Kamien Flashcards
El Azuzul
Olmekowie. Osada, pewnie niegdyś część z San Lorenzo albo jakaś osada powiązana z San Lorenzo.
Znaleziono wiele rzeźb – ludzi i jaguarów. Dwaj mężczyźni naprzeciw dwóch jaguarów. Być może bracia bliźniacy.
Hunahpu i Xbalanque
Legenda Olmecka: Bliźniacy (Hunahpu i Xbalanque) i bóg kukurydzy: Bóg kukurydzy zostaje zabity przez bogów śmierci. Powiesili jego głowę na drzewie. Jedna z córek boga śmierci dotyka głowę myśląc, że to owoc, i zostaje zapłodniona przez splunięcie. Ucieka na ziemię. Rodzą się dwaj bliźniacy. Na ziemi grają cały czas w piłke, jak się dowiadują, że ich ojciec tak robił. Bogom śmierci to przeszkadza, bo hałasują i zaprosili ich do siebie by ich zabić. Jednak bliźniacy pokonują bogów śmierci i doprowadzają do ożywienia swojego ojca.
Figurka z Las Limas
Olmekowie: Figurka na ktorej tyle pojawiają się postacie bogów olmeckich i na podstawie której rekonstruuje się 10 głównych bóstw
Rio Motagua
Olmekowie - Jedyne źródło jadeitu znane obecnie (środkowa-południowa Guatamala)
Teopantecuanitlan
wpływy Olmeckie poza Olmanem.
Apogeum rozwoju – 1000-800 pne. Stan Guerrero
zagłębiony dziedziniec. Cztery wyobrażenia w kształcie T. Do dziedzińca wprowadzano kanał. Może dziedziniec był pokryty wodą, znad wody wyłaniały się 4 postacie bóstw. W centrum jest boisko – albo autentyczne, albo symboliczne. (Istnieją również konotacje astronomiczne. )
Jaskinia Oxtotitlan
wpływy Olmeckie poza Olmanem.
Stan Guerrero.
Jaskinia z malowidłem mężczyzny i jaguara
Wpływy Olemckie poza Olmanem (4 na zachód, 2 w maxyku centralnym)
"na Zachód: Teopantecuanitlan Jaskinia Oxtotitlan Juxtlahuaca Chalcatzingo Cantralny Mexyk: Tlapacoya Tlatilco"
Juxtlahuaca
“wpływy Olmeckie poza Olmanem. Stan Guerrero. 800 pne
malowidlo naścienne.
Jeniec związany sznurem (?). Przypomina styl La-Vente. “
Chalcatzingo
“wpływy Olmeckie poza Olmanem. Stan Meroles
Święty Krajobraz. Trzy góry, przy których znajdowało się miasto, a na horyzoncie wulkan.
Mało jest przykładów stanowisk w tym okresie, które miałoby taka sztukę.
Reliefy naścienne. Tron przypominający trony Olmeckie. Zagłębiony dziedziniec (jak w Teopantecuanitlan i w San Lorenzo)
Pod zagłębionym dziedzińcem odkryto kilka pochówków. W jądrze tronu również odkryto pochówki.
Piramidy, przy największej – rezydencja elit (a tam również pochówki).
Relief El Rey”
Tlapacoya
“Meksyk, Wczesny Okres PreKlasyczny. 2000 – 1000/900 pne
Stanowisko leży u stup nieczynnego wulkanu, przy jeziorze Chalco.
Znaleziono różne elementy olmeckie – figury, ozdoby ceramiki itp.
Niewiele wiemy o tym stanowisku z powodu zniszczenia. “
Tlatilco
“Meksyk, Wczesny Okres PreKlasyczny. 2000 – 1000/900 pne
Cmentarz. Łącznie odkryto 500 grobów, ok. 350 zostało opracowanych.
Większość grobów wyposażona w zabytki ceramiczne, wśród nich również z motywami Olmeckimi. (Krzyż świętego Andrzeja, ptako-smok…)
Stanowisko najlepiej znane przez figurki (których jest bardzo dużo) i pieczęcie.
Znaleziono też formy lokalne ceramiki, podobna do kultury Moche (a wcześniej – kultura Chavin)”
Tres Zapotes
“koniec o. Olmeckiego i cały o. EpiOlmecki
Okres EpiOlmecki 400/300 BC —250ne
Stela C z Tres Zapotes”
Stela C z Tres Zapotes
“Okres EpiOlmecki.
Dolna część znaleziona przez Sterlinga, górna część później – pojawia się data – jedna z najwcześniejszych dat zapisanych w długiej rachubie znanych z terenów Ameryki. (32 rok BC)
Punkt naliczania kalendarza – 3114 r BC (rok zero) – rok w którym Bóg Kukurydzy stworzył świat (wg mitologii Majów i innych kultur Mezoamerykańskich) “
Pismo Przesmyku (Isthiam Script)
“Pismo z okresu Epi=Olmeckiego.
• La Mojarra, Stela 1 - II wiek ne - bardzo rozwinięte»_space; pismo musiało pojawić się już wcześniej.
Kaufman i Justeson
dwaj badacze próbujący odczytać pismo Przesmyku
Michael Coe i Stephen Houston
podwarzają odszyfrowane pismo Kaufmana i Justesona, na podstawie maski znalezionej w kolekcji prywatnej.
stelle z pismem/datą - Olmeckie i epi-Olmeckie (4)
“• La Mojarra, Stela 1 – II wiek ne. Horyzont Epi-Olmecki (Post Olmecki). Pismo przesmyku (Isthiam script)
• Statuetka z Tuxtla - Data zapisan: 162 ne
• Stela z Tres Zapotes zapisdługiej daty - zapisana 32 BC
• Maska z prywatnej kolekcji, z pismem przesmykowym”
Mezopotamia - Kultury od 7K do 5K pne
”> Kultura Hassuna - od 7k pne
> Kultura Samarra - koniec 7k pne
> Kultura Halaf - początek 6k pne
> Kultura Ubaid - od 5,900/5,800 pne - Uruk/Eridu. “
Kultura Hassuna (okres, domy, ceramika)
“Mezopotamia. Początek 7k pne
duże osady. Prostokątne domy z gliny (cegła mułowa)
Ceramika - dekoracje proste, geometryczne. Pojawiają się cieńkie ściany”
Kultura Samarra (okres, domy, ceramika)
“Mezopotamia, koniec 7 k pne.
Duże osady, niektóre otoczone murem. Domy gliniane (cegła mułowa). Pojawia się plan domu na osi łamanej. ““mini labirynt””
Ceramika: wysokiej jakości, dobra technika, naczynia luksusowe, wzory zoomorficzne i geometryczne. Pojawiają się figurki kobiet”
Kultura Halaf (okres, domy, ceramika)
“Mezopotamia, początek 6k pne
domy z cegły mułowej, nowe typy budowli: plan koła, połączony z prostokątem.
Ceramika: bardzo rozwinięta, dekorowana, większość cienkościenna, elementy geometryczne o zoomorficzne. Figurki kobiet. Pojawiają się pieczęcie (później przekształcone w tokeny)”
Kultura Ubaid (Obeid) (okres, domy, ceramika, gospodarka, pochówki, stanowiska)
“Mezopotamia, początek 5900/5800 pne
Duże wsie (jak miasta tyle że rolnicze), cegła mułowa, domy ““labiryntowe””. Pojawia się świątynia/miejsce władcy = konstrukcja na planie trójdzielnym. Pojawiają się budowle na podwyższeniu, pojawia się ryzalit.
Ceramika: naczynia z dziubkami, dekorowane elementami zoomorficznymi. bardzo dużo produkcja»_space; przemysł»_space; handel. narzędzie użytkowe/ceremonialne z ceramiki. gliniane figurki.
gospodarka: rolniczo-hodowlana. niewiele upraw roślin. rozwój rybołóstwa, duże kości dzikich zwierząt»_space; polowanie,
pochówki - pod domami i cmentarze. potem tylko cmentarze.
stanowiska: Uruk, Eridu”
jaskinia Mladecz
dorzecze Dunaju. Sztuka naskalna - znak zrobione czerwoną ochrą.
El Castillo
Hiszpania. Oryniak
Tutaj głównie przedstawienia dłoni.
Ostatnio za pomocą badań Izotopów Uranu i Toru – 40800 lat
Kto wykonał te przedstawienia? W tym okresie na tych terenach jeszcze mieszkają neandertalczycy. (sprawa wciąż otwarta)
El Pindal
“Hiszpania. Kultura Oryniacka.
Sławny mamut. Jest małym przedstawieniem, 30/40 cm. “
Jaskinia Chauveta
Jaskinia Oryniacka. Bizonio-kobieta
La Pasiega
“4 połączone jaskinio-galerie.
Badania stylistyczne i radiowęglowe – kultura Solutrejska i Magdaleńska. “
Jaskinie ze Sztuką Paleolitu
"El Castillo (Hiszpania) Jaskinia Mladec (Czechy) El Pindal (Hiszpania) Jaskinia Chauveta (Francja) La Pasiega (Francja)"
Magdaleńska “Vanus” w Polsce
“– Wilczyce, Dzierżysław
– Obłazowa”
Powrót na Niż Europejski
po II pleniglacjale.
Podział Magdalenianu
Inicjalny (najstarszy) Magdalenian – 16-15K BP
Środkowy Magdalenian – 15-13.5K BP
Późny Magdalenian – 13.5-12,2K BP
Stanowiska Magdalenianu w Polsce (12)
"Maszycka Dzierżysław Hłomcza Wilczyce Samborowice Ćmielów – „Mały Gawroniec” Klementowice Wrocław – Żerniki, stan. 25 Obłazowa Rydno II/59 Podczerwone Stara Lubovna"
Maszycka
Wczesny Magdalenian
Grób 16 osobników – zbrodnia/obrządek?
Dzierżysław
“Magdalenian
Stanowisko otwarte. Duży szałas z bruki.
Ludność Magdaleńska jako pierwsza wykorzystuje bruki kamienne jako część ze swojego mieszkania.
„Figurka Wenus” – z płytki hematytowej.
Płytka hematytowa z „rytem” kobiety.
Formy przed-rdzeniowe = wstępnie obrobione/testowanie bryły”
Hłomcza
“Magdalenian
Stanowisko otwarte nad Sanem (dobre na stanowisko rybackie)
Piękne krzemieniarstwo:
Przygotowanie bryły w świetny sposób.
Rylec. Drapacze smukłe (nie krótkie).
Wiórki tylcowe. Przekłuwacze – w Magdalenie końcówki są świetnie dopracowane, bardzo ostre/kłujące.
Rylce Papuzi dziób. Podwójne rylce Lacan – tylko ludność magdaleńska wykonywała ostrza Lacan. “
Ostrza Lecan
tylko ludność magdaleńska wykonywała ostrza Lacan
Krzemień z Birczy
“Surowiec odkryty przez Magdalenian. Świetny materiał. Da się z niego zrobić bardzo duże wióry.
Ma wiele obliczy i kolorów
Krzemienie różnią się jeden od drugiego, ale łączy ich litotamnie.
Materiał ma zawsze plamki.
(W jaskini Ciemnej znaleziono dwa artefakty z birczy. )
jeśli znajdziemy krzemień z Birczy możemy twierdzić, że jest to Magdalenian. “
Wilczyce
“Magdalenian
Stanowisko bardzo zniszczone, jeszcze w plejstocenie, przez kliny mrozowe. (drugi przypadek zniszczonego stanowiska przez plejstocen jest Brzoskwinia)
Przedstawienia Wenus magdaleńskiego
szczątki dziecka”
Ćmielów – „Mały Gawroniec”
“Magdalenian
Zabytki w jamie, jak neolityczna (pucharów lejkowatych) ale zespół Magdaleński
Wiórki Tylcowe, drapacze smukłe, technika zatępiskowa “
Klementowice
“Na krańcach Magdalenianu.
Zęby konia, kilkadziesiąt artefaktów – dużo przekłuwaczy, rylec.”
Wrocław – Żerniki, stanowisko 25
“Osadnictwo równoległe do kultury hamburskiej (o hamburskiej będzie mowa później – sprawdza wejście na niż, czego Magdalenian nie robi).
Jednozadziorce – które później są przewodnią formą w kulturze Hamburkiej.
Płytki kamienne, krzemienie, tylczaki o załamanym tylcu (podobne do kultury Cresswelskiej – będzie o tym później).
Zaplecze surowcowe jest narzutowym bałtyckim – najłatwiej tam dostępny – to małe bryły»_space; nie dają dużego pola do popisu. “
Obłazowa
“Magdalenian - Jaskinia.
Poza jaskonią, tuż przy niej, operowała ludność późno-magdaleńska z jednozadziorcami albo hamburska. Inwentarz: nie ma rdzeni. Jest kilka narzędzi, może z harpuna, kilka wiórów. Nie ma debitażu (żadnych odpadków)
Obłazowa ma również wyroby z krzemienia z Birczy (PIC) w inwentarzu poza jaskinią. “
Podwójne półtylczaki
“¿ Czym są podwójne półtylczaki (półtylczak z podwójną podstawą) znalezione w inwentarzu? (PIC)
W Polsce znane tylko z późnego Magdalenianu (np. Rydno)
Cecha podwójnego półtylczaka: są ukośne a potem spadają prosto. Tworzą bardzo ostry dziubek.
Stanowiska: Obłazowa, Podczerwone, Rydno. Narzędzie późnego Magdalenianu.”
Podczerwone
Nad czarnym Dunajcem. Tam też również podwójny półtylczak (publikowany, kiedy ten z Obłazowej jeszcze nie był znany)
Stara Lubovna
“Wiele badaczy kwestionuje, czy to Magdalenian.
Znajdują krzemień z Birczy.
“
