MZB - Van Zintuig naar Brein Flashcards
Vijf speciale zintuigen van de mens
- Neus: ruiken
- Ogen: zien
- Mond: proeven
- Oren: horen
- Evenwichtsorgaan: evenwicht
Sensibiliteit
- Systeem: huid, interne organen
- Kwaliteit/modaliteit: druk, temperatuur, vibratie
- Receptor: ruffini, merkel, parini etc.
- Primair station: ruggenmerg, hersenstam
- Secundair station: thalamus
- Tertiair station: somatosensibele cortex
Reuk
- Systeem: reukslijmvlies
- Kwaliteit/modaliteit: geur
- Receptor: geurreceptoren
- Primair station: bulbus olfactorius
- Secundair station: reuk cortex
- Tertiair station: limbische systeem
Zien
- Systeem: retina
- Kwaliteit/modaliteit: helderheid, contrast, beweging, kleur, grootte
- Receptor: staafjes, kegeltjes
- Primair station: retina
- Secundair station: thalamus (CGM), colliculus superior
- Tertiair station: primaire en secundaire visuele cortex
Smaak
- Systeem: tong
- Kwaliteit/modaliteit: zoet, zout, bitter, zuur
- Receptor: smaakpapillen
- Primair station: hersenstam
- Secundair station: thalamus
- Tertiair station: somatosensibele cortex
Gehoor
- Systeem: cochlea
- Kwaliteit/modaliteit: toonhoogte, klank, volume
- Receptor: haarcellen, orgaan van corti
- Primair station: cochleaire kernen
- Secundair station: thalamus (CGM), colliculus inferior
- Tertiair station: primaire auditieve cortex
Evenwicht
- Systeem: vestibulum
- Kwaliteit/modaliteit: zwaartekracht, versnellingen
- Receptor: haarcellen in maculae en ampullae
- Primair station: hersenstam, vestibulaire kernen
- Secundair station: thalamus, cerebellum, ruggenmerg, hersenstam
- Tertiair station: somatosensibele cortex
Somatosensibiliteit/somatosensoriek
Gevoel in ons lichaam
Enteroceptie
Intern gevoel. Het gaat om vullingsgraad van de maag of zuurgraad van het bloed
Proprioceptie
Intern gevoel. Bijv. stand van het hoofd, rek in pezen of spieren
Exteroceptie
Extern gevoel (op afstand). Bijv. temperatuur, druk of vibratie
Submodaliteiten
Verschillende eigenschappen die worden waargenomen. Bijvoorbeeld:
* proprioceptie
* tactiel: druk, rek, vibratie
* thermoceptie
* nociceptie
Hoe wordt proprioceptie waargenomen
Door sensoren in spieren en gewrichten
Gewichtsafferenten/vrije zenuwuiteindingen
- C-afferenten
- Deze liggen in en om gewrichtskapsels
- Ze pikken signalen op zoals rek in gewrichtskapsels
Hierdoor kan proprioceptie worden waargenomen
Proprioreceptoren
Dit zijn gespecialiseerde receptoren. Twee soorten:
* Spierspoelen die lengteverandering registereren (Ia- en ll-afferenten)
* Golgi-peeslichaampjes die spierspanning registreren (lb-afferenten)
Spierspoelen
Zitten in de spier tussen gewone spiervezels. Ze bestaan uit:
* 2-3 nuclear bag chains: meten dynamisch, lengteverandering via la-vezels
* 4-5 nuclear chain vezels: meten statisch, lengte, via ll-vezels
onderdeel proprioreceptoren
Gammamotorneuronen
Zij innerveren de intrafusale spiervezels van het spierspoeltje, waarmee de gevoeligheid van het spierspoeltje behouden wordt tijdens het actief verkorten van de spier
Welke twee bestemmingen heeft de informatie over de positie en bewegingen van het lichaam
proprioceptie (hoort bij gnostisch systeem)
- Cerebellum: onbewust, bijsturen van bewegingen, axonen lopen via de tractus spinocerebellaris
- Sensorische cortex: bewust, axonen lopen via de achterstrengen
Vrij zenuwuiteinden
Receptoren op de huid
Prikkels zijn pijn, temperatuur, grove tast.
De betrokken vezels zijn Adelta (langzaam) en C (zeer langzaam) en het systeem is vitaal
Meissner, Merkel, Ruffini
Receptoren in de huid
Prikkel is fijne tast. De vezel is Abeta (redelijk snel) en het systeem is gnostisch
Pacini
receptoren in de huid
Prikkel is vibratie. De betrokken vezel is Abeta (redelijk snel) en het systeem is gnostisch