MLV - Leefstijlverandering Flashcards
To do: - 50% halen ✔ - 75% halen - 100% halen
Drie vormen van preventie
- Primair: voorkomen dat de ziekte ontstaat
- secundair: ziekte vroeg opsporen en gemakkelijker te behandelen
- tertiair: behandeling van de reeds bestaande ziekte en comorbiditeit voorkomen
Screening
Vorm van secundaire preventie. Het is een programma met een zekere mate van overheidsverantwoordelijkheid, organisatie en toezicht
Waar richt screening zich op
Asymptomatische mensen, met als doel om de kans op ontstaan van ziekte en/of overlijden te verlagen
Klinische setting
Screening
Weegt de voor- en nadelen af, ervan uitgaande dat de ziekte aanwezig is
Setting van screening
Weegt de voor- en nadeln af, ervan uitgaande dat de ziekte niet aanwezig is
Criteria of een aandoening geschikt is voor screening
- Belangrijk gezondheidsprobleem
- Gezondheidsprobleem is behandelbaar
- Ziekteverloop is bekend
- Herkenbaar latent of vroeg symptomatisch ziektestadium of voorloper van ziekte
- Beleid wie als patiënt behandeld moet worden
- Test of het onderzoek passend is
- Test is aanvaardbaar voor de bevolking
- Screenen is kosteneffectief
- Faciliteiten voor diagnose en behandeling zijn beschikbaar
- Screenen wordt vaker gedaan en niet eenmalig
Wanneer is er een vergunning nodig bij een screening
- Bij gebruik van ioniserende straling
- Screening op kanker
- Screening op ernstige onbehandelbare ziekten
Sensitiviteit
Percentage terecht positieve uitslagen onder de zieke personen. Hoe hoger hoe groter de kans dat iemand die de ziekte heeft, een positieve testuitslag krijgt
Specificiteit
Het percentage terecht negatieve uitslagen onder de niet-zieke mensen. Hoe hoger hoe groter de kans dat iemand die de ziekte niet heeft, een negatieve testuitslag krijgt
Nadelen van screening
- Fout-positieve uitslagen
- Fout-negatieve uitslagen
- Overdiagnose (er is uiteindelijk een andere reden voor sterven dan de diagnose)
Factoren die van invloed zijn op gedrag
- Homeostatisch systeem
- Sociale omgeving
- Hersenen en gedrag
- Psychologische mechanismen
Homeostatisch systeem
Factor van invloed op gedrag
Men kijkt of men het wel echt nodig heeft voor energie. Dit gaat via het hormonale systeem.
Eten voor survival
Hedonisch systeem
Gedrag
impulsief systeem heeft overmacht, waardoor men kiest voor de leuke/makkelijke optie
Eten voor pleasure
Hedonisch systeem
Gedrag
impulsief systeem heeft overmacht, waardoor men kiest voor de leuke/makkelijke optie
Eten voor pleasure
Leptin-melanocortin pathway
Leptine is een hormoon voor verzadiging, aangemaakt door vetcellen. Als men veel vetcellen heeft, heeft men dus veel leptine. Dit gaat via de pro-opiomelanocortine pathway en wordt in stukjes geknipt, waardoor men verzadigd raakt.
Oersysteem/hormonaalsysteem om in balans te blijven qua energie
Determinanten die van invloed zijn op het verschil in gezondheid
Sociale omgeving
- Groep mensen waar men mee omgaat: sociale cohesie, sociale waarden en normen, sociale verschillen
- Omgeving
- Financiën
- Cultuur
- Gezondheidszorg
Sociale mechanismen en preventie
Sociale omgeving
- De groep: leefstijl voorkeuren ontstaan binnen een groep
- Omgeving: gezonde keuze makkelijk maken
Goed kijken naar doelgroep en de omgeving waarin die groep zich bevindt
Invloed van voeding op hersenen en gedrag
- Fysieke omgeving
- Microbioom
- Gut-brains axis
- Preventie via voeding
Prikkels in de omgeving hebben invloed op het eetgedrag
Zo kan het eetgedrag uitlokken en gewoontes activeren. Dit verschilt heel erg tussen mensen
Impulsief systeem
Kiest vaak de makkelijke, gezellige, lekkere optie (limbisch systeem).
Dit is snel, automatisch, impliciet, moeiteloos, associatied en impulsief
Reflectief systeem
Systeem waarbij er echt goed wordt nagedacht (neocortex). Dit is opeenvolgend, langzaam, expliciet, moeizaam, logisch en doordacht
Hoe heeft het microbioom invloed op het brein
Complete samenstelling van de darmflora
Dit gaat via gut-brain axis. Bi-directionele communicatie tussen de micorbiotica en de hersenen verloopt via zenuwen (nervus vagus), hormonen (cortisol) en cytokinen via immuuncellen.
Goed microbioom is belangrijk vanwege de invloed op het eetgedrag via onze hersenen.
Wat is nodig om bepaald gedrag te veranderen
Motivatie
Fases van verandering van gedrag
- Precontemplatie: niet bewust van het probleem –> als arts de patiënt in twijfel trekken over het probleem of de patiënt laten rusten
- Bewustwording: De patiënt kent de voor- en nadelen van zijn probleem en is ambivalent over verandering –> als arts redenen om te veranderen van gedrag bespreken
- Voorbereiding: patiënt heeft de keuze gemaakt om het gedrag te veranderen en bereid zich hierop voor –> afspraken over hoe het best het gedrag verandert kan worden
- Actie: de patiënt voert zijn plan uit –> adviseren van patiënt bij mogelijke struikelblokken
- Volhouden van nieuw gedrag: patiënt probeert de actie vol te houden –> adviseren van patiënt bij mogelijke struikelblokken
- Terugvallen: patiënt pakt zijn oude gedrag op en kan weeer van voor af aan beginnen
