger en droger het wordt itt nat in de diepte). Door wattenstaafjes gaat het uitgedroogde terug naar diep = meer risico op infecties, eczeem, droogheid en oorstop.
Trommelvlies: welke 8 delen zie je bij otoscopie?
- Pars flaccida = membraan van Shrapnell (boven hamersteel)
- Pars tensa membrana tympani (4 kwadranten: I-IV in wijzerzin, begint ant van de hamersteel)
- Annulus: buitenste deel van TV
- Malleus of hamersteel: loopt naar voor en boven
- Schemering ronde venster (in III)
- Pees stapedius (thv ovalen venster) boven in IV
- Umbo: middelpunt en diepste punt, net onder hamersteel
- Lichtreflex: nl in II
Cerumenprop: klachten en oorzaak?
- Geen klachten tot volledige obstructie (vaak door douchen of bad: zwelling door vocht). Dan: gehoorverlies en drukgevoel.
- Ceruminose (oveproductie) of te veel wattenstaafjes
Cerumenprop: R/? CI?
Wat zeker niet?
- Enkel verwijderen bij volledige obstructie.
- Uitspuiten met water op lichaamstemperatuur: mikken op de achter-bovenwand vd gehoorgang –> TV –> langs voorwand terug uit en prop mee
- Fixeer spuit: wondjes als pt beweegt
- Evt verweken: oliedruppels enkele dagen op voorhand
- CI: infectie (verergert door vochtig) of TVperf
Oorkaarsen: werkt niet, niet nodig en risico op brandwonden en infectie.
Exostosen: wat en bij wie?
- Gladde, geelwitte botuitwassen in de gehoorgang (beletten zicht op normaal TV.
- Vaak bij mensen die vaak in koud water zwemmen (surfersoor)
Exostosen: R/?
- Asymptomatisch dus meestal niet nodig.
- Enkel excisie bij recidivernede otitis externa (obstructie: debris zit vast –> infectie)
Furunkel gehoorgang:
a) Oorzaak?
b) S/?
c) R/?
a) S. aureus infectie haarfollikel
b) Pijn (kauwen en spreken), rode en gezwollen huid en regionale LK
c) Zelflimiterend dus enkel lokale desinfectie en pijnstilling
Otitis externa sicca:
a) wat?
b) bij wie?
c) S/?
a) vorm van seborreisch eczeem, niet echt infectie!
b) meer bij ouderen, vrouwen en psoriasisptn
c)
- rode, schilferige gehoorgang
- soms prop in gehoorgang
- jeukklachten: vicieuze cirkel van wattenstaafjes en meer droogte
- TV normaal
Otitis externa sicca: R/?
- Reinigen: droog en met oormicroscoop
- Evt. lokale CS druppels
- Afraden krabben en wattenstaafjes
Otitis externa natte vorm:
a) wat?
b) S/?
a) bact infectie huid gehoorgang (vaak G- bij langdurige)
b)
- Gezwollen gehoorgang: soms volledig dicht
- Nat debris op gehoorgang
- Pijn»_space; jeuk
- Betrokken oorschelp of huid erachter: rood en gezwollen (flegmones)
Uitlokkende factoren van otitis externa nat (6)?
- Nauwe gehoorgang
- Afsluiten gehoorgang: hoortoestel, lawaaibescherming, geluidsdrager)
- Frequent zwemmen (water zonder Cl!!!)
- Hoge vochtigheid omgeving
- Teveel reinigen of peuteren (beschermlaag kaput)
- Bestaande huidaandoeningen (eczeem, psoarisis)
Otomycosis: beeld en S/?
R/?
Otitis door schimmel. Beeld gelijkt op natte otitis ext maar schimmeldraden te zien + meer jeuk. Denk eraan als pt niet verbetert onder AB.
R/: antifungale druppels
Herpes zoster oticus:
a) welk ggl en zenuw?
b) S/?
a) vanuit ggl geniculatum en n. facialis
b)
- Pijn
- 1 mm blaasjes op oorschelp in hetzelfde stadium
- evolutie tot pustels en honinggele korstjes
Sv Ramsay Hunt: wat?
Complicatie van herpes zoster oticus waarbij ook functieverlies van:
- n. facialis (3/4)
- niet zo gunstig
- 20% volledig, 40% relatief goed, 40% ernstige sekwellen
- n. cochleovestibularis (1/3)
- niet zo gunstig
- zelden: volledig herstel, meestal blijvend
Sv Ramsay Hunt: R/?
- Acyclovir: asap bij blaasjes om zenuwfunctie te bewaren en herstelkansen te maximaliseren
- CS: zwelling
Myringitis bullosa:
a) wat?
b) S/?
c) DD?
d) R/?
a) virale infectie TV, tijdens BLWI vaak
b)
- Verkouden pt
- blaar op TV: gevuld met helder-troebel bloederig vocht
- veel pijn: vocht tss epitheel en BW laag
c) DD otitis media (ook TV ontstoen)
d) analgetica (lokaal of syst) maar ZEKER NIET PRIKKEN
Afstaande oren: wat is er loos en R/?
- Antihelix niet goed gevormd
- Chirurgische reconstructie:
- extra steken naar mastoid toe
- post incisie KB om plooi aan te maken
4 congenitale afwijkingen oorschelp?
- Surnumerair KB
- Pre-auriculaire fistel
- Microtie tot agnesie
- Atresie gehoorgang
Pre-auriculaire fistel:
a) voorkomen
b) oorzaak en vorm
c) R/?
a) 1/100
b) onvolledige embryologische vorming –> gangetje van 1 cm in de diepte tot net voor de fascia temporalis; vaak boomstructuur
c) vaak niet nodig. Wel resectie volledige structuur als recurrerende abcessen en infecties (opstapeling epitheel en talg)
Atresie gehoorgang gaat vaak gepaard met…?
Misvormd middenoor –> ook perceptief gehoorverlies bovenop conductief verlies van de gesloten gehoorgang
Atresie:
a) uni- of bilat?
b) geïsoleerd of syndromaal?
a) kan beide maar meestal unilat. Wel sneller ingrijpen bij bilateraal want verstoort taalontwikkeling.
b) kan beide, bv BOR of Treacher-Collins
2 syndromen met atresie
- BOR (AD)
- Kieuwboog: pre-auriculaire sinus
- Oor: buiten-midden en binnen
- Nier: hypoplasie tot agenesie - Treacher-Collins = mandibulofaciale dysostose
- Microtie bilateraal
- Downslanting ogen
- Onderontwikkelde mandibula met AH problemen
Behandeling microtie/atresie gehoorgang: 2 gebieden?
Afh van unilat/bilat en de graad van de afwijking.
- Gehoor: BAHA, want HK is zelden voldoende
- Esthetiek oorschelp
* Siliconeprothese op titanium schoreven
* Reconstructie
* Ear moulding
BAHA: wanneer, werking?
- Bij afwezig/onbruikbare gehoorgang
- Microfoontje op apparaat dat vastzit met titanium schroef in het bot (moet dik genoeg zijn dus haarband bij kind)
- Geluid wordt omgezet in trillingen en zo via botgeleiding naar de cochlea
Siliconeprothese op titanium schroeven:
a) why?
b) voordeel
c) 3 nadelen
a) voor correctie microtie
b) ander oor identiek namaken
c) slijtage, ‘s nachts afdoen en kleurverschil
Reconstructie oorschelp: hoe en vanaf wanneer?
Mbv autoloog ribkraakbeen in 2 ingrepen (oogst KB en later oor vastmaken aan schedel)
Kan vanaf 10 jaar in overleg met kind
Ear moulding: why en hoe?
Voor correctie afwijkende oorschelp. Door E van moeder is het oor nog maleabel dus te corrigeren met tape –> oké na 2 weken
Othematoom:
a) ontstaan?
b) gevaar?
c) gevolg?
d) R/?
a) trauma
b) kraakbeennecrose en misvorming oor: bloedcollectie tss perichondrium en KB verstoort de oxygenatie van KB
c) onbehandeld: bloemkool/frommel/boksersoor
d) punctie/incisie hematoom + fixatie perichondrium op KB + drukverband
Tumoren buitenoor: welke 2? Wanneer biopsie?
- Basalioom
- SCC
Bij elke ulcererende afwijking
Basaalcelcarcinoom van de oorschelp:
a) oorzaak
b) R/?
a) te veel UV licht (zon en wind)
b) wigexcisie om vorm te bewaren - soms volledige oorschelpresectie nodig ± RT (grote T)
SCC gehoorgang:
a) oorzaak?
b) prognose
c) R/?
a) typisch door chronische otorree (otitis externa of chronische OMA)
b) minder goed: vaak M naar middenoor of mastoid
c) radicale (invaliderende) resectie + postop RT
OMA: incidentie en voorkomen?
Oorzaak?
Piekincidentie: 0,5-2 jaar
Vnl in combo met BLWI
- Bact: H. infl, M. catarrhalis, Pneumokokken en S. pyogenes
- Soms ikv mazelen of bof
S/ OMA?
- Oorpijn/drukkend gevoel: vaak ‘s avonds (moeilijk bij kinderen)
- Koorts, hoofdpijn, ziek, neusloop
- Acute otorree igv TVperf
OMA: stadia otoscopie?
- Cattarhaal: helder vocht in middenoor (TV: bombeert vnl in IV, rood-roodblauw, hamer en lichtreflex weg)
- Purulent vocht: TV wordt gelig
- Perforatie TV: druk, pijn en koorts verdwijnen
OMA: behandeling?
- Vaak: koorts- en pijnbestrijding voldoende
- AB: amoxilline PO of intraoraal bij TVperf of buisjes
- <6m
- 6m-2j: heel ziek kind of na 2 dagen geen verbetering
- > 2j: geen verbetering na 3 dagen, recidief binnen het jaar of heel zieke pt
- Risicoptn: SvDown, palatoschisis of gedaalde weerstand
- Persisterende otorree
- Paracentese: pijn en koorts binnen 24u, afscheiding weg na enkele dagen
! Jong kind: algemene of LA - TV buisjes: 4 episodes per jaar met effusie tussenin
Complicaties OMA (5)?
- Mastoiditis
- Meningitis
- Abcessen: cerebraal, subduraal, extraduraal, cerebellair
- Trombose sinus sigmoideus
- Labyrinthitis: doofheid en vestibulaire uitval
Recidiverende OMA: bij wie?
Vnl bij jonge kinderen (piek: 2 jaar).
Meestal spontane evolutie: kind groeit er uit
Recidieverende OMA: R/?
- AB voor elke opstoot
- Goede neusverzorging, evt adenotomie
- TV buisjes (verluchting) bij persisterende OMA met effusies in de tussentijd
2 grote groepen oorzaken van oorpijn bij volwassenen?
- Oorpathologie
2. Gerefereerde pijn (50%)
Gerefereerde oorpijn (5).
- Kaakgewricht
- Gebit (n. VI): ondertanden, cariës, geïmpacteerde, …
- CWZ (C2-3): artrose, trauma, …
- Tongbasis en tonsillen: tumoren (n. IX en X)
- Hypofarynx en larynx: vnl epiglottis (n. IX en X)
Aanpak van oorpijn met normale otoscopie?
- Ga de 5 oorzaken van gerefereerde pijn na
- Doorverwijzing NKO voor grondig endoscopisch onderzoek indien niets te zien.
- Beeldvorming
Sensibele bezenuwing oor
- N. glossopharyngeus (n. IX)
- N. vagus (n. X)
- N. mandibularis (n. V3)
- Cervicale zenuwen
Chronische oorloop: oorzaak?
Chronische otitis media
2 cardinale symptomen van chronische otitis media?
- Chronische oorloop
2. Permanente TVperf
2 grote oorzaken chronische otitis media?
- Mucosale infectie
2. Cholesteatoom
Mucosale infectie middenoor (als oorzaak chronische otitis media):
a) wat
b) oorzaken
c) S/?
d) R/?
a) chronische infecties mucosa middenoor en mastoid
b) Niet-genezen OMA (> 3w) of voorafbestaande perforatie met telkens infectie van buitenaf
c)
* Chronische otorree via CENTRALE TVperf
* Gehoorverlies vanaf 1/3 TV weg
d)
* Lokale AB/CS oordruppels en later sluiten van chirurgisch defect
* Mastoidectomie als dat niet helpt
Mucosale infectie middenoor?: diagnose en bevindingen?
Via otoscopie:
- Centrale TV perf: niervormig onder de umbo (soms bottrabekels te zien)
- Natte, rode mucosa
- Bomberend, verdikt TV (hamersteel niet te zien)
Choleostatoom: wat en ontstaan?
Het is een parelgezwel dat ontstaat uit opstapeling van epitheel en keratine in het middenoor. Meestal gelokaliseerd in het pars flaccida. Typisch bij tubadysfunctie: onderdruk in het middenoor waardoor trommelvlies naar binnen uitstulpt, de gehoorganghuid/TV-epitheel ingroeit in het middenoor/mastoid en zo gaat verkleven met de mediale wand van de koepelholte/gehoorganketen en zo een retractiepocket vormt. Hierin stapelt zich een prop keratine en afgestorven epitheel op die niet afgevoerd kan worden door het zelfreinigend systeem.. Dat leidt dan weer tot erosie van de omgevende structuren.
Choleostatoom: S/?
- Meestal asymtomatisch tot infectie: chronische stinkende oorloop en gehoorverlies
- Complicaties door drukerosie
Choleostatoom: D/?
Otoscopie:
- Duidelijk zichtbare epitheel-keratinemassa (al dan niet doorheen TV)
- Korst R van de hamersteel: wijst op erosie van de wand van de koepelholte
- Granulatieweefsel of poliep in de perforatie = signaal poliep (altijd verdacht voor choleostatoom)
MRI: horizonale booggang doordat het uitsteeksel (tss craniale wand gehoorgang en middenoor) als eerste erodeert met grijze massa in de koeplholte
Choleostatoom: complicaties door drukerosie/volumetoename (5)?
- TV perforatie
- Botlamelerosie en gehoorbeentjesdestructie
- N. facialis: gelaatsverlamming
- Vestibulaire kanalen of labyrinth: duizeligheid –> door boterosie is er geen beenderige afscheiding met het middenoor meer waardoor de druk zich rechtstreeks kan verderzetten tot aan de horizontale booggang (fistelsymptoom: druk op de uitwendige gehoorgang geeft duizeligheid door de open verbinding met het labyrinth)
- Cochlea/intracranieel
Choleostatoom: R/?
Radicale verwijdering en sanatie
- Canal wall up = combined approach tympanoplastie (gesloten techniek)
* Toegang via 2 wegen: mastoid en gehoorgang
* Achterwand benige gehoorgang intact –> postop anatomie is oke
* Nadeel: minder zicht daardoor dus niet duidelijk of alles weg is –> kans op recidief en meer destructie: MRI na 6m
* Gouden standaard - Canal wall down = radicale operatie (open techniek)
* Achterwand van de benige gehoorgang wordt weggenomen dus meer invasief: men creëert een permanente verbinding tussen het mastoid en de gehoorgang.
* Beter zicht dus meer zekerheid dat het hele choleostatoom weg is.
* Nadeel: snel infecties in die readicale holte die zichzelf niet zo gemakkelijk reinigt (moet 2x/jaar bij de NKO-arts)
* Alternatief bij moeilijke oren of recidief
Rol buitenoor bij gehoor
- Geluid opvangen en naar middenoor geleiden
- Frequentie versterken door vorm: 15dB rond 2,5 kHz
- Richting horen: vnl door 2 oren
Functies middenoor (2) en vereisten (3) hiervoor?
- Omzetten geluid in vloeistoftrillingen: via TV, gehoorbeentjes naar orale venster
- Versterker van 30 dB: energieverlies door omzettingen
* Van groot (TV) naar klein (ovaal venster) opp
* Hefboomwerking
* TV elastisch: veren
Vereisten:
- Intact en beweeglijk TV
- Intacte en beweeglijke keten
- Verluchting door Eustachius
Binnenoor: anatomie?
- Beenderig labyrinth
* Perilymfe: rijk aan Na
* Ovale venster –> scala vestibuli –> helicotrema –> scala tympani –> ronde venster - Vliezig labyrinth
* Endolymfe: K-rijk
* Ductus cochlearis:
- Membraan van Reissner
- Basale membraan
- Orgaan van Corti: steuncellen, 1 rij IHC en 3 rijen OHC
- Membrana tectoria op de haartjes
Functie IHC vs. OHC?
- IHC: depol –> AP naar neuronen
- OHC: versterken al bij zachte stimuli via contractie de beweging van de BM en werken zo in op de IHC –> detectie zachte geluiden en discriminatie tussen geluiden
2 vormen doofheid met frequenties?
- Perceptieslechthorendheid: 10-120 dB = totale doofheid
2. Geleidingsdoofheid: 10-60 dB
Normaal is fluisterspraak tot op … meter te verstaan.
20
Lateralisatie van Weber?
- Perceptief: contralateraal
- Conductief: ipsilateraal (minder energie verloren)
Assen van een toonaudiogram?
- X-as = frequentie (125 tot 8000 Hz)
- Y-as = dynamisch bereik in dB HL (- 20 tot 120); dat is de afstand tussen de normale gehoordrempel en de LDL.
Audiogram: geleiding vs perceptief verlies?
- Geleiding: luchtgeleiding daalt –> air bone gap; meestal voor alle frequenties
- Perceptief: geen verschil tussen lucht- en botgeleiding; meestal voor bepaalde frequenties (typisch hoog)
Mate van slechthorendheid?
- 0-30 dB = nl tot licht slechthorend
- 30-60 dB = matig
- 60-90 dB = ernstig
- > 90 dB = functioneel doof
Spraakaudiogram: wat is het resultaat en weergave?
Discriminatiecurve.
- X-as: in dB SPL (per 10)
- Y-as: percentage
Spraakaudiogram: hoe werkt het?
Nl resultaat?
Mbv audiometer worden worden van 1 lettergreep aangeboden in woordenreeks aan een bepaalde intensiteit. De pt moet dan herhalen en er wordt een percentage berekend.
50% aan 20 dB SPL.
100% aan 35 dB SPL.
Spraakaudiogram bij conductief en perceptief verlies?
- Conductief: halen 100% maar wel bij hogere intensiteit (nle curve dus naar rechts verschoven)
- Perceptief: doen het beter maar halen nooit 100%. Het verschil in percentage noemt men het discriminatieverlies. Meestal is perceptief gehoorverlies hoogfrequent: lage tonen overschaduwen de hoge tonen dus je meest een deel input om de spraak te begrijpen.
vb. presbyacusis: kleiner dynamisch bereik door convergeren beide drempels
vb. verlies OHC
Hoe werkt een tympanogram? Wat meten we?
We meten de compliantie van het trommelvlies en de gehoorbeentjes.
Het oor wordt afgesloten. Een geluidsspreker stuurt geluid het oor in en een microfoon vangt het teruggekaatste geluid terug op. Hoe minder compliantie, hoe minder geluidsE er wordt opgevangen en hoe meer er dus wordt teruggestuurd.