Nowy Świat Flashcards

1
Q

Ephraim Squier i George Davis

A

“badanie kopców i publikacji „Ancient Monuments of the Mississippi Valley”
Rysowali I opublikowali wielkie dzieła na temat kopców (niektóre już nie istnieją) potwierdzili indiańskość kopców

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

Chronologia Ameryki Północnej

A
" Okres Archaiczny - 8000-1000 BC
 Okres Leśny
Wczesny – 1000-200 BC
Środkowy – 200BC -400 ne
Późny – 400/500 ne – 700 ne
 Kultura Missisipi – ok. 700 ne – I poł XVIII w 
"
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

Okres Archaiczny

A

8,000-1,000 BC

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

Okres Leśny

A

“Wczesny – 1,000-200 BC
Środkowy – 200BC -400 ne
Późny – 400/500 ne – 700 ne”

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

Kultura Missisipi

A

ok. 700 ne – I poł XVIII w

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

Kultura Adena

A

“Około 1000 – 200 BC = Wczesny Okres Leśny
Dorzecze Ohaio (głównie środkowa część) – pierwsze kopce w tym regionie.
Dominuje łowiectwo i zbieractwo. Rolnictwo dopiero się rozpoczyna
Kilka-kilkanaście budynków na stanowisku.
Domostwo słupowe podtrzymujące dach, plecionka łączy między słupami, budowa na kole.
KOPCE
znaleziska w grobach: krzemień, ostrza Adena/Robins, drapacze, sikiery z kamienia gładzonego, fajki kamienne, kamienne plakietki ze wzorami,
ceramika: Naczynia o zaokrąglonym/spiczastym dnie.
Zdobienie ornamentem rytym, plastycznym (guzkami) oraz odciskami (np. ornament sznurowy, w późniejszym okresie odciskane wzory  okres ok. 300 BC)) “

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

Kopce Kultury Adena

A

“kopce Grobowe ; Kopce Figuralne ;

Grave Creek Mound (Wirginia Zachodnia); Miamisburg Mound (Ohio)”

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

Grave Creek Mound

A

“Kopiec Kultury Adena, ok. 200-150 BC; Wirginia Zachodnia

dwie fazy budowy kopca”

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

Miamisburg Mound

A

“Kopiec Kultury Adena, Ohio

kilka faz budowy, rekonstrukcja rampy”

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

Stanowisko Biggs Site

A

“kopiec Kultury Adena, Kentucky, blisko Ohio River

kopiec z kilkoma pierścieniami wokół”

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

Pochówki w Kopcach Adena

A

ubogie - słabo wyposażone, ciałopalne | bogate - dobrze wyposażone, szkieletowe w pozycji wyprostowanej na wznak, czasem dodatkowe czaszki, położone w spalonych domach drewnianych albo na platformie drewnianej

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

Groty k. Adena

A

Typ Adena, Typ Robins

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

Kamienne plakietki z wyrytymi wzorami

A

“kultura Adena (1000-200 BC) - Różne wzory – ptactwa, geometryczne itp.
Może do rozcierania barwników? Choć łatwiej by było na płaskich płytkach, nie zdobionych.
Niektórzy dopatrywali się funkcji pierwszego pisma, ale wzory się niezbyt powtarzają. “

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

K. Hopewell

gdzie, kiedy, początki, specyfika, stanwiska, znaleziska

A

“Ameryka Północna, rzeka ohaio i Illinoi, Środkowy Okres Leśny, 200-400 BC.
> początki nad rzeką Ohaio – kontynuacja Adena – i w Illinoi
> Bardzo dalekosiężne podróże po surowce
> Różnice między Hopewell a Adena: czaszki dzieci dłuższe w Hopewell, rozwój kukurydzy, dalekosiężne wyprawy po surowce, kopce niskie, ale bardziej rozbudowane, kopce jako centrum osad i centrum kultu, osady co 20 km.
> Stanowiska (Kopce w Ohaio): Tremper Mound; Mound City; Newark; Kopiec Węża
> Znaleziska: Ceramika (codzienna I specjalna); naczynia kamienne; elementy sztuki z miki i miedzi; Ostrza krzemienne i z obsydianu; fajki; ozdoby; rzeźby z gliny/kamienia

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

Tremper Mound, Ohio

A

“§ Ok. 10 km od Portsmounth, Ohio, na wysoczyźnie nad rzeką Scioto
 Kształt Zoomorficzny (?), prawdopodobnie otoczony był przez owalny nasyp ziemny (obecnie zniszczony)
 Tzw ‘wielki dom; - konstrukcja słupowa na planie prostokąta lub owalu pod kopcami ziemnymi (kilka pomieszczeń) 60X30m
 4 masowe groby (łącznie 375 skremowanych zwłok – różno-czasowe); 2 osoby pod podłogą tego domostwa lub „domu zmarłych” – pochówki szkieletowe (mimo że domy też były ‘palone’. Pochówki męskie)”

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

Mound City. Ohio

A

“Obecnie Hopewell Culture National Historical Park
24 kopce wewnątrz okręgu otoczonego niskimi wałami ziemi.
Całe pokryte trawą.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

Newark, Ohio

A

“Kilka okręgów – największy okręg – 358m, w centrum kopiec w kształcie ptaka
Ośmiokąt, kwadrat, większość połączona alejami i drogami (nasypy ziemne)
6.4 km kw.
Stanowisko częściowo na terenie prywatnym = trudno utrzymać stanowisko w porządku.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

Kopiec węża, Ohio

A

“Wcześniej uważano, że to Adena, teraz być może Hopewell, albo nawet późniejsze. Wciąż debata.
Rozwinięty – 350-400 m długości; 6 m szerokości, 1-1.5 m wysokości
Również jakoś połączone astronomiczne, jakoś powiązane z dniami przesilenia, itp.
(w naszych czasach wyznawcy ‘New Age’ próbują organizować jakieś ceremonie)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q

Monte Sano

A

Kopce z epoki Archaicznej - 5000 BC, Północna Ameryka, delta Missisipi - Luizjana.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
20
Q

Kopce Muszlowe

A

Kopce z epoki Archaicznej - ok. 5500-1000 BC. Środkowy Zachód i Południe (łącznie z Florydą)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
21
Q

Kopce okresu Archaicznego

A

“ Pierwsze Kopce Ziemne (środkowy i końcowy archaik)
Lokowanie na owalu.
Centrum puste (czasem małe kopce/paleniska)
Brak elementów pogrzebowych&raquo_space; kopce nie służą celom pogrzebowym jak później.
Lokowane nad rzekami na wysoczyźnie (25/30 m nad rzekami&raquo_space; dobrze widoczne z odległości)
 Być może wyznacznik terenu dla kultur zbieracko łowieckich
 Być może miejsce świętowania

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
22
Q

Watson Brake

A

“Kopce z epoki Archaicznej. Początek ok 3400 BC. Luizjana
11 kopców wokół placu, 370X280 m, na wysoczyźnie blisko rzeki
Kilka epizodów osadniczych – brak śladów stałego osadnictwa (prawdopodobnie sezonowa baza dla łowców-zbieraczy)
Brak śladów pochówków (są paleniska, dużo kości zwierząt&raquo_space; świętowanie(?))
Stanowisko opuszczone ok. 2800 BC (prawd. zmiany środowiskowe, m. in. zmiana biegu rzeki Arkansas River)
Znaleziono ślady małego nasypu, być może łączącego większość z kopców.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
23
Q

Stanowiska Archaiczne Północ Ameryki

A

Monte Sano. Watson Brake

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
24
Q

Okres Archaiczny

A

”* 8000-6000 BC - wczesny okres archaiczny
* 6000-3000 BC - środkowy okres archaiczny
* 3000-1000 BC - Późny Okres Archaiczny
» Koniec różnie, zależnie od terenów. Najpóźniej - przybycie EU”

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
25
Q

Kultura Poverty Point

A

“Późny Okres Archaiczny, Kultury Północnej Ameryki, wzdłuż rzeki Missisipi ok. 1700-700 BC
Największy i najbardziej złożony zespół „wczesnych” kopców, kopce wznoszone przez kilkaset lat.
Łowcy-Zbieracze (gł. Jelenie, orzechy, inne rośliny, ryby)&raquo_space; jest już ceramika, nie ma rolnictwa&raquo_space; trudno mówić o typowym neolicie.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
26
Q

Stanowisko Poverty Point

A

“Stanowisko K. Povery Point. 6 łukowatych nasypów ziemnych (25mX1-2m) oraz kopce ziemne. Zamieszkałe stale (kilkuset mieszkańców), domostwa owalne (4-4.5 m średnicy) – kilkaset mieszkańców (w apogeum nawet do kilku tysięcy). Rozwinięty handel (głównie surowce importowane)
Zabytki: kopiec Ptaka. Ceramika. figutki gliniane. miedź i strebro. obciążniki do sieci rybackiej. “

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
27
Q

Kultura Fremont

A

“100bc-1300 ne - Pogranicze archaiku i kultury rolniczej . Południowy Zachód (Stan Utah, wsch. Nevada, części zach. Kolorado i wielkiej Kotliny)
Gospodarka: Zbieracko łowiecka. Uprawa kukurydzy. Architektura - najpierw półziemnianki. Potem kamienna > wpływ k. Pueblo
Sztuka Naskalna i figurki gliniane. “

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
28
Q

Capitol Reef

A

Utah. K. Fremont. Sztuka naskalna.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
29
Q

Okres Archaiczny wg Willey i Philipps (1958) - 6

A

“1. polowanie na zwierzęta mniejsze niż megafauna.

  1. wzrost znaczenia zbieractwa roślin
  2. większa stabilizacja osadnictwa dzięki specjalizacji gospodarki (np.. Rybołówstwo, zbieractwo)
  3. Różnorodność narzędzi kamiennych
  4. Różnorodność narzędzi z innych surowców (kości, ““morska kość słoniowa””, poroże, moszle, miedź, glina itp)
  5. obrządek grobowy (bardziej formalne pochówki)”
30
Q

Cynthia Irwin-Williams

A

pracuje nad archaikiem terenów południowo-zachodnich

31
Q

Okres Archaiczny na Południowym Zachodzie (2 stanoiska)

A

“8000/5500 BC - 200 ne/czasy historyczne.
Polowanie na jelenie, zające, owce itp..
Znaleziono dużo kamieni do rozcierania. (mano i metate)
Stanowiska - Milagro, Bat Cave”

32
Q

Milagro

A

stanowisko okresu archaicznego ameryki Południowo Zachodniej

33
Q

Bat Cave

A

stanowisko okresu archaicznego ameryki Południowo Zachodniej

34
Q

Najwcześniejsze ślady uprawy kukurydzy w o. archaicznym

A

Południowa Arizona, ok. 2000 BC

35
Q

Pierwsze kanały irrygacyjne, o. archaiczny

A

ok. 2000/1500 BC, południowa Arizona.

36
Q

Olmekowie

A

“1400-400 BC
Stan Vera Cruz i Stan Tabasco (nad rzeką Coatzacoalcos)
Kultura Autochtoniczna

37
Q

Etapy rozwoju Kultury Olmeckiej:

A

“ San Lorenzo – 1400-1000 BC

 La Venta – 1000-400 BC”

38
Q

Preolmekowie

A

“Okres Preolmecki – 1,700 – 1,400 BC albo przed.
 San Lorenzo
 El Manati
 San Andres”

39
Q

El Manati

A

“1700-1200 BC
najważniejsze stanowisko preolmeckie
 Manati A – 1700/1600-1500 BC – Preolmeckie
 Manati B – 1500-1400 BC – Preolmeckie
 Macayal A – 1400-1200 BC – współczesna z San Lorenzo
El Manati było pewnie świętą górą Olmeków – góra i woda u podnóża góry.
Góra = miejsce zamieszkiwania bogów i przodków&raquo_space; El Manati górą specjalną.
Wiele Siekier wotywnych - zwykle zielonych

40
Q

Siekiery Wotywne

A

znalezisko w El Manati - czesy Preolmeckie

41
Q

San Lorenzo

A

“Olmekowie
najważniejsze stanowisko 1400-1000 BC
na szczycie płaskowyżu, przy Coatzacoalcos
Upadek - prawdopodobnie zmiany biegu rzeki”

42
Q

Laguna de los Cerros

A

“Stanowisko Olmeckie.

Brakuje badań które potwierdzą dokładne datowanie. Między San Lorenzo a La Venta (współistnieje z nimi i pomiędzy nimi)”

43
Q

La Venta

A

“Stanowisko Olmeckie.
1000-400 BC
Główne budowle: Kopiec A2, Wielka Piramida C1, Akropolis Stirlinga”

44
Q

Rio Pesquera

A

święta rzeka dla Olmeków z La Venta. Znaleziono trochę rzeźb, dużo masek - niektóre pokryte rytami.

45
Q

San Martin Pajapan

A

Wulkan, święta góra dla Olmeków z La Venta. Do 20 w na szczycie wulkanu była ustawiona rzeźba.

46
Q

Matthew Stirling

A

jeden z Ojców nauki o Olmekach

47
Q

C1 – Wielka Piramida

A

“Olmekowie
La Venta | 1000-400 BC
Ok. 30 m wysokości.
Jedna z hipotez: piramida oryginalnie miała mieć kształt stożka wulkanicznego – naśladowała stożków wulkanicznych z gór Północno-Zachodnich (kopiowanie świętego krajobrazu). “

48
Q

Komplex A: Kopiec A2

A

“Olmekowie
La Venta | 1000-400 BC
w nim grobowce A, B (Sarkofag), E (ponad 100 siekier)”

49
Q

„Akropolis” Stirlinga

A

“Olmekowie
La Venta | 1000-400 BC
Prawdopodobnie najświętsze miejsce.
Na powieżchni mozaiki, na mozaikach siekiery, pod mozaikami 28 warstw z serpentynu&raquo_space; archeologia krajobrazu”

50
Q

Sztuka Olmecka - 3 rodzaje i badaczka

A

“1. Sceny Mityczne – jeżeli sceny mają jakąś narrację.
2. Przedstawienie istot nadnaturalnych
3. Przedstawienie Ludzi
 Beatrice de la Fuente”

51
Q

Beatrice de la Fuente

A

zajmuje się sztuką Olmecką. Dzieli na 3 kategorie.

52
Q

“1400-400 BC
Stan Vera Cruz i Stan Tabasco (nad rzeką Coatzacoalcos)
Kultura Autochtoniczna

A

Olmekowie

53
Q

jeden z Ojców nauki o Olmekach

A

Matthew Stirling

54
Q

Olmekowie: Figurka na ktorej tyle pojawiają się postacie bogów olmeckich i na podstawie której rekonstruuje się 10 głównych bóstw

A

Figurka z Las Limas

55
Q

Olmekowie - Jedyne źródło jadeitu znane obecnie (środkowa-południowa Guatamala)

A

Rio Motagua

56
Q

rzeki doliny Oaxaca

A

“Atoyac

Salado “

57
Q

Dolina Oaxaca - dwa centra

A
"San Jose Mogote (2000-250 pne)
Monte Alban (500 pne-700 ne)"
58
Q

San Jose Mogote

A

“Dolina Oaxaca – Okres Preklasyczny w Mezoameryce
2000-250 pne
5 faz.
Tierra Largas - 1650-1400 pne - ““Men’s house”” - pierwsza budowla o charakterze publicznym
San Jose - 1400-950 pne - Motywy Olmeckie, importy z Olmanu
Rosario - 800-550 pne - Monument 3. Postać być może niewolnika. Symbole pod postacią , data walki/zabicia? Prowadzenie bitw. Branie jeńców. Ten monument przedstawia wszystkie elementy powiązane z fazą Rosario. “

59
Q

Monte Alban

A

“Dolina Oaxaca
500 pne – 700 ne
Monte Alban 1 - 500 – 200 pne – Świątynia Tancerzy
Monte Alban 2 - 200 pne – 200/300 ne – Budowla J - pojawiają się hieroglify. “

60
Q

Region Soconusco

A
"Najwcześniejsze stabilne osady Majańskie. Pierwsza ceramika Mezoameryki. Jedne z najwcześniejszych osadnictw Mezoameryki. 
Faza Barra - 1900-1700 pne
Faza Locona - 1700-1550 pne
Faza Okos - 1550-1450 pne
Faza Cherla - 1450-1400 pne
Faza Cuadros - 1400-1150 pne"
61
Q

Faza Barra

A

“Region Soconusco, Wczesny Okres Preklasyczny na Ziemiach Majów
1900-1700 BC
Być może pierwsza w Mezoameryce ceramika. Być może ceremonialna.
Społeczność Egalitarna (równość, nie ma elit/instytucji itp.)”

62
Q

Faza Locona

A

“Region Soconusco, Wczesny Okres Preklasyczny na Ziemiach Majów
1700-1550 BC
Pojawiają się też pierwsze figurki ludzkie (? Kultu przodków) i zwierząt
Zmiana Społeczna: Simple Chiefdom – proste wodzostwo.
Paso De la Amanda - Kopiec 6 – Rezydencja lokalnego wodza (bo pochówki różnią się od innych w okolicy)
Obok kopca – boisko
 Na podstawie tego odkrycia mówi się o pojawieniu się pierwszych wodzostw. “

63
Q

Faza Ocos

A

“Region Soconusco, Wczesny Okres Preklasyczny na Ziemiach Majów
1550 – 1450 BC
Społeczność Simple Chiefdom (Proste wodzostwo)”

64
Q

Faza Cherla

A

“Region Soconusco, Wczesny Okres Preklasyczny na Ziemiach Majów
1450-1400 BC
Pokrywa się z fazą San Lorenzo. Widać już wpływy Olmeckie. “

65
Q

Faza Cuadros

A
"Region Soconusco,  Wczesny Okres Preklasyczny na Ziemiach Majów
1400-1150 BC
Olmekizacja obszaru Soconusco. 
Kolonizacja (?) Olmeków. 
R2D2"
66
Q

Paso De la Amanda

A

“Faza Locona
1700-1550 BC
Kopiec 6 – Rezydencja lokalnego wodza (bo pochówki różnią się od innych w okolicy)
Obok kopca – boisko “

67
Q

Środkowy Okres Preklasyczny na ziemiach Majów (okres, teren, 3 stanowiska)

A
"1000-400/300 pne
Obszar Południowy – wybrzeże Pacyfiku:
La Blanca
El Ujuxte
Kaminaljuyu (kontynuacja w późnym okresie preklasycznym)"
68
Q

Późny Okres Preklasyczny na ziemiach Majów (kiedy, gdzie, 2 stanowiska)

A

“400/300 pne – 250 ne
Wykształcenie się pierwszych struktur państwowych.
El Mirador
Kaminaljuyu”

69
Q

El Mirador

A

“Późny Okres Preklasyczny na ziemiach Majów
400/300 pne – 250 ne
miasto na nizinach, północna Gwatemala, niedaleko granicy z Meksykiem.
Kompleks Jaguara (El Tigre) – platforma, na której były budowane kolejne struktury. Triadyczna. W obrębie znajduje się świątynia 34 – ozdobiona wyobrażeniami pazurów jaguara. “

70
Q

Kaminaljuyu

A

“Późny Okres Preklasyczny na ziemiach Majów
400/300 pne – 250 ne
Na wyżynach, na południu, obecne miasto Gwatemala. “