Neurobiološke osnove jezika

Question 1

Od čega se sastoje svi jezici (imaju isti dizajn)?

Answer 1

Od leksike i gramatike.

Question 2

Koje su tri osnovne komponente gramatike?

Answer 2

Morfologija, sintaksa i fonologija.

Question 3

Oko koje starosti se sposobnost usvajanja novih reči naglo uvećava?

Answer 3

Oko 18. meseca.

Question 4

Kada deca počinju tečno da govore?

Answer 4

Sa tri godine.

Question 5

Kako deca koja su u socijalnoj ili akustičnoj izolaciji nauče jezik?

Answer 5

Ne nauče ga, nema su.

Question 6

Ko je prvi postulirao da je sposobnost govora urođena?

Answer 6

Darvin.

Question 7

Kakvu hipotezu je postavio Noam Čomski?

Answer 7

Čovek ima urođenu sposobnost da koristi jezik i da se rađa sa secijalizovanim nervnim kolom namenjenim isključivo aktivaciji jezika.

Question 8

Koji dokazi podržavaju Noamovu hipotezu?

Answer 8

1. Univerzalna rasprostranjenost jezičkih sposobnosti unutar naše vrste.
2. Gramatika i leksika se uče spontano.
3. Neki urođeni jezički poremećaji nisu povezani sa problemima u opštoj inteligenciji.

Question 9

Kakvog su tipa vokalne sposobnosti kod ptica pevačica?

Answer 9

Vokalne sposobnosti su urođene, a melodija se uči.

Question 10

Koje su faze učenja pesme kod ptica pevačica?

Answer 10

1. Perceptivno “podešavanje” na melodiju pri izloženosti;
2. Učenje melodije svoje vrste (ili druge, ako je njoj uživo izložen);
3. Kristalizacija - trajno pamćenje pesme.

Question 11

Kako se zove vokalni organ kod ptica pevačica?

Answer 11

Sirinks.

Question 12

Koje regije u mozgu ptica kontrolišu pevanje ptica pevačica?

Answer 12

Viši vokalni centar i robusno jedro arhistriatuma.

Question 13

Jedro kog kranijalnog nerva kontroliše sirinks?

Answer 13

Jedro XII kranijalnog nerva.

Question 14

Viši vokalni centar je povezan sa kojom još strukturom, i za koju funkciju je ta veza bitna?

Answer 14

Spojen je sa jedrom moždanog stabla indirektnom vezom, značajno za sposobnost učenja pesme kod mladih ptica.

Question 15

Koja je analogija hemisferne dominacije između pevanja ptica i ljudskog jezika?

Answer 15

Lezija zona u levoj hemisferi potpuno remeti sposobnost pevanja, dok lezije sa desne strane ne utiču na ovu sposobnost.

Question 16

Koje sposobnosti su preprogramirane kod primata?

Answer 16

Glasovi pri komunikaciji, plač i emocionalna vokalizacija.

Question 17

Kada se smatra da se jezik javio kod čovekovog pretka?

Answer 17

Nakon odvajanja od zajedničke linije sa šimpanzom.

Question 18

Potreba za komunikacijom je uslovljena pojavom koje dve važne adaptacije naših predaka?

Answer 18

Sposobnošću da prave oruđa i sposobnošću da sarađuju.

Question 19

Koja vrsta je gotovo sigurno imala rudimentarnu sposobnost jezičke komunikacije i pre otprilike koliko godina?

Answer 19

Homo sapiens pre oko 200 000 godina.

Question 20

Šta su afazije?

Answer 20

Poremećaji govora usled povreda mozga.

Question 21

Koje delove mozga obuhvata Brokaova zona?

Answer 21

Donju čeonu vijugu leve hemisfere (Brodmanove oblasti 44 i 45), okolne čeone regione, belu masu ispod ovih oblasti, insulu i bazalne ganglije, kao i mali deo prednje gornje slepoočne vijuge.

Question 22

Šta odlikuje osobe sa Brokaovom afazijom?

Answer 22

Usporen i otežan govor, poremećena artikulacija, gubitak melodične intonacije normalnog govora, teškoće pri ponavljanju izgovorene složene rečenice, deficiti u sintaksičkoj obradi.

Question 23

Koja jezička zona je deo kola radne memorije?

Answer 23

Brokaova zona.

Question 24

Koji region nazivamo Vernikeovom zonom?

Answer 24

Posteriorni deo slepoočnog režnja.

Question 25

Oštećenja kojih delova mozga vode do Vernikeove afazije?

Answer 25

Brodmanove zone 22 u levoj hemisferi, a u teškim slučajevima i u srednjoj slepoočnoj vijugi i dubokoj beloj masi.

Question 26

Šta odlikuje osobe sa Vernikeovom afazijom?

Answer 26

Tečan, melodičan govor normalne brzine, nejasan sadržaj izgovorenog usled fonemske parafrazije (promena redosleda fonema, dodavanje nepostrojećih glasova) i semantičke parafrazije (teškoća biranja reči koja najviše odgovara željenom značenju).

Question 27

Šta kaže Vernike-Gešvindov model?

Answer 27

Vernikeova i Brokaova zona su spojene lučnim snopom kojim se informacije iz Vernikeove zone (za razumevanje i semantički sadržaj) prenose u Brokaovu zonu (fonološka obrada i formulacija komande vokalnom traktu). Međutim, lučni snop je samo deo sistema neophodnog za povezivanje fonema u reči.

Question 28

Odlike kondukcione afazije.

Answer 28

Razumevanje jednostavnih rečenica i smislen govor; nemogućnost ponavljanja rečenice, fonemske parafazične greške, teškoće u testu imenovanja objekata.

Question 29

Odlike globalne afazije.

Answer 29

Gubitak sposobnosti razumevanja jezika, formulisanja govora i ponavljanja izgovorenog. U najboljem slučaju govor se svodi na par reči, ili ponavljanje jedne te iste reči. Ipak, zadržana je sposobnost produkcije “automatskog” govora. Klasična globalna afazija je praćena paralizom desne strane lica i tela i oštećenjem čeonih govornih zona, bazalnih ganglija, insule, gornje slepoočne vijuge i posteriornih govornih zona.

Question 30

Čime je uslovljena transkortikalna motorna afazija i koja sposobnost je sačuvana?

Answer 30

Uslovljena je presecanjem veza između govornih zona i zona odgovornih za kontrolu govora; sposobnost ponavljanja reči je sačuvana jer je očuvana veza sa Vernikeovom oblašću.

Question 31

Koja oblast učestvuje u inicijaciji govora?

Answer 31

Leva pomoćna motorna oblast.

Question 32

Čime je potvrđena snažna dominacija leve hemisfere u lingvističkim sposobnostima?

Answer 32

Vada procedurom (izazivanje hemiparalize ubrizgavanjem natrijum-amitala).

Question 33

U čemu auditivne zone desne hemisfere imaju važniju ulogu od auditivnih zona leve?

Answer 33

U percepciji muzike.

Question 34

Koja je uloga desne hemisfere pri govoru?

Answer 34

Komunikativna i emocionalna prozodija (naglašavanje, tajming, intonacija) i pragmatika jezika.

Question 35

Kako se zove nesposobnost čitanja, a kako nesposobnost pisanja?

Answer 35

Aleksija, agrafija.

Question 36

Čega je posledica aleksija bez afazije?

Answer 36

Posledica oštećenja veze između vizuelnih i govornih zona.

Question 37

Koji je češći oblik poremećaja čitanja i koji procenat dece ga ima?

Answer 37

Razvojna disleksija, od 10-30% dece.

Question 38

Na šta ukazuje tendencija čitanja unatrag i većinska levorukost dece sa disleksijom?

Answer 38

Moguću uslovljenost disleksije deficitom hemisferne specijalizacije.