námssálfrði próf 3

Question 1

fjölskeyttur háttur

Answer 1

hann er samsettur úr tveimur eða fleiri háttum. styrkir bara veittur þegar öllum hefur verið lokið
dæmi: til að fá verðlaun fyrir að vera landvættur þarf ég að klara 50km skíði, 25km hlaup, 2,5km synda og 60km hjóla á innan við 12 mánuðum- alveg sama í hvaða röð

Question 2

gagnvirkur háttur

Answer 2

samsettur úr 2 eða fleiri háttum, kröfur á seinni hætti breytast eftir því hver frammistaðan er á fyrri hætti(röð skiptir máli)
dæmi: syni mínum gekk vel að leysa 10stæ dæmi fékk hann 15 næstu vikuna og síðan 20 en þá gekk ekki eins vel og fór þa aftur i 15 dæmi

Question 3

keðjuháttur

Answer 3

samsettur úr röð einfaldari stykingahátta- röð skiptir máli ólíkt fjölskeyttum hætti.
hver hlekkur byrjar á greinireiti og endar á skilyrtum styrki sem er svo SD fyrir næsta hlekk

Question 4

samskeiða háttur

Answer 4

tveir eða fleiri styrkingahættir í gangi í einu og lífveran stjórnar á hvorum/hverjum hún vinnur.

Question 5

hringskýring

Answer 5

áreiti er styrkir ef það eykur hegðunn

Question 6

kenningar um hvernig má spá fyrir um styrki

Answer 6

1. drive-reduction theory-svölunarkenningin
2. premacks principle- lögmál premaks um afstæða styrkingu
3. response deprivation theory- svarskömmtunarkenningin

Question 7

drive-reduction theory-svölunarkenningin

Answer 7

styrkir það sem svalar okkur , dregur úr þörf eða hvöt t.d hungurhvöt og kynhvöt
sterkt áreiti af öllum gerðum er fráreiti fyrir lífveru svo allt sem minnkar fráreitið og kemur í kjölfar hegðunar er styrkir
dæmi: matur minnkar hungur, drykkur minnkar þorsta

Question 8

premacks principle- lögmál premaks um afstæða styrkingu

Answer 8

samkvæmt þessu er bæði til hegðun sem styrkir t.d borða, drekka og horfa. og hegðun sem má styrkja t.d ýta á slá, vinna, ganga úti búð
við getum notað hegðunina sem styrki fyrir aðra hegðun.
hegðun sem er tíðari en önnur á grunnskeiði getur getur verið styrkir fyrir þá síðari t.d fá að spila tölvuleik eftir að vera búin að vaska upp, það styrkir það að vaska upp.
hegðun sem er sjaldgæfari en önnur á grunnskeiði getur verið refsing fyrir þá síðari t.d ef spilaður er tölvuleikur of lengi þarf að vaska upp
þessi kenning eða lögmál er mjög hentugt fyrir foreldara barna eða unglinga

Question 9

response deprivation theory- svarskömmtunarkenningin

Answer 9

gildir ekki þegar styrkingarháttur krefst mun meira af líklegri hegðuninni eða mun minn af ólíklegri hegðuninni t.d að spila þarf meira af tölvuleik en barnið gerir venjulega en vaska sjaldnar upp en venjulega(sjaldnar en barnið vill)

Question 10

slokknun

Answer 10

felst í því að styrkir fylgir ekki lengur heðgun þannig að það dregur úr hegðuninni og hún hættir að lokum.
- það að láta styrkinn ekki lengur fylgja hegðun er aðferðarhluti slokknunar
- það að hegðun hættir er ferilshluti slokknunar
- þetta tvennt með aðferð og feril er hliðstætt slokknun í klassískri skilyrðingu

Question 11

aukaverkanir slokknunar

Answer 11

slokknunarkast, aukinn breytileiki, aukin geðhrif, árásargirni, endurheimt annarra heðgunar, depurðvi

Question 12

viðnám gegn slokknun

Answer 12

viðnám er háð þessum háttum-
styrkingarháttur: meira viðnám eftir hátt gildi en lágt og meira viðnám á VR en öðrum háttum. minnst viðnám eftir sístyrkingu og slökknun gengur hraðast
styrkingarsaga: því oftar sem hegðunin hefur verið styrkt því mun meira viðnám og lengri tíma tekur að slökkva heðgun
stærð og gæði styrks: því stærri og betri sem styrkirinn hefur verið þeim mun meira viðnám og hægara gengur að slökkva
reynsla af slokknun: því oftar sem lífveran hefur upplifað slokknun þeim mun minna viðnám og þar með hraðari slokknun.

Question 13

sjálfkvæm endurheimt

Answer 13

eftir að slokknun hefur átt sér stað-styrkir tekinn í burtu og hegðun hætt, getur hegðunin komið aftur t.d daginn eftir - þá er slokknun endurtekin og gengur hraðar fyrir sig en fyrst og svo hraðar og hraðar og síðan á endanum hættir sjálfkvæma endurheimtin að koma

Question 14

áreitastjórn

Answer 14

þegar hegðun hefur verið styrkt lengi fara áreitin í umhverfinu, sem hafa verið styrkt að stjórna hegðun- greinireitið(SD) vekur hegðunina.
dæmi: þú sérð bílinn þinn (SD)á bílastæðinu hjá hr og gengur í átt að honum(hegðun) og kemst heim(styrkir)
áreitastjórn er oft beitt skipulega til að hafa góð áhrif á hegðun

Question 15

yfirfærsla áreita

Answer 15

hegðun yfirfærð á svipað áreiti og það áreiti sem var þegar hegðun var styrkt
því líkari sem áreitið er upphaflega áreitinu þeim mun meira hegðun

Question 16

aðgreining áreita

Answer 16

það er andstæða yfirfærslu
felst í því að eitt greinireiti vekur hegðun t.d grænt ljós á gatnamótum en annað vekur hana ekki t.d rautt ljós á gatnamótum
aðgreiningu þarf að þjálfa með því að kenna muninn á áreitunum A og B fær lífveran styrki við að gera þegar A er sýnt en fær ekki styrki fyrir það þegar B er sýnt
þegar lífveran sýnir hegðun alltaf þegar A er sýnt en ekki B er hún sögð vera undir sterkri áreitasjtórn

Question 17

raðsundurgreining

Answer 17

Lífveru er kennt að styrkir kemur við 550 nm (SD) bylgjulengd ljóss og á prófun/slokknun verður atferlið tíðast við 550, en æ minna sem lengra er farið upp og niður í nm (control). En ef lífverunni er kennt að styrkir kemur ekki við aðra bylgjulengd (S∆ t.d. við 555 eða 590 nm) meðfram S+ þjálfuninni, færist svartíðnitindurinn í prófun í átt frá S- og niður fyrir þar sem S+ var áður í þjálfuninni => tindfærsla.

Question 18

samtímasundurgreining

Answer 18

Kjúklingur er látinn gogga til að fá korn. Þegar A er greinireiti (milligrátt, SD) fær hann korn við að gogga en ekki þegar B er greinireiti (dökkgrátt, S∆). Síðan er hann settur á slokknun þar sem ýmist C (ljósgrátt) eða D (milligrátt eins og A) eru greinireiti. Hvort greinireitið „velur“ kjúklingurinn í von um korn?

Question 19

dúfur og listaverk

Answer 19

dúfur lærðu að greina litskyggnur af málverkum eftir monet og picasso
hægt er að stjórna hegðun dúfna með flóknu sjónrænu áreiti sem bendir til hugtakanáms

Question 20

fjölháttur

Answer 20

settur saman úr 2 eða fleirum óháðum háttum sem koma í röð þar sem hvor um sig hefur greinireiti(rautt og grænt ljós) og báðum lýkur á frumstyrki

Question 21

áreitastjórn

Answer 21

er orðin sterk þegar lífveran hegðar séer mismunandi á einföldu háttunum eftir margar tilraunalotur

Question 22

hegðunarspeglun

Answer 22

gott að rannsaka með fjölháttum, þegar breyting á tíðni styrkja á einum einföldum hætti breytir svartíðni í öfuga átt á öðrum einföldum
það sem er merkilegt við hegðunarspeglun, svartíðni eykst eða minnkar á einföldum hætti þrátt fyrir að engin breyting verði á styrkingartíðninni á honum.

Question 23

villulaust aðgreiningarnám og fjörun

Answer 23

Að kenna muninn á t.d. tveimur áreitum felur í sér að margar villur eru gerðar – A leiðir til styrkis (SD) en ekki B (S∆). Lífveran mun velja B nokkrum sinnum áður en hún áttar sig á að þá fær hún ekki styrki (slokknun með pirringi og leiða).
*Hægt er að komast hjá þessu með villulausu aðgreiningarnámi:
oFyrst er A (SD) kennt (hegðun leiðir til styrkis).
oSíðan er B (S∆) kynnt fljótlega, en stutt og dauft, en
osvo er B kynnt lengur og lengur og sterkara og sterkara með A áfram:
➢B B B B B
Þessi aðferð við að breyta áreitinu smám saman er kölluð fjörun (fading) – en fjara má áreiti inn og út (hér var það fjarað inn, sem ætti kannski að vera að flæða inn).
Oft er hjálp fjöruð út, t.d. þegar foreldri leiðir barn og linar smám saman takið eða færir sig smám saman frá rúmi barns til að það sofni eitt.
oÍ doktorsrannsókn kennara fjaraði hann út aðstoð við tölvukennslu með hjálpartöf (prompt delay) og fjölgun valkosta (addition of choices).
Hægt var að sprauta veikt barn sem var með sprautunálarfælni með að færa nálina smám saman nær og nær fingri þess (fjarað inn).
*Villulaust aðgreiningarnám með fjörun dregur úr aukaverkunum sem tengjast S∆ (slokknun)

Question 24

viðbótarhagnýting áreitastjórna

Answer 24

Dýraþjálfun – t.d. smella og flauta sem greinireiti, sem og að snerta og færa prik eða fylgja leysigeisla (targeting).
Geyma vítamíntöflur á stað þar sem maður kemst ekki hjá því að sjá þær en alls kyns minnistækni er til þar sem maður gerir e-ð eða setur e-ð sem minnir mann svo síðar á hvað á að gera (stilla upp greinireitum á áberandi stað).

Question 25

munurinn á flótta og flýja

Answer 25

fyrst lærir maður að flýja fráreiti og svo að forðast það

Question 26

flótti(frástyrking)

Answer 26

flótti er frástyrking, fráreiti er til staðar og lífveran fer úr aðstæðum og sú hegðun er styrkt með því að fráeitið er tekið í burtu
dæmi: grjóni er á matarborðinu og ég skamma hann svo hann stekkur niður=hegðunin að stökkva niður er styrkt því ég hætti skömmunum

Question 27

forðun(frástyrking)

Answer 27

forðun er frástyrking, greinireiti segir ef það er fráreiti í kjölfar, svo lífveran forðast það.
dæmi: grjóni heyrir í mér og forðar sér af matarboðinu áður en ég skamma hann(hljóðið í mer greinireiti)

Question 28

flótti

Answer 28

í flótta flýr lífveran fráreitið og losnar við það, sem styrkir hegðunina. í forðun kemur lífveran sér hjá því að hegðun verði refsað sem styrkir hegðunina.

Question 29

tvíferla kenning mowrers um forðun

Answer 29

Fyrri ferillinn er klassísk skilyrðing hræðsluviðbragðs við skilyrta áreitið (CS).

Ég er barinn (US) í Öngstræti (NS) og verð hræddur (hræðsluviðbragð, UR) og svo í framhaldinu þegar ég sé Öngstræti (CS) verð ég hræddur (CR) og forðast það.

Seinni ferillinn er virk skilyrðing þannig að virka hegðunin að forðast Öngstræti er styrkt með því að ég losna við fráreitið (Öngstræti) og hræðslan minnkar.

Menn hafa talið sig finna vanda við þessa kenningu:
1.Forðunarhegðunin viðhelst oft mjög lengi jafnvel þótt óskilyrta áreitið (US) er löngu farið. Þetta er þó þekkt í fælni og menn hafa reynt að skýra það þannig að nálægðin við CS sé alltaf svo stutt að lífveran upplifir ekki að það sé ekkert alvöru fráreiti (US).

2.Sterkar vísbendingar (t.d. lífeðlislegar) benda til þess að lífveran sé ekki hrædd við skilyrta áreitið (CS). Ég er ekki hræddur við Öngstræti þótt ég forðist það. Þó er sagt til varnar kenningunni að það sé nóg að einhver hræðsla sé til staðar þótt lítil sé.

Question 30

einferils kenning herrnsteins og hinelines um forðun

Answer 30

Herrnstein og Hineline telja að það sé hægt að skýra forðunar-hegðun með virkri skilyrðingu einvörðungu.

Forðun er EKKI vegna minni hræðslu við CS (klassísk) heldur er forðunin tengd við minni líkur á fráreiti

Styrkur einferils kenningarinnar er að hún er einfaldari (law of parsimony) með því að sleppa tilvísun í innri (covert) hegðun eins og hræðslu

Skýring einferils kenningarinnar á hægari slokknun á forðun snýst um að lífveran verður ekki vör við breytingar á styrkingar- eða refsingarskilmálum, sem sé breytingu í umhverfinu.
Ég held áfram að forðast Öngstræti því ekkert hefur breyst fyrir mig.

Menn hafa ekki leyst málið alveg, en ennþá einu sinni hefur verið staðfest hve kenningar eru mikilvægar til þess að fjölga frjóum rannsóknum.

Question 31

forðun og fælni

Answer 31

fælni má lýsa sem einskonar forðun og rannsóknir stampfls enda til þess að forðunarhegðun í fælni verði snemma langt frá fráreitinu(ég kem ekki nalægt öngstræti) og viðhaldist þess vegna(ég kem aldrei í öngstræti)
lífveran verður ekki vör við breytingar á styrkingar eða refsingarskilmálum, það er breytingu í umhverfinu og því viðhelst forðunar hegðunin

Question 32

forðun og þráhyggju áráttu röskun

Answer 32

Þráhyggju-áráttu röskun (OCD) hefur verið lýst svipað og fælni og því er meðferðin við henni einnig svipuð. Þráhyggja gæti verið t.d. hræðsla við óhreinindi en árátta væri að þvo sér ítrekað um hendur.

Question 33

þráhyggja

Answer 33

Þráhyggjan eykur kvíða en áráttan dregur úr honum, eins og skilyrta fráreitið (CS) í fælni eykur hræðslu en forðunar-hegðun dregur úr henni.

Question 34

árátta

Answer 34

Áráttan (þvo sér) er forðunar-hegðun frá kvíðaáreitinu (óhreinindi) þannig að til að slökkva kvíðann/þráhyggjuna þarf að koma í veg fyrir áráttuna (forðunina) svo skjólstæðingurinn „finni“ að óhreinindi eru ekki eins hættuleg og hann hefur talið (exposure and response prevention).

Question 35

besta leiðin til að slökkva þráhyggjuna

Answer 35

sú sem notuð er við fælni: Sambland kerfisbundinnar ónæmingar (systematic desensitization) og jafnvel fráreitaflæði (flooding) – þá mætti fyrst hafa ímyndaðar aðstæður og svo raunaðstæður (sjá 5. kafla og 8. fyrirlestur).
*Það kann að vera að erfðafræðilega sé fólk mis-útsett fyrir þráhyggju-áráttu röskun á sama hátt og fælni.
*Þá veit fólk sem haldið er röskuninni yfirleitt að hún er órökrétt eins og í tilviki þeirra sem eru haldnir fælni.

Question 36

refsing

Answer 36

Fráreiti kemur í kjölfar hegðunar og það dregur úr tíðni hennar eða hún hættir. Eftir fráreitið minnka líkur á að hegðunin gerist.
Dæmi: Jón nafngreinir erfiðan viðskiptavin á kaffistofunni og Helgi yfirmaður hans segir að þetta eigi ekki að gera og Jón gerir þetta ekki aftur á kaffistofunni

Question 37

sekt

Answer 37

Eftirsóknarvert áreiti (járeiti) er tekið burt í kjölfar hegðunar og það dregur úr tíðni hennar eða hún hættir. Eftir að járeitið er tekið burt minnka líkur á að hegðunin gerist.
Dæmi: Barn er óþekkt í bekk svo kennarinn vísar því úr kennslustofunni þannig að það hættir óþekktinni. Varast þarf að styrkja ekki óvart hegðunina sem átti að sekta, t.d. ef það er skemmtilegra á einvistarstaðnum en þeim þar sem (óæskilega) hegðunin var – gera virknigreiningu sem getur einnig falist í að finna hvað viðheldur (óæskilegu) hegðuninni.

Question 38

frumrefsing

Answer 38

felur í sér fráreiti sem við þurfum EKKI að læra að þykja óþægileg – það er meðfætt að þykja þau „vond“. Ýmiss konar fráreiti sem valda sársauka eru fráreiti í frumrefsingu, sem kalla má frum-refsireiti, svo sem að brenna sig, barsmíðar, óbærilegur hávaði og rafstuð.

Question 39

skilyrð refsing

Answer 39

refsing felur í sér fráreiti sem við höfum lært að þykja óþægileg því þau hafa verið pöruð við frum-refsireiti – það er EKKI meðfætt að þykja þau „vond“, t.d. þegar einhver hristir höfuðið, gagnrýnir, krotar í rangt skrifað orð eða þegar svarinn andstæðingur í pólitík brosir (þegar þau draga úr hegðun)

Question 40

sjálfkvæm refsing

Answer 40

refsing kemur að sjálfi sér. felst í hegðuninni t.d að ganga hvannadalshnjúk verða rosa þreytt og fara ekki aftur
sjalfkvæm refsing virkar betur en aðkvæm

Question 41

aðkvæm refsing

Answer 41

refsing kemur utanfrá- felst ekki í hegðuninni sjálfri t.d að vera skammaður fyrir að sóða út í eldhúsinu og gera það sjaldnar eða ekki aftur.

Question 42

vandamál og ókostir refsinga

Answer 42

atferlisfræðingar mæla ekki með refsingu sem leið til að draga úr hegðun
ástæða…
1. refsing kennir ekki nýja hegðun eða rétta
2. refsing leiðir stundum til að dragi úr ýmiss konar annarri hegðun en þeirri sem átti að hætta
3. beiting refsingar í raunveruleikanum kallas á að fylgjst þarf stöðugt með hegðun
4. þeir sem verða fyrir refsingu reyna flyja aðstæður eða þann sem refsar til að losna við fráreitið með flótta eða forðun
5. refsing leiðir oft til alls kyns geðhrifa t.d hræðslu, streitu og reiði sem gæti truflað nám og árangur
6. refsing kallar oft fram árásargirni gegn þeim sem beitir henni eða öðrum
Að beita refsingu kennir þeim sem verður fyrir henni að beita henni á aðra og telja að hún sé góð og gild leið til að stjórna hegðun.
8.Starfsfólk á stofnunum sem vinnur í hagnýtri atferlisgreiningu vill oft ekki beita refsingu.
9.Refsing er oft sterkur styrkir fyrir þann sem beitir henni – umsvifalaus áhrif refsingar er styrkir.
Refsing og fráreiti finnast alls staðar í umhverfinu – „Punishment happens!“ – en reynum að forðast að beita henni (og auðvitað að verða fyrir henni :).

Question 43

kostir þess að nota refsingu

Answer 43

Það dregur jafnan hratt úr hegðuninni sem refsing er beitt á.
Þá hefur komið fyrir að refsing dró úr gráti og æsingi (refsað fyrir annað) – hún truflaði grátinn/æsinginn.
Einnig eru dæmi til um að refsing skerpi tímabundið athygli á því sem fram fer.

Question 44

hvernig skal nota refsingu

Answer 44

láta hana koma strax eftir hegðun, refsa í hvert skipti, beita henni strax af fullum styrk, nota meðfram jákvæða styrkingu fyrir aðra hegðun sem er æskileg, útskýra afhverju henni er beitt ef sá sem refsað er skilur afh það er gert og þá er auðveldara að nota refisinug á hegðun þar sem viljinn til að hegða sér er minni en meiri.

Question 45

þrjár kenningar um refsingu

Answer 45

kenning um skilyrta bælingu,
forðunarkenning um refsingu
lögmál premacks um refsingu

Question 46

kenningin um skilyrta bælingu

Answer 46

Hún snýst um að hegðun sem sé refsað bælist bara tímabundið – byrjar aftur um leið og refsing hættir (Skinner taldi það í fyrstu bók sinni). Refsing veikir ekki hegðun skv. kenningunni, heldur vekur hún geðhrif (t.d. reiði, hræðslu) sem trufla hegðunina. Þetta á þó sennilega ekki við þegar refsireiti er sterkt

Question 47

forðunarkenningin um refsingu

Answer 47

Lífvera gerir hvað sem er annað en það sem refsað er fyrir, þ.e. forðar sér frá að gera það sem refsað er fyrir. Refsing er þannig eins konar frástyrking (?). Eins og hér fyrir ofan veikist hegðunin ekki heldur kemur ný hegðun (forðunin) í stað þeirrar sem var refsað.

Question 48

lögmál premarcs um refsingu

Answer 48

Ólíklega hegðun má nota sem refsingu fyrir líklega hegðun (eins og að nota má líklega hegðun sem styrki fyrir ólíklega). Þetta þýðir að refsing er andstæða styrkingar, eins og reyndar margt annað staðfestir, þannig að ef styrking „styrkir“ hegðun þá veikir refsing hegðun.

Question 49

Þegar refsingu er beitt óháð hegðun veldur það a.m.k. tvenns konar fyrirbæri:
Lært hjálparleysi

Answer 49

Þegar ekki er hægt að sleppa við refsingu (uncontrollable), t.d. rafstuð, skammir eða að geta ekki leyst erfitt verkefni, OG vitað er nokkurn veginn hvenær refsingin kemur (predictable) getur það valdið lærðu hjálparleysi => lífveran reynir ekkert til að forða sér eða bjarga eða leysa verkefni.
Til þess að koma henni út úr (lærða) hjálparleysinu er mikilvægt að byrja á einföldum verkefnum/hegðun og gera þau smám saman erfiðari með meiri kröfum (villulaust nám).

Question 50

Þegar refsingu er beitt óháð hegðun veldur það a.m.k. tvenns konar fyrirbæri:
Tilrauna-taugaveiklun Massermans

Answer 50

Þegar ekki er hægt að sleppa við sjaldgæfa refsingu, t.d. rafstuð, OG EKKI er vitað hvenær refsingin kemur (unpredictable) getur það valdið tilrauna-taugaveiklun => lífveran verður ofur-árvökur og sýnir neikvæð hegðunar- og sálræn einkenni – svipuð einkennum PTSD (áfallastreitu).
Ef þetta er PTSD og lífveran er maður væri hugræn atferlismeðferð sennilega besta leiðin þar sem „áfallið“ yrði þungamiðja íhlutunarinnar.
[Kettir Massermans hættu að éta (rafstuð veitt við át) en hann fékk þá til að éta aftur með því að gera þeim átið auðvelt, t.d. úr hendi, þar til þeir átu aftur á sama stað og áður.]

Question 51

helstu leiðir til að draga úr hegðun

Answer 51

1.refsing
2.sekt
3.slokknun
4.mismunastyrking hegðunar
-annarrar hegðunar
- ósamrýmanlegrar hegðunar
- allrar annarra hegðunar
-þetta er gert eitt og sér eða saman með slokknun eða refsingu.
5. margendurtekin leiðrétting
-í kjölfar óæskilegrar hegðunar er réttari eða æskileg hegðun margendurtekin
6. svörunarhindrun
- hindra lífveru í að gera hið óæskilegam sér í lagi hættulega hegðun
- t.d að halda manni sem vill beita ofbeldi
7. áreitamettun
- þegar hegðun er ekki hættuleg en kannski fremur pirrandi er stundum hægt að beita áreitamettun
- t.d safnaði skjólstæðingur á stofu handklæðum í herbergi en þá var henni gefnir tugir eða hundruðu handklæða svo hun kvartaði og hætti að safna

Question 52

refsingu ætti að nota…

Answer 52

með mikilloi varúð, þegar öðru verður ekki beitt, og kannski bara helst þegar hegðunin sem stöðva þarf er mjög hættuleg lífverunni og öðrum OG ekki er hægt að koma við öðrum ráðum

Question 53

jöfnunarlögmálið

Answer 53

Hlutfall hegðunar eða svara (responses) á einum einföldum hætti á samskeiða styrkingarhætti samsvarar hlutfalli styrkja á sama einfalda hætti.

Question 54

Undirskot jöfnunar

Answer 54

Munurinn á hlutfalli svara á milli hátta (A og B) er minni en búast má við skv. lögmálinu. Í dæminu á síðustu slæðu var spáhlutfallið 66,7% á A-hátt og var það nokkurn veginn þannig (66,3%), en ef hlutfall svara á A væri 60% en 40% á B myndi það kallast undirskot jöfnunar.
Gerist helst þegar auðvelt er að fara á milli hátta. Þannig að ef tveir ljóslyklar eru hlið við hlið (A og B) og því væri auðvelt fyrir dúfu að gogga sitt á hvað má búast við undirskoti jöfnunar. Því erfiðara sem það er að skipta á milli, t.d. með að tími líður á milli skiptinga (skiptitöf = changeover delay, COD) þeim mun minna undirskot (nær réttu hlutfalli). Léttara að skipta = meira undirskot (fjær).

Question 55

Yfirskot jöfnunar

Answer 55

Munurinn á hlutfalli svara á milli hátta (A og B) er meiri en búast má við skv. lögmálinu. Svo ef útkoman í dæminu fyrir ofan yrði 80% á A en 20% á B kallaðist það yfirskot jöfnunar.
Því erfiðara sem það er að skipta á milli A og B, t.d. með langri skiptitöf (changeover delay - COD), þeim mun meira yfirskot (fjær réttu hlutfalli). Léttara að skipta = minna yfirskot (nær)

Question 56

Jöfnunarskekkja

Answer 56

Hún felst í því að það er ýmist undir- eða yfirskot jöfnunar þannig að annar hátturinn fær hærra hlutfall svara en forspáin segir til um. Jöfnunarskekkja gerist t.d. þegar ólíkir styrkjar eru tengdir A og B, eins og er oftast í lífi okkar. Í partýi hlusta ég 45% tímans á Jónu þótt hún segi bara fjóra brandara á klst., en 55% tímans á Jón sem segir átta brandara á klst. því Jóna er fyndnari.