Kamień Flashcards
piętkowo-sączkowa (podstawa > zwykle piętke rysuje się na dole, chyba że jest to rdzeń)
część proxymalna
3.3 mln – 300K – trwa 3 mln lat
Dolny Paleolit
Trzebnica
najstarsze stanowisko na ziemiach polsckih , mikrolityczne, sląsk
middle face
część medialna
narzędzie rzucane
Bolasy
część medialna
middle face
Choper
rdzeń z korą
300-40K – trwa 260 tys lat
Środkowy Paleolit
część proxymalna
piętkowo-sączkowa (podstawa > zwykle piętke rysuje się na dole, chyba że jest to rdzeń)
Dolny Paleolit
Dolny – 3.3 mln – 300K – trwa 3 mln lat
nieco jak lewaluaska. Modyfikowano wiele razy
Technika Tabelbala
“Hiszpania, Dolny Paleolit (około 1 Ma) Jedna z najstarszych w Europie stanowisk otoczakowych “
Atapuerca
Część dystalna
upper face
typologia obróbki (3)
Unifacjalne | Bifacjale | Poliadryczne
Bolasy
narzędzie rzucane
Okres Przejściowy
“ostatni Neandertalczycy, pierwsi Homo-Sapiens 45-30 K”
technologie obróbki kamienia (9)
“Retuszowanie - celowe/złużycie Rylcowanie - łamanie wiórów, by uzyskać mniejsze narzędzi Technika Bi-Facjalna / Uni-Facjalna / Poliadryczna Technika Wiórowa Texhnika Lewaluaska Technika Yubetsu (wiórowa, ale na małych wiórach - górny paleolit i dalej) Kombeła - odłupek z 2 stronami pozytywowymi Rdzeniowanie - łupanie rdzenia (od Neolitu - szlifowanie) Technika Naciskowa - pszełom średniego i górnego paleolitu”
Górny Paleolit
40- 13K (ok.) – trwa 27tys lat
40- 13K (ok.) – trwa 27tys lat
Górny Paleolit
Technika Tabelbala
nieco jak lewaluaska. Modyfikowano wiele razy
Atapuerca
“Hiszpania, Dolny Paleolit (około 1 Ma) Jedna z najstarszych w Europie stanowisk otoczakowych “
“Stanowisko Najstarsze - Dolny Paleolit Zachodnia Turkana, Kenia 3.3 Ma Narzędzie kamienne “
Lomekwi 3
“ostatni Neandertalczycy, pierwsi Homo-Sapiens 45-30 K”
Okres Przejściowy
najstarsze stanowisko na ziemiach polsckih , mikrolityczne, sląsk
Trzebnica
Lomekwi 3
“Stanowisko Najstarsze - Dolny Paleolit Zachodnia Turkana, Kenia 3.3 Ma Narzędzie kamienne “
upper face
Część dystalna
Kadagona
“Etiopia, nad rzeką Kada Gona Stanowisko z dolnego paleolitu typologia narzędzi otoczakowych (badacze francuzcy, lata 70) Unifacjalne | Bifacjale | Poliadryczne “
Środkowy Paleolit
300-40K – trwa 260 tys lat
\Kultury Przejsciowe między Środkowym a górnym Paleolitem - 50-30 ka BP
Europa Zachodnio-Południowa:
• K. Chatelperron – 35-30 K – Francja, Hiszpania Północna (Ostrza Chatelperrońskie)
• K. Ulucka – 36 – 30 K – półwysep Apeniński i wschodni Peloponez (tylczaki łukowe, drapacze, zgrzebła)
Europa Środkowa i Wschodnia 35-30 K (krąg kultur ostrzy liściowatych)
• K. Szelecka - Morawy, Słowacja, południe Polski (Kraków Zwierzyniec i Jaskinia Obłazowa)
• K. Kostienkowsko-Sungirska - obszary Nizin Wschodnieuropejskich i Wyżyn Środkowoeuropejskich
• K. Jerzmanowicka - Polska (Południe - jaskinia Nietoperzowa), Ukraina (Północny Zachód), Anglia, Belgia, Niemcy
• K. Chatelperron (kiedy, gdzie, rodzaj ostrzy)
Kultury Przejsciowe między Środkowym a górnym Paleolitem
35-30 K
Europa Zachodnio-Południowa: Francja, Hiszpania Północna
Ostrza Chatelperrońskie
• K. Ulucka (kiedy, gdzie, rodzaj ostrzy)
Kultury Przejsciowe między Środkowym a górnym Paleolitem
36-30 K
półwysep Apeniński i wschodni Peloponez
tylczaki łukowe, drapacze, zgrzebła
• K. Szelecka (kiedy, gdzie, stanowiska w Polsce, rodzaj ostrzy)
Kultury Przejsciowe między Środkowym a górnym Paleolitem
35-30 K
Europa Środkowa i Wschodnia: Morawy, Słowacja, Południowa Polska
Kraków Zwierzyniec, Jaskinia Obłazowa
Ostrza Liściowte
• K. Kostienkowsko-Sungirska (kiedy, gdzie, rodzaj ostrzy)
Kultury Przejsciowe między Środkowym a górnym Paleolitem
35-30 K
Europa Środkowa i Wschodnia: obszary Nizin Wschodnieuropejskich i Wyżyn Środkowoeuropejskich
Ostrza Liściowte
• K. Jerzmanowicka (kiedy, gdzie, stanowiska w Polsce, rodzaj ostrzy)
Kultury Przejsciowe między Środkowym a górnym Paleolitem
35-30 K
Europa Środkowa i Wschodnia: Polska (Południe - jaskinia Nietoperzowa), Ukraina (Północny Zachód), Anglia, Belgia, Niemcy
Jaskinia Nietoperzowa
Ostrza Liściowte
Pierwsze Znalezione pochówki
k Oryniacka
Homo w Paleolicie
Paleolit Dolny – inne Homo
Paleolit Środkowy – Neandertalczyk
Paleolit Górny – Homosapiens
(przez ok. 10Ka – współegzystują HomoSapiens i Neandertalczyka)
Zlodowacenia:
Ostatnie: Wurm | Bałtyckie | Wisła
Riss | Środkowopolskie | Odra/Warta (Saale)
Mindel | Krakowskie, południowopolskie | San (Elster)
Gunz | Narew
Pleniglacjał
najzimniejsze fazy lodowacenia.
Zlodowacenie Wisły - ile pleniglacjałów? Ostatni Pleniglacjał, ostatni Interglacjał
Alpejskie: zlodowacenie Ris
Dwa Pleniglacjały. Drugi - ok 20 K = Górny Paleolit
Stadia Izotopowe - 1-5
§ Ostatni Interglacjał (ok 140-120 Ka) – 5e, Interglacjał Eemski
§ Ostatni Pleniglacjał (ok. 18 Ka)
Stadia Izotopowe
Inny sposób patrzebia na zlodowacenia,
O Fazy zimne – liczby parzyste. Fazy ciepłe – nieparzyste.
zlodowacenie Wisły – od stadium 1 do 5.
Metody Datowania Paleolitu (3)
Argon Ar/Ar
>dla wieku > 100 Ka lat
Uran/Thorium U/Th
>dla wieku od 5000-350 Ka lat
Termoluminescencja TL (wariant OSL) \>dla wieku do ok. 100 Ka (OSL także dla czasów wcześniejszych)
Eduard Bruckner
Alberght Penck
1909 – pierwsze wydanie na temat paleolitu i zlodowacenia Alpejskiego.
Paul Woldstedt (1888-1973)
Synchronizacja Alp i Europy Północnej
Górny Paleolit - 5 cech
- Wejście kromaniończyka (=homosapiens) na teren Europy
- Stabilizacja osadnictwa, nowe techniki
a) TECHNIKA WIÓROWA / RDZEŃ WOLUMETRYCZNY (były wcześniej wióry, ale nie jako masowa produkcja). Po wprowadzeniu rdzenia wolumetrycznego ta technika będzie się ciągnąć i rozwijać do epoki brązu (kiedy to nastąpi regres)
b) Obróbka kości – neandertalczyk tego nie robił - Zmiany w zakresie kultury duchowej
- Rozwój Sztuki – być może powiązane ze zmianami w zakresie kultury duchowej.
- Kryzys Klimatyczny: wyludnienie i rekolonizacja Niżu po II Pleniglacjale
Kultura Przejsciowa między Środkowym a górnym Paleolitem
35-30 K
Europa Zachodnio-Południowa: Francja, Hiszpania Północna
Ostrza Chatelperrońskie
Kultura Chatelperrońska
Kultury Przejsciowe między Środkowym a górnym Paleolitem
36-30 K
półwysep Apeniński i wschodni Peloponez
tylczaki łukowe, drapacze, zgrzebła
Kultura Ulucka
Kultury Przejsciowe między Środkowym a górnym Paleolitem
35-30 K
Europa Środkowa i Wschodnia: Morawy, Słowacja, Południowa Polska
Kraków Zwierzyniec, Jaskinia Obłazowa
Ostrza Liściowte
Kultura Szelecka
Kultury Przejsciowe między Środkowym a górnym Paleolitem
35-30 K
Europa Środkowa i Wschodnia: obszary Nizin Wschodnieuropejskich i Wyżyn Środkowoeuropejskich
Ostrza Liściowte
K. Kostienkowsko-Sungirska
Kultury Przejsciowe między Środkowym a górnym Paleolitem
35-30 K
Europa Środkowa i Wschodnia: Polska (Południe - jaskinia Nietoperzowa), Ukraina (Północny Zachód), Anglia, Belgia, Niemcy
Jaskinia Nietoperzowa
Ostrza Liściowte
K. Jerzmanowicka
najzimniejsze fazy lodowacenia.
Pleniglacjał
Inny sposób patrzebia na zlodowacenia,
O Fazy zimne – liczby parzyste. Fazy ciepłe – nieparzyste.
zlodowacenie Wisły – od stadium 1 do 5.
Fazy Izotopowe
Argon Ar/Ar
dla wieku > 100 Ka
Uran/Thorium
dla wieku 5,000-350 Ka
Termoluminescencja (wariant OSL)
do ok. 100 Ka
Imiona Naukowców - 1909 – pierwsze wydanie na temat paleolitu i zlodowacenia Alpejskiego.
Eduard Bruckner
Alberght Penck
Synchronizacja Alp i Europy Północnej - imie naukowca
Paul Woldstedt (1888-1973)