LARYNX Flashcards
Wat is de achterste commissuur van de stembanden?
De aanhechting van de ligg vocale op de processus vocalis van de arytenoïden.
Wat doet de m. cricothyroideus?
Rotatie thyroid-KB tov cricoid zodat de stemplooien uitgerekt worden en onder meer spanning komen te staan (toonhoogte)
Soort gewricht tussen cricoid en arythenoid?
Zadelgewricht: gliding en rocking
Welke spieren zorgen voor adductie?
M. interarytenoideus transversus, obliqui en m. cricoarythenoideus lateralis (m. laterali)
Welke spier zorgt voor abductie?
M. cricoarytenoideus posterior
Membraneus deel stembanden: welke 2 componenten?
Lig. vocale en m. vocalis/m. thyroarytenoideus
Epitheel op ware stembanden?
Plaveiselepitheel (met eronder de losmazige BW laag van Reinke)
Wat bevat de subglottis? (2)
- Mucosa
- Conus elasticus
Functie van de ware stembanden?
- Foneren: genereren basisgeluid
- Primaire functie = sfincter (aspiratie voorkomen en drukopbouw voor hoesten, Valsalva, …)
Wat bepaalt de toonhoogte van een stem? Wat zijn de gemiddelde spreektoonhoogtes voor man, vrouw en baby?
De trillingsfrequentie: afhankelijk van lengte stembanden en de spanning.
Man: 110 Hz (ouder: hoger door atrofie lig. vocales)
Vrouw: 210 Hz.
Baby: 400 Hz.
2 onderzoeksmethodes voor de larynx?
- Indirecte laryngoscopie: via spiegel, rigide of flexibele endoscoop (via neux)
- Directe laryngoscoop
Verloop indirecte laryngoscopie met keelspiegel?
- Hoofd in opsnuifhouding
- Tong uitsteken en met compres vasthouden
- Verwarmde spiegel in de keel: goed houden
- Pt “i” laten zeggen: beweeglijkheid stembanden
- CAVE: overhangende epiglottis (voorste commissuur) en faryngeale kokhalsreflex (evt eerst spray LA)
Speciaal onderzoek voor de trilling?
Stroboscopie: gebruikt in diagnostiek stemproblemen.
Fonetogram?
X-as: toonhoogte met centraal 262, verdubbelen of halveren.
Y-as: dB (40-120)
–> Registratie van stembereik ifv intensiteit. Vrouw hoger dan man.
vorm lijkt op een zeehond die naar rechts kijkt.
Neonatus met inspiratoire stridor: 3 oorzaken.
Congenitale afwijkingen:
- Laryngo(tracheo)malacie.
- Subglottisstenose
- Subglottishemangiomen.
Oorzaak laryngo(tracheo)malacie en hoe zorgt dat voor problemen?
- Onrijpheid kraakbeenderen (epiglottis = omega)
- Te veel slijmvlies in de aryepiglottische plooien en arytenoïden
- Te kleine larynxspleet.
Problemen door:
- Aanzuigen epiglottis over additus laryngis
- Aanzuigen slijmvlies over stemspleet
- Arytenoïden naar mediaal
S/ en D/ van laryngo(tracheo)malacie?
S/: inspiratoire stridor afhankelijk van resterend lumen –> continu of vnl bij eten, wenen en inspanning (verhoogde arbeid en meer negatieve druk), en BLWI (zwelling en oedeem)
D/: klinisch beeld en laryngoscopie (omegavormige epiglottis)
R/ laryngo(tracheo)malacie?
Spontaan gunstige evolutie met versteviging van kraakbeen.
- AB en CS bij infectie.
- Cyanose: tijdelijke intubatie of tracheotomie.
- Uitz H: wegnemen overtollig slijmvlies.
Subglottisstenose:
a) wat en oorzaken?
b) R/?
a) Stenose onder de glottis zodat de nauwste plaats thv het cricoid wordt. Zz aangeboren maar meestal door postintubatietrauma.
b) Chirurgie
Subglottishemangioom:
a) Frequentie?
b) Verloop/symptomen?
c) Behandeling?
a) Vrij zz.
b) Groeien sterk in de eerste 2 jaar en dan spontane involutie. Op huid niet behandeld. In larynx echter progressief meer stridor.
c) Beta-blockers doen het krimpen op een paar dagen tijd. Bij bedreigde luchtweg: intuberen.
Wat veroorzaakt acute inspiratoire stridor?
Acute ontsteking van de larynx: laryngitis, epiglottitis en laryngitis subglottica.
Acute laryngitis: oorzaken?
- Banale virale infectie (BLWI): RS, adeno, influenza
- Secundaire bact infectie: streptokokken, H. influenza en K. pneumoniae
- Chemische irritatie
- Traumata, inclusief stemmisbruik of -overbelasting.
Acute laryngitis: symptomen?
- Heesheid tot afonie
- Kinderen: stridor want minder reserve door kleiner glottisvolume.
- Koorts e.a. BLWI-gerelateerde fenomenen.
Acute laryngitis: D/ en R/?
D/: laryngoscopie (rode, gezwollen stembanden met verminderde trilling.
R/: meestal niets buiten stemrust, rookstop; evt AB en NSAIDs.
Acute epiglottitis: wie en oorzaak?
Alle leeftijd, vnl 3-6 jaar.
Door H. influenza type B.
Presentatie acute epiglottitis? Letten op?
Zieke kinderen met hevige koorts, keelpijn, speekselvloed en tripodhouding.
Volledige obstructie LW kan op een paar uur!
D/ acute epiglottitis?
Klinisch beeld + inspectie keel: epiglottis is rode bol, maar geen tongspotel want de prikkeling kan acute afsluiting geven.
R/ acute epiglottits?
Amoxiclav IV. Cefalosporine 3e generatie bij allergie.
Ernstig: ZH opname, endotracheale intubatie en monitoring op ICU.
Laryngitis subglottica: synoniem?
Pseudokroep
Laryngitis subglottica: wat en bij wie?
Virale infectie BLWI met zwelling subglottis regio (sws al nauw bij kinderen). Vaak parainfluenza maar niet altijd aan te tonen.
Vooral bij kinderen 1-4 jaar.
S/ laryngitis subglottica? D/?
- Schorre blafhoest
- Stridor
- Huilen: verergert stridor
Komen heel acuut op, vaak ‘s avonds of ‘s nachts.
D/ door klinisch beeld
R/ laryngitis subglottica?
Geruststellen met eventueel aërosol CS/adrenaline.
Geen evidentie voor stoom.
ZH opname en intubatie bij cyanose of achteruitgang algemene toestand.
Oorzaken stemklachten ()?
- Acute laryngitis
- Chronische laryngitis
- Stembandnoduli
- Stembandpoliep
- Stembandcyste
- Stembandgranuloom
- Laryngocoele
- Papillomatose van de larynx
- Tumoren
- Stembandparalyse
- Trauma
Stemproblemen bij acute laryngitis: oorzaken?
- Acute rhinofaryngitis
- Stemoverbelasting
Chronische laryngitis: farynxbeeld?
- Rood door hypervascularisatie
- Gezwollen en onregelmatig door oedeem lamina propria en epitheelhyperplasie met keratose
Oorzaken chronische laryngitis?
Irritatie:
- roken
- hoesten tgv afdalende slijmen of chronisch longlijden: stemplooien stevig sluiten en hier veel druk op (ook mucosa)
- Uitdroging
- Stemoverbelasting
- GERD
- Zz: bact of viraal
S/ van chronische laryngitis?
- Heesheid: vooral in de ochtend, variatie in ernst
- Prikkelhoest en irritatie keel
Chronische laryngitis tgv GERD: waar?
Vooral thv achterste commissuur: rood gezwollen slijmvlies
R/ van chronische laryngitis?
- Oorzakelijk, vb. rookstop of PPI bij reflux
- Microchirurgie mbv laser: microlaesies verwijderen en biopsie van de rand om dysplasie op te sporen; enkel bij blijvende onregelmatigheden (vb. GERd)
Invloed chronische irritatie op mucosa?
- Hyperplasie en keratose van het plaveiselcellig epitheel
- Laag van Reinke: oedemateus en dikker
- Hypervascularisatie
Leukoplakie en hyperkeratose: hoe ontstaan en implicaties?
Normaal enkel plaveiselcelepitheel op de ware stembanden. Door metaplasie ontstaat ook elders eilandjes van dit epitheel. Die gaan hyperplasie vertonen met verdikking en wit uitzicht = leukoplacie/hyperkeratose.
Implicaties: premaligne, zeker als irritatie aanhoudt (vb. chronische laryngitis)
Oedeem van Reinke:
a) Wat?
b) Wie?
c) Klachten?
d) R/?
a) Vochtophoping in losmazig BW onder epitheel stemplooien, die er glazig en oedemateus uitzien.
b) Chronische rokers
c) Chronische heesheid, rauwe stem, verlaging frequentie en stridor bij uitgesproken oedeem
d) Rookstop
- CS bij lichte vormen
- Chirurgie: insnijden slijmvlies, oedeem afzuigen en reepje slijmvlies vermijden
Stembandnoduli: etiologie en bij wie (3)?
Ontstaan door chronische overbelasting van de stem/verkeerde spreektechniek (grootste trillingsamplitude en uitrekking en drukkrachten) op overgang voorste 1/3e en achterste 2/3e. Zo ontstaan oedemateuze knobbeltjes die op termijn fibrotisch en verlittekend worden.
Komt dus voor bij jonge vrouwen met spreekberoep, kinderen (7-10 jaar) die veel roepen of geluidjes maken en weinig bij getrainde zangers.