Ned. Naamkunde Flashcards
Pre 12e eeuw
germaanse namen
Vanaf 12e eeuw
Christelijk geïnspireerde namen
Renaissance
Namen uit de Klassieke oudheid (& oude testament)
Franse Tijd
Franse ‘Basisnamen’
WOI en WOII
Engelse basisnamen
Popcultuur (‘60)
Scandinavische namen
Immigratie (‘80)
Itaiaanse, Islamitische namen
Vandaag
Voornaamwetgeving, Hip-retro-uniek
5e eeuw
germaanse namen
Vb. Germaanse naam + betekenis (inhoudelijk)
Boudewijn, Twee-ledig ‘bad+win’. Inhoudelijk: wapens, strijd, eigenschappen + afkomst. betekenis = dappere vriend
12e-15e eeuw
Christendom en populaire ridderromans
Vb namen christendom en populaire ridderromans
Christendom -> heiligennamen en Bijbelse namen. Vb.: Johannes, Nicolaas, Clara, Katarina
Populaire ridderromans -> vb.: Iwein, Arthur, Isolde, Tristan
16e - 17e eeuw:
Hervorming en renaissance
Uitleg 16e-17e eeuw (hervorming en renaissance)
Hervomden = Noorden: Bijbelgericht, namen oude testament. Vb: David, Rachel, Esther, Bram
Katholiek = Zuiden: Heiligennamen, Concilie van Trente. Vb: Jacobus, Petrus, Paulus, Lucas
Renaissance = Oudheid. vb: Hector, Octavia, Nestor
18e eeuw
Verfransing
Uitleg 18e eeuw (verfransing)
Napoleon: Franse overheersing -> Franse cultuur is toonaangevend
Germaanse/ Ned. talige namen verfransen
Vb.: Lodewijk -> Louis
Veronica -> Véronique
1803
Wet op naamgeving, Naam moest voorkomen op de (heiligen)kalender of verwijzen naar een historische figuur
20-21e eeuw
Mode en vreemde invloeden
Na 1945
Engelse (Amerikaanse) namen vb. Jimmy
‘60-‘70
Russische en scandinavische namen vb. Björn, Ivan
‘80-‘90
Hip, retro, uniek
- Populaire figuren (Nikita, Michael)
- Andere culturen (Pablo, Inez)
- Oude ‘Vlaamse’ Namen (Jef, Marie)
- Speciale namen (Bloem, mensje, wolf)
Zijn vandaag de dag alle namen toegestaan? leg uit
Neen, 4 regels:
- Voornaamwetgeving (1987)
- Geen verwarring veroorzaken
- geen schade aan kind/ trauma’s veroorzaken
- geen schade aan anderen
Wie beslist of naam OK is?
Ambtenaar van burgerlijke Stand
Hoe zijn onze familienamen ontstaan?
Vroeger in kleine gemeenschappen: geen Familienaam nodig. Voornaam gekregen bij doop. Vanaf 10e eeuw: groei steden -> extra element nodig.
2e element niet zelf gekozen -> Systeem: Tijdens je leven mogelijks meerdere familienamen (2 broers: totaal andere namen) -> ‘De witte’ en ‘De grote’ = eigenschapsnamen.
Maar achternaam: ook beroepen (De Bakker), Woonplaats (kenmerken ervan),
-> Verwantschapsnamen: Patroniem (VN papa + achtervoegsel), metroniem (niet vaak voorkomend, vb: Mariën) en afgeleide vormen van familierelaties (De Neve)
Familienamen = geleidelijk erfelijk. 14e-15e eeuw: adel (hechting aan afstamming) + grote steden.
16e eeuw: platteland
Archaïsche spelling: oorsprong erfelijke familienamen vroeger bestond
Leg begrip ‘barokke overlandenheid’, ‘Spelling-Siegenbeek’, en ‘naamdecreet’ uit.
Barokke overladneheid: 17e eeuw, diepe sporen trekken in Ned. spelling. Minder Archaïsche spelling in Noorden: latere registratie.
Spelling-Siegenbeek: = eerste officiële spelling Ned.
Naamdecreet: hield officiële registratie achternamen, komt door Franse wetten die in Belgische streken geldig werden. -> registratie leidde tot verfransing van namen.
In Nederland: soms fouten gemaakt in registratie + Ned.ers namen het niet serieus -> dachten aan afschaffing!
Vanwaar is de oorsprong van onze plaatsnamen?
Onze plaatsnamen bevatten zowel Keltische als Gallo-Romeinse en Vooral Germaanse bestanddelen
Leg de Keltische betsanddelen uit
- Isara
Kelten: namen van rievieren gegeven (= hydroniemen) + van strategische plaatsen, vaak aan rivier gelegen
vb. Ijzer < Is-ara = woelig water
Leg de Gallo - Romeinse betsanddelen uit
- Vicus
- Kastra
- Castellum
- Trajectum
toponiemen die we overhouden aan vijf eeuwen Romeinse bezetting,
schetsen ons een beeld van hun maatschappelijke organisatie.
Vb: opwijk < vicus = wijk (dorp)
Kasterlee < Kastra = legerplaats
Kassel < Castellum = fort
Maastricht < Trajectum = oversteekplaats
Germaanse bestanddelen, leg uit.
meeste plaatsnamen bij ons: germaanse bestanddelen!
- hem, haim, em, heem, gem, kom = huis (berchem,bornem)
- Poperinge (woonplaats van de afstammelingen)
Leg Christelijke bestanddelen uit.
bijdrage = zeer beperkt
Klooster -> Waasmunster
(-kerke, -kappelle)
12e eeuw: Heiligennamen (Sint-Truiden)
Benoem dus de 4 soorten bestanddelen:
Keltische, Gallo-romeinse, Germaanse, Christelijke
