Natuurontwikkeling, natuurvisies en beheer

Question 1

Wat is een natuurvisie?

Answer 1

Een referentiekader dat bepaalt hoe iemand tegen de natuur aankijkt.

Question 2

Welke 3 natuurvisies hebben we in NL en wat zijn de kenmerken van die visies?

Answer 2

1. Klassieke natuurvisie: ‘
   Half-natuurlijke landschappen
   Hoge diversiteit
   Belangrijke rol mens
2. Natuurontwikkelingsvisie:
   Condities creeren waarna de natuur zijn gang kan gaan
   Dynamische gebieden
   Processen staan voorop
3. Functionele natuurvisie:
   Natuur is ondergeschikt aan andere belangen:
   - Landbouw (agrarisch natuurbeheer, biologische landbouw)
   - Bosbouw (multifunctioneel bosbeheer)
   - Verkoeling/waterafvoer/prettigere leefomgeving (natuur in de stad)

Question 3

Welke soorten natuur zijn er in NL?

Answer 3

Natuurlijke landschappen: duinen
Half natuurlijke landschappen: de Bruuk, mooiste blauwgraslanden van NL met Spaanse Ruiter en Biezenknoppen

Question 4

Wat is het doel en de schaal van klassieke natuurvisie?

Answer 4

‘Arcadisch natuurbeeld’
Schoonheid landschap, Idyllische plattelandsleven
Doel: successie-stadium behouden
Schaal: Groot (bijv. Uitgestrekte heidevelden) en Klein (hakhoutbosjes, hooilandjes)

Question 5

Welke processen kent de natuurontwikkingsvisie?

Answer 5

Abiotisch:
1. Erosie / sedimentatie
2. inundatie
3. brand
4. windworp

Biotisch:
1. begrazing
2.

Question 6

Wat is het doel en de schaal van de natuurontwikkelingsvisie?

Answer 6

Doel:
Nieuwe oernatuur creëren

Schaal: Groot

Hoe?
Kijken naar “ongerepte” referentiegebieden
Grote maatregelen

Wildernisbeeld: Mens als storende factor verwijderd uit systeem

Question 7

Wat is het doel en de schaal van de functionele natuurvisie?

Answer 7

Doel:
Natuur een plek geven in gebieden die diensten voor de mens leveren

Niet grootschalig toegepast binnen natuurterreinen
Maar soorten profiteren
Natuurnetwerk Nederland kan niet zonder functionele natuur (zaadverspreiding, dispersie, migratie)

Functionele natuurbeeld

Question 8

Welke beheerstratgieen (systemen) zijn er in NL?

Answer 8

1. Natuurlijke systemen (niet in NL) NOV
2. Nagenoeg natuurlijke systemen (groot, duin en wad, shifting mosaics) NOV
3. begeleid natuurlijke systemen (groot, enige invloed mens, begrazing, geen vastgelegde patronen, bv oostvaarders en uiterwaarden) NOV
4. half-natuurlijke systemen (klein, door de mens vastgelegde patronen, gericht op bepaald successiestadium), bv hei, blauwgrasland, trilveen. KV
5. multifunctionele afgeleiden FV

Question 9

Welke rol heeft begrazing in NOV en KV?

Answer 9

NOV: begrazing is een doel opzich
KNV: begrazing is een middel om het doel te bereiken

Question 10

Welke N2000 habitattypen komen voor in rivierengebied?

Answer 10

Slikkige rivieroevers
Vochtige alluviale bossen (zachthoutooibos)
Droge hardhoutooibossen
Stroomdalgraslanden
Glanshaver en vossenstaarthooilanden

Question 11

Waar liggen hoge en lage oeverwallen?

Answer 11

Question 12

Aanleggen nevengeul, waar moet je op letten?

Answer 12

• drempel aanleggen tpv instroom, vaak door oeverwal.
• hoogte drempel hoger dan piek ivm waterveiligheid.
• uitstroomopening verbreden
• let op hoogte van de weg= 0 dagen overstroming
• let op natuurlijke historische geomorfologische elementen sparen (rivuerduin, oeverwal, oude stroombaan).
• delen lage dynamiek maken door tussenkade, hier meer stilstaand water voor insecten.
• overstroming betekent dat er slib achterblijft = mineraalrijk

Question 13

Welke van de onderstaande grondsoorten zijn zavel of zand en welke klei?

Rn90A
Rn52A
Rn10A
Zn30A

Answer 13

Rn90A zware zavel, lichte klei, kalkhoudend
Rn52A zavel, kalkhoudend
Rn10A lichte zavel, kalkhoudend
Zn30A grof zand, kalkhoudend

kwel vaak niet bij zware zavel, lichte klei.

Question 14

Op welke wijze verloopt het proces van een idee naar aanleg natuurgebied?

Answer 14

1. randvoorwaarden
2. visie
3. maatregelen
4. ontwikkelingsbeheer
5. definitief beheer

Question 15

Geef voorbeelden van:
1. natuurlijke systemen
2. nagenoeg natuurlijke systemen
3. begeleid natuurlijke systemen
4. half natuurlijke systemen
5. multifunctionele afgeleiden

Answer 15

Question 16

Onder welke natuuvisie vallen:
1. natuurlijke systemen
2. nagenoeg natuurlijke systemen
3. begeleid natuurlijke systemen
4. half natuurlijke systemen
5. multifunctionele afgeleiden

Answer 16

Question 17

Onder welke SNL beheertypen vallen:
1. natuurlijke systemen
2. nagenoeg natuurlijke systemen
3. begeleid natuurlijke systemen
4. half natuurlijke systemen
5. multifunctionele afgeleiden

Answer 17

Nagenoeg natuurlijk & begeleid natuurlijk: N01. Grootschalige dynamische natuur, weinig SNL opbrengt

Half natuurlijk: N.02 - N.17 veel SNL opbrengst

Multifunctionele natuur: A.01, A02, A11, A12

Question 18

Welke grazers zijn er?

Answer 18

1. natuurlijke grote grazers: Hert, ree, gans
2. natuurlijke kleine grazers: Bovengronds: Konijnen, hazen, rupsen, sprinkhanen, Ondergronds: insectenlarven, nematoden,…
3. half-natuurlijke grazers: Galloway, Huiskoeien, Schotse hooglanders, Konikpaarden, Waterbuffels
   Schapen en geiten

Question 19

Welk dier is 1 grootvee-eenheid? Hoeveel GVE zijn pony, schaap, jong rund?

Answer 19

Question 20

Hoe draagt begrazing door grote grazers bij aan natuurbeheer?

Answer 20

Variatie in successiestadia:
Selectief grazen
Bemesten
Betreding

Question 21

Welk gedrag van grote grazers heeft effect op het ls?

Answer 21

Vraat
Zaadverspreiding
Nutrientenverspreiding
Tred
Effect op fauna

Question 22

Welke dieren zijn snoeiers, variabele eters en grazers?
Welke dieren zijn geen herkauwers?

Answer 22

Question 23

Wat is het verschil tussen runderen en paarden in het landschap?

Answer 23

Runderen eten meer divers en laten het gras langer, paarden zijn geen herkauwers, moeten heel veel eten en kunnen door boven en ondergebit gras heel kort afbijten.

Question 24

Hoe dragen dieren bij aan zaadverspreiding?

Answer 24

Door vacht, hoeven en poep.

Question 25

Hoe werkt nutrientenverplaatsing?

Answer 25

Verschraling/bemesting: 50 % verschraalt 5 % wordt bemest De rest blijft gelijk Eigen vooraad cyclus

Question 26

Wat is het effect van tred?

Answer 26

Loistrappen, verdichten en kieming div soorten

Question 27

Welke soorten maaibeheer zijn er? Welk maaibeheer heeft het minste effect op betreding?

Answer 27

Question 28

Wanneer moet je maaien voor de schillende natuurtypes?

Answer 28

Question 29

Wat is het verschil tussen het effect op het ls van maaien en begrazen?

Answer 29

Question 30

Wat wil je meestal bereiken met ontwikkelingsbeheer?

Answer 30

Tijdens of na de inrichtingsmaatregelen Meestal: Landbouw -> Natuur Voedselrijk - > minder voedselrijk Veel biomassa productie -> minder biomassa productie

Question 31

Hoe ontwikkelt een grasland zich van monocultuur naar soortenrijk grasland?

Answer 31

Question 32

Hoeveel GVE nodig bij ontwikkelingsbeheer voedselrijke bodem en verschraalde bodem?

Answer 32

Voedselrijk: 1 GVE/ha, klein opp Schraler: lagere graasdruk < 1 GVE voor grotere opp.

Question 33

Wat is vuistregel voor GVE bij definitief beheer?

Answer 33

Grove richtlijn 1 GVE/1.5-4 ha (0.66-0.25 GVE/ha) = 1GVE/3 ha voor extensief

Question 34

Hoe wordt GVE voor definitief beheer vast gesteld?

Answer 34

Gewenste situatie handhaven Vraat verandert in de loop van het seizoen Graasdruk wordt afgesteld op eind winterperiode ivm hoogwaterseizoen, in de winter moet de ruwheid minimaal zijn.

Question 35

Wat is de graasdruk jaarrond voor natuurterreinen en landbouw?

Answer 35

Extensieve graasdruk volgens toets: 1GVE/3 ha.

Question 36

Hoeveel van de standaard kostprijs van beheer wordt door provincie vergoed?

Answer 36

84%

Question 37

Wat is verschil in beheer bij NOV en KV?

Answer 37

NOV: grazen zorgt voor: dynamiek gebied blijft open zaadverspreiding beleving veriatie in successie KNV: maaien voedselarm: 1x voedselrijk: 2x zeer voedselrijk 3x

Question 38

Hoe gaat extensieve graasdruk samen met stroomdalgrasland?

Answer 38

Al snel te veel vraat, te weinig vraat (verruiging) of hoogwatervluchtplaats (verdichting) Kan goedgaan door monitoren graasdruk of gecontroleerde graasdruk, maar is dan geen natuurlijk beheer meer (valt dan in klassieke natuurvisie waarbij grazen een middel is om doel te bereiken.)

Question 39

Welke mogelijke inkomsten vanuit SNL heb je bij een uiterwaard?

Answer 39

Bedrag voor natuurtype (N01.03, rivier en moeraslandschap), voor openstelling en voor toezicht.

Question 40

Waar liggen levende rivierduinen?

Answer 40

Let op positie zand en windrichting. Altijd noordoost van bestaand zand. Is ook vegetatie voor nodig om zand vast te leggen.

Question 41

Wat is de pioniersvegetatie bij rivieroevers?

Answer 41

Slijkgroen-associatie: Ontwikkelt op slikkige rivieroevers op kaal substraat. Als er minder overstroming komt kan de associatie doorontwikkelen naar riet of vossenstaart

Question 42

Wat zijn ooibossen?

Answer 42

- Natuurlijk bos langs rivieren (veelal buitendijks) - Zachthout- en hardhoutooibos - Hoge productiviteit qua biomassa Grote nationale en internationale betekenis (EU Habitat-richtlijnen) vanwege : 1. Relatieve zeldzaamheid 2. Kleine oppervlaktes

Question 43

Wat is verschil tussen zachthout en hardhoutooibos? Welke bomensoorten komen er voor van hoog naar laag?

Answer 43

Van hoog naar laag: Iep – Zomereik – Es – Els / Zwarte populier – Wilg – Riet/ruigte Waar Es en Els in elkaar overgaan zit de grens tussen ZHO en HHO ZHO : tot 150 dagen per jaar overstroomd

Question 44

Soorten ooibos?

Answer 44

Zachthoutooibos 1. Bijvoet ooibos met wilgen (schiet/amaldel/kat), brandnetel en bijvoet Ontstaat op kaal substraat, kan door sedimentatie ontwikkelen naar een 2. Lissenooibos met wilgen (amandel/kat), grote brandnetel, gele lis, smeerwortel ontstaat uit Bijvoet ooibos of riet-associatie 3. Veldkers ooibos met bittere veldkers, grote engelwortel, wilgen, brandnetel, smeerw, fluitenkruid Ontstaat uit rietassociatie, wordt bij minder getjideninvloed RG brandnetel Hardhoutooibos 4. Abelen-Iepenbos met es, meidoorn, esdoorn, iep en kleefkruid en gew vogelmelk Ontstaat uit RG fluitenkruid door successie of ass van sleedoorn en meidoorn door kap

Question 45

Wat is stroomdalgrasland, waar groeit het en welke soorten komen er voor?

Answer 45

Bloemrijke graslanden op zandige oeverwallen en dijkhellingen langs de rivieren Soortenrijk grasland, Sterk bedreigd en vrijwel beperkt tot NL In NL komen er 2 soorten voor: 1. Medicagini-Avenetum - associatie van sikkelklaver en zachte haver Goudhaver, Zachte haver, Sikkelklaver, Veldsalie en Geoorde zuring, kuisdistel, geel walstro, akkerhoornbloem, duizendblad 2. het Sedo-Thymetum pulegoidis - associatie van vetkruid en tijm met duizendblad, weegbree, geel walstro, akkerhoornbloem, zacht vetkruid Groeiplaats Droge zandige en kalkhoudende: Stroomruggen Oeverwallen Rivierduinen

Question 46

Wat is glanshaverhooiland, waar groeit het en welke soorten komen er voor?

Answer 46

Glandhaver, kropaar, smalle weegbree Ontstaat uit kamgrasweide of honingklaverassociatie dmv maaien.

Question 47

Uit welke landschappen bestaat binnendijkse natuur van de waarden?

Answer 47

Hooggelegen waarden en terrassen Kommen en laagten Binnendijkse tichelgaten Geïsoleerde rivierarmen

Question 48

Hoe ziet het successsiediagram tot essen-iepenbos eruit?

Answer 48