Ned. gedichtenanalyse

Question 1

vers(regel)

Answer 1

een regel van een gedicht

Question 2

strofe

Answer 2

en verbinding van een aantal verzen van het gedicht één
geheel (waarbij ook grafische weergave, ritme en rijm
een rol kunnen spelen)

Question 3

refrein

Answer 3

er voor een of meer woorden of versregels (in het laatste
geval een strofe vormend) die geregeld terugkeren in een
gedicht

Question 4

rijmschema

Answer 4

bepaalde volgorde en groepering van rijmvrager(s) en
rijmgever(s) die betrokken zijn bij eindrijm
elke eindrijmklank krijgt een letter (startend bij ‘a’), zo
wordt een schema opgesteld

Question 5

ritme

Answer 5

afwisseling van beklemtoonde en onbeklemtoonde
lettergrepen in een gedicht

Question 6

metrum

Answer 6

vast ritmepatroon van een gedicht, bestaat uit
versvoeten

Question 7

eindrijm

Answer 7

vorm van rijm waarbij de laatste woorden van twee al
dan niet opeenvolgende dichtregels dezelfde klank
hebben

Question 8

gepaard (eind)rijm

Answer 8

rijm van telkens twee op elkaar volgende versregels (aa
bb)

Question 9

gekruist (eind)rijm

Answer 9

abab

Question 10

omarmend (eind)rijm

Answer 10

abba

Question 11

verspringend (eind)rijm

Answer 11

abc abc

Question 12

binnenrijm

Answer 12

rijm van twee of meer beklemtoonde lettergrepen binnen
één vers

Question 13

middenrijm

Answer 13

vorm van rijm waarbij rijmvrager en rijmgever,
voorkomend in verschillende regels, niet, zoals bij
eindrijm, dienen ter afsluiting van de regels, maar
geplaatst zijn midden van de regel

Question 14

identiek rijm

Answer 14

= gelijk rijm = rijk rijm
rijm van woorden die van klank identiek zijn, spelling
en/of betekenis kunnen verschillend zijn

Question 15

volrijm

Answer 15

de medeklinker die volgt op de rijmende klinker is
identiek (sprak – brak)

Question 16

alliteratie

Answer 16

= stafrijm
woorden die in elkaars nabijheid staan, zijn de
beginmedeklinkers van beklemtoonde lettergrepen gelijk

Question 17

assonantie

Answer 17

klinkerrijm, de beklemtoonde klinkers zijn gelijk

Question 18

visueel rijm

Answer 18

= oogrijm
= rijm van woorden die op dezelfde manier worden
geschreven, maar verschillend worden uitgesproken
Het komt voornamelijk voor in de Engelstalige literatuur.
Vandaar de ook in Nederland veel gebruikte term ‘eyerhyme’.

Question 19

mannelijk of staand rijm

Answer 19

de laatste lettergreep van een eindrijm is beklemtoond

Question 20

vrouwelijk of slepend rijm

Answer 20

de laatste lettergreep van een eindrijm is onbeklemtoond

Question 21

kwatrijn

Answer 21

vierregelige strofe

Question 22

terzine (= terzet)

Answer 22

drieregelige strofe

Question 23

sextet

Answer 23

zesregelige strofe

Question 24

octaaf (octet)

Answer 24

achtregelige strofe

Question 25

jambee

Answer 25

onbeklemtoond – beklemtoond (v, -)

Question 26

trochee

Answer 26

beklemtoond – onbeklemtoond (-, v)

Question 27

acrostichon

Answer 27

de beginletters van versregels, strofen of boeken doorgaans een persoonsnaam vormen (vandaar ook naamdicht genoemd)

Question 28

elegie

Answer 28

= klaaglied, treurzang, treurlied, klaagzang, dodenklacht elke vorm van lyriek waarin n.a.v. de dood van een geliefde of bij een andere droevige gebeurtenis gemijmerd wordt over de tragische aspecten van het leven

Question 29

haiku

Answer 29

Term uit de Japanse genreleer voor een natuurgedicht van drie versregels met in totaal 17 lettergrepen (één ademtocht lang), verdeeld over verzen van respectievelijk 5, 7 en 5 syllaben. Meestal verwoordt de haiku een Zen-gedachte.

Question 30

heldendicht of epos

Answer 30

een lang, verhalend gedicht over een belangrijke mythologische of historische persoon en gebeurtenis

Question 31

sonnet

Answer 31

Gedicht bestaande uit veertien verzen, gewoonlijk verdeeld over tweemaal een kwatrijn (octaaf) en twee terzinen (sextet), met een ‘volta’ tussen octaaf en sextet. - Italiaans sonnet of Petrarkistisch sonnet: abba-abbacdc-dcd of -cde-cde - Shakespeareaans sonnet: a abab-cdcd-efef-gg

Question 32

rondeel

Answer 32

= rondo Een rondeel is een achtregelig gedicht met gewoonlijk slechts twee rijmklanken dat een typerende herhaling van versregels bevat. Deze herhalingen vinden vaak - zeker bij de rederijkers - plaats in versregel 1, 4 en 7.

Question 33

visuele poëzie

Answer 33

gedichten die gemaakt zijn om, met middelen uit de beeldende kunst, inhouden over te dragen

Question 34

vergelijking

Answer 34

berust op een overeenkomst tussen ‘het vergelekene’ en ‘de vergelijker’ met woorden ‘als’, ‘zoals’ of ‘gelijk’ bv. hij is zo leep als een vos

Question 35

metafoor

Answer 35

een vergelijking zonder ‘als’ bv. een boom van een vent

Question 36

metonymie: pars pro toto

Answer 36

deel voor geheel

Question 37

metonymie: totum pro parte

Answer 37

geheel voor deel

Question 38

personificatie

Answer 38

een menselijke eigenschap wordt toegewezen aan een levenloos ding, dier of abstract begrip

Question 39

synesthesie

Answer 39

vermenging van waarnemingen en voorstellingen uit verschillende zintuigen

Question 40

apostrofe

Answer 40

aanspreking

Question 41

chiasme

Answer 41

kruisstelling wanneer je de woorden onder elkaar plaatst, zie je een kruis bv. Het leven is kort, lang echter de eeuwigheid

Question 42

anafoor

Answer 42

herhaling van woorden (of woordgroepen) aan het begin van opeenvolgende verzen, zinnen of zinsdelen.

Question 43

inversie

Answer 43

opmerkelijke omdraaiing van woordvolgorde, om nadruk te bekomen op vooropgeplaatst woord(en)

Question 44

enjambement

Answer 44

stijlvorm waarbij het einde van een versregel niet samenvalt met een natuurlijke pauze (je moet dus doorlezen om de zin grammaticaal te vervolledigen)

Question 45

ellips

Answer 45

weglating

Question 46

zeugma

Answer 46

een werkwoord of bijvoeglijk naamwoord verbindt twee andere woordgroepen, terwijl dat woord in relatie tot de beide zinsneden een verschillende functie vervult. Vaak grappig bedoeld (indien niet met opzet = taalfout). = inhoudelijk foutieve samentrekking

Question 47

parallellisme

Answer 47

een herhaling waarbij twee zinnen of zinsdelen in syntactisch opzicht gelijk lopen

Question 48

onomatopee

Answer 48

klanknabootsing

Question 49

hyperbool

Answer 49

een zware overdrijving bv. een zee van tijd

Question 50

litotes

Answer 50

een vorm van understatement. Je zegt het negatieve van het tegenovergestelde. bv. Dat ziet er niet goed uit.

Question 51

oxymoron

Answer 51

speciaal geval van paradox twee woorden die elkaar in hun letterlijke betekenis tegenspreken, worden toch gecombineerd tot één begrip. bv. oorverdovende stilte; oud nieuws

Question 52

paradox

Answer 52

schijnbare tegenstrijdigheid, met diepere waarheid

Question 53

neologisme

Answer 53

nieuw woord

Question 54

pleonasme

Answer 54

je benadrukt een eigenschap die in het woord alreeds aanwezig is. bv. witte sneeuw

Question 55

tautologie

Answer 55

je herhaalt iets met een synoniem bv. altijd en eeuwig, enkel en alleen, nooit ofte nimmer

Question 56

antithese

Answer 56

tegenstelling je combineert twee zaken met tegengestelde eigenschappen

Question 57

ironie

Answer 57

je zegt het tegenovergestelde van wat je bedoelt